Του ΧΡΗΣΤΟΥ ΓΚΕΡΕΚΟΥ
Και να που συμπλήρωσα αισίως φίλοι αναγνώστες μια δεκαετία στη φιλόξενη τούτη στήλη των «ΜΕΤΕΩΡΩΝ»! Με συνολικά 5000 κείμενα επικαιρότητας καθώς και χρονογραφήματα, σε ημερήσιες ή εβδομαδιαίες εφημερίδες (υπογράφοντας τα περισσότερα ως «Χαρίτων ο Γλαφυρός»).
Καιρός να μοιραστώ μαζί σας το πώς και γιατί προσχώρησα πριν μισό αιώνα στον χώρο της δημοσιογραφίας την οποία, καίτοι μέλος της Ένωσης Συντακτών, ποτέ δεν άσκησα ως επάγγελμα. Ήταν και παραμένει για μένα ένα «μεράκι», για την ευχαρίστηση και ικανοποίηση και μόνον της επικοινωνίας με ένα ευρύ κοινό, με το οποίο και μοιράζομαι τις σκέψεις μου σε θέματα της καθημερινότητας ή και σας αποσπώ ένα χαμόγελο, το πιο δύσκολο, όπου και όταν αυτό είναι εφικτό.
Πριν προχωρήσω όμως, και με την ευκαιρία που μας έδωσε η κυρία Μπασακάρη, στο εμπεριστατωμένο κείμενό της που δημοσιεύτηκε στο φύλλο της 8ης Δεκεμβρίου για τον πράγματι σπουδαίο άνθρωπο και χρονογράφο Παύλο Νιρβάνα, κατά κόσμον Πέτρο Αποστολίδη, επιτρέψτε μου να θυμίσω ότι:
Το χρονογράφημα είναι το είδος του γραπτού λόγου που αντλεί τα θέματά του από την καθημερινή ζωή και δημοσιεύεται σε εφημερίδες και περιοδικά σε ύφος συνήθως ανάλαφρο, ευχάριστο, ειρωνικό, ακόμη και καυστικό, πάντα όμως μέσα στα όρια του μέτρου και της ευπρέπειας!
«Πατέρας» του χρονογραφήματος θεωρείται ο Γ. Πωπ (1872-1946) ο οποίος έγραφε στα περιοδικά της εποχής του «Ευτέρπη», «Πανδώρα», «Βύρων» και «Παρνασσός». Τον ακολούθησαν και διέπρεψαν οι Εμμανουήλ Ροΐδης, Άγγελος Βλάχος, Δημήτρης Καμπούρογλου, Σπύρος Μελάς, Στέφανος Ξένος, Μπάμπης Άννινος, Ι. Κονδυλάκης, Κωστής Παλαμάς, Θεόδωρος Βελιανίτης, Παύλος Παλαιολόγος, Δ. Ρώμας, Μηνάς Γαβριηλίδης, Αλέκος Σακελλάριος, Φρέντυ Γερμανός και μετά τον, κατά γενική ομολογία εξαίρετο Δημήτρη Ψαθά, χρέος μας να αναφέρουμε και τις πανάξιες κυρίες χρονογράφους όπως την Ελένη Βλάχου, θυγατέρα του Γεωργίου και εγγονή του Άγγελου Βλάχου, το πρώτο άρθρο της οποίας δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα τους, την «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ», στις 27 Ιανουαρίου 1935, την οποία και έκλεισε μετά την 21η Απριλίου του 1967, αρνούμενη να δεχτεί τους περιοριστικούς όρους που επέβαλε στα Μ.Μ.Ε. η χούντα.
Την Ελένη Βλάχου ακολούθησαν στο χρονογράφημα οι κυρίες Κατερίνα Δασκαλάκη, Άννα Δαμιανάκη και Αλεξάνδρα Στεφανοπούλου η οποία, αφού διέπρεψε επί σειρά ετών ως πολεμική ανταποκρίτρια με το ψευδώνυμο «ΤΗΛΕΜΑΧΟΣ» ή «Alter Ego», συνεχίζει την πολυετή θητεία της ως χρονογράφος στην εφημερίδα «ΕΣΤΙΑ» με το πραγματικό της όνομα.
Θεωρώ τον εαυτό μου τυχερό διότι, στη διαδρομή μου στο σοβαρό όσο και δύσκολο αυτό τόλμημα, είχα την ευκαιρία να γνωρίσω από κοντά «ιερά τέρατα» αυτού του χώρου, όπως τον Δημήτρη Ψαθά, τον Παναγιώτη Παπαδούκα, τον Αλέκο Σακελλάριο και τον Φρέντυ Γερμανό, από τους οποίους
πολλά διδάχτηκα, γι’ αυτό και τους θυμάμαι με πολλή πάντα αγάπη κι ευγνωμοσύνη!
-Ο Παπαδούκας μου έλεγε: Πρόσεχε τον τίτλο! Είναι ο «κράχτης», που θα προκαλέσει την περιέργεια του αναγνώστη να δει τι θέλεις να του πεις στη συνέχεια, για να διαβάσει αυτά που γράφεις…
-Ο Σακελλάριος με συμβούλευε να γράφω ό,τι ΕΓΩ νομίζω πρέπον, αφού ελέγξω με πολλή προσοχή και βεβαιωθώ ότι τα στοιχεία που καταγράφω είναι σωστά, χωρίς να με επηρεάζουν οι «ξερόλες», αυτοί δηλαδή που νομίζουν ότι τα ξέρουν όλα και συμβουλεύουν τους πάντες για τα πάντα,
καταλήγοντας με μια ρήση δικής του σκωπτικής έμπνευσης: «ο Θεός να σε φυλάει από βλάκες με άποψη!…»
-Ο Φρέντυ Γερμανός έδινε ξεχωριστή σημασία στο ξεκίνημα του χρονογραφήματος που πρέπει να εγκλωβίζει τον αναγνώστη για να δει τι γράφουμε παρακάτω, όπως και στο τέλος του που καλό είναι να κλείνει, όπως μου έλεγε, με κάτι που να αφήνει μια ευχάριστη γεύση στον αναγνώστη. Μια παροιμία, μια γνωστή ρήση που να ταιριάζει στο κείμενο ή έστω ένα σύντομο ανεκδοτάκι…
-Άφησα τελευταίο τον κορυφαίο της εποχής του, τον Δημήτρη Ψαθά, τον οποίο γνώρισα σε μια ομιλία του στην Εστία Νέας Σμύρνης, με θέμα το πρόβλημα της γραφειοκρατίας που ταλαιπωρεί τον λαό μας μονίμως. Μετά το τέλος της ομιλίας του τον πλησίασα και του εξιστόρησα δική μου περιπέτεια που είχα βιώσει λίγες ημέρες πριν, όταν θέλησα να στείλω ένα καφάσι πορτοκάλια «μέρλιν» σε φίλο μου στο Βελιγράδι. Επί έξι ώρες, από τις 8 το πρωί μέχρι τις 2 μετά το μεσημέρι, περιφερόμουν από γραφείο σε γραφείο στον Σταθμό Λαρίσης, δεκάδες ή και περισσότερα μέτρα το ένα από το άλλο, κουβαλώντας και το καφάσι με τα πορτοκάλια, για να μου εκδώσουν εννέα (αριθμός 9!) πιστοποιητικά!!! Μια διαδικασία που τελικά αποδείχθηκε περιττή διότι, όπως με πληροφόρησε ο αρμόδιος να βάλει την τελευταία υπογραφή προϊστάμενος, ο οποίος κατσάδιασε αγρίως και τους υφισταμένους του, η διαδικασία αυτή προβλέπεται μόνο για …αποστολή ζωοτροφών!..
Ο Ψαθάς, αφού άκουσε με προσοχή την περιπέτειά μου, μου ζήτησε να του στείλω ένα σημείωμα με τις λεπτομέρειές της, κάτι που έσπευσα και να πράξω. Η επόμενη ημέρα, η 11η Δεκεμβρίου 1965, έμελλε να είναι για μένα ιστορική όταν έκπληκτος είδα στα «ΝΕΑ», στην πρωτοσέλιδη στήλη του αείμνηστου Ψαθά, ατόφιο(!) το κείμενο που του είχα στείλει, με τίτλο «Για ένα καφάσι πορτοκάλια».
Περιττό να προσθέσω ότι, το «μνημειώδες» εκείνο γραπτό στο πρωτότυπό του, το έχω φυλαγμένο σαν πολύτιμο κειμήλιο και θησαυρό…!! Ήταν κάτι που με ξάφνιασε ευχάριστα διότι δεν το περίμενα και, την επόμενη κιόλας ημέρα, πήγα στο γραφείο του να τον ευχαριστήσω για την τιμή που μου έκανε. Με άκουσε χαμογελαστός, μου είπε ότι βρήκε ενδιαφέροντα τον τρόπο με τον οποίο περιέγραψα την περιπέτειά μου και με ενθάρρυνε να δοκιμάσω να γράφω ξεκινώντας από τοπικές εφημερίδες, δίνοντάς μου και πολύτιμες συμβουλές. Κι όταν τον ρώτησα πώς βρίσκει τον τρόπο να δίνει σε κάθε του θέμα εύθυμη χροιά, μου απάντησε: «Κάθε άνθρωπος βλέπει τα όσα συμβαίνουν γύρω του με έναν δικό του ξεχωριστό τρόπο. Άλλοι τα φωτίζουν με τον προβολέα της μεμψιμοιρίας, άλλοι τα δέχονται σαν αναμενόμενα και κάποιοι, όπως η αφεντιά μου, εστιάζουν το φως τους στην εύθυμή τους πλευρά αν υπάρχει, που …συνήθως υπάρχει! Έχω δει ανθρώπους να πλαντάζουν στο κλάμα σε γάμους και άλλους να ξεκαρδίζονται σε κηδείες… Εγώ προσπαθώ να τα βλέπω από την πλευρά του εύθυμου, του διαφορετικού από όπως το βλέπουν οι άλλοι, και σίγουρα όχι του γελοίου που ελλοχεύει στις υπερβολές.
Για κάποιον που είναι λάτρης της θάλασσας και του ψαρέματος για παράδειγμα, ένα κομμάτι δίχτυ όταν το βλέπει ή το πιάνει στα χέρια του, του φέρνει στο μυαλό πλούσιες ψαριές. Για μένα το δίχτυ δεν είναι τίποτα περισσότερο από …ένα μάτσο τρύπες, δεμένες με σπάγκο! Κάθε θέμα μπορεί να έχει και την εύθυμη πλευρά του κι εμείς «ψαχνόμαστε για να την βρούμε, σαν τον τρελό που ψάχνει για αχλάδια σε μια μηλιά και τελικά τα βρίσκει ή νομίζει ότι τα βρήκε!» Τάδε έφη Ψαθάς!
Έτσι ψάχνομαι από τότε κι εγώ φίλοι αναγνώστες και επαφίεται σε σάς να κρίνετε αν βρίσκω τα αχλάδια εκεί που είναι ή νομίζω ότι τα βρίσκω…
Ακολουθήστε το tameteora.gr στο Google News!