Ο συνδυασμός τεράστιων οικονομικών συμφερόντων σε μία ιδιαίτερα κρίσιμη ενεργειακά εποχή, με την παντελή έλλειψη εθνικού ενεργειακού σχεδιασμού, την ίδια ώρα που περισσεύουν οι ανήθικοι πολιτικοί κομπάρσοι κάθε κομματικής απόχρωσης, οδηγεί με απόλυτη βεβαιότητα τον όμορφο τόπο μας και κατ’ επέκταση τη χώρα μας, σε μία οικολογική καταστροφή άνευ προηγουμένου. Βέβαια η παραπληροφόρηση και η σύγχυση που επικρατεί στο μυαλό του μέσου πολίτη, που μόνο τυχαία δεν είναι, αποτελούν απαραίτητο συστατικό για αυτή τη καταστροφή από την οποία, για άλλη μια φορά, θα κερδίζουν οι λίγοι και θα υποφέρουν οι πολλοί.
Εμείς είμαστε σήμερα εδώ γιατί όπως ήδη έχει γίνει γνωστό, πριν λίγους μήνες αναρτήθηκε χάρτης μέσω της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (ΡΑΕ), όπου μόνο για την περιοχή του Ασπροποτάμου Μετεώρων, έχουν γίνει δεκάδες αιτήσεις από ιδιωτικές εταιρείες, και αφορούν τη δημιουργία όχι ενός, ούτε δύο, αλλά 33 αιολικών εργοστασίων. Ο αριθμός των τερατωδών σε ύψος ανεμογεννητριών (Α/Γ)που θα εγκατασταθούν στον ορεινό όγκο του δήμου μας, εάν εγκριθούν όλες οι αιτήσεις των εταιρειών θα είναι περίπου 300, δηλαδή θα γαζωθεί όλος ο ορεινός όγκος.Επιπρόσθετα, οι τελευταίες εξελίξεις με την ψήφιση (με συνοπτικότατες διαδικασίες και εν μέσω πανδημίας του κωροναϊού) του περιβαλλοντικού πολυνομοσχεδίου, έρχονται να απλοποιήσουν τις διαδικασίες εγκατάστασης τους και να λύσουν τα χέρια των ιδιωτικών κεφαλαίων ώστε να καπηλευτούν ενεργειακά ολόκληρη τη χώρα μας, οδηγώντας τον απλό λαό στην πλήρη ενεργειακή εξάρτηση του και περαιτέρω φτωχοποίηση του.
Εμείς είμαστε σήμερα εδώ για να προσπαθήσουμε μέσω αυτής της εισήγησης αλλά και της ολοκληρωμένης έκθεσης στοιχείων και δεδομένων που σας παραδώσαμε, να ευαισθητοποιήσουμε πρώτα εσάς, τους εκπροσώπους μας στην τοπική αυτοδιοίκηση και κατ’ επέκταση, όλους τους συνδημότες μας. Βεβαίως για να γίνει αυτό δεν μπορούμε να αρκεστούμε στα κλειστά όρια αυτής της συνεδρίασης, οπότε σας λέμε προκαταβολικά ότι τους επόμενους μήνες θα οργανώσουμε δράσεις σε ολόκληρο το δήμο, και ακόμη παραπέρα, που θα συμβάλλουν στην ολοκληρωμένη ενημέρωση και αλληλεπίδραση όλων των πολιτών για ένα πλήθος ζητημάτων που θα επηρεάσει άμεσα την ζωή όλων μας.
Και ποιοι είμαστε εμείς, θα ρωτήσει εύλογα κάποιος. Ας γνωριστούμε λοιπόν εξαρχής για να αποφύγουμε μελλοντικέςπαρεξηγήσεις που αναμφίβολα κάποιοι θα προσπαθήσουν να δημιουργήσουν. Το Δίκτυο φορέων και πολιτών για την προστασία του Ασπροποτάμου,ξεκίνησε σαν μια απλή ομάδα πολιτών της Καλαμπάκας το 2011 με αφορμή την πρώτη προσπάθεια ιδιωτικής εταιρείας να κατασκευάσει αιολικά εργοστάσια στο όρος Τριγγία και Χιόλι του δήμου μας. Το 2012 καταθέσαμε ένσταση για να τα σταματήσουμε. Με δυναμικό αγώνα και πολλή μελέτη και εμβάθυνση στο αντικείμενο τα καταφέραμε. Δυο χρόνια αργότερα το 2014 – 2015 αντιμετωπίσαμε ανάλογη περίπτωση στο Ανήλιο Μετσόβου. Το 2019 και μέσα σε μια περίοδο όπου καθημερινά γινόντουσαν δεκάδες αιτήσεις για αιολικά εργοστάσια σε όλη την ελληνική επικράτεια, ενεργοποιείται και πάλι η ομάδα, αυτή τη φορά, με πολύ περισσότερους υποστηρικτές που άρχισαν να συνειδητοποιούν το μέγεθος της επερχόμενης καταστροφής. Στα τέλη του 2019 και έπειτα από τα στοιχεία της ΡΑΕ που κοινοποιήθηκαν στο ευρύ κοινό, η ομάδα μας πιο επίσημα μετονομάζεται σε Δίκτυο φορέων και πολιτών για την προστασία του Ασπροποτάμου, και αποκτά συντονιστικό όργανο. Σταθήκαμε ως ελεύθεροι και ενεργοί πολίτες που αγαπάμε τον τόπο μας απέναντι στις ορέξεις μεγαλοκαρχαριών, όσο στο τιμόνι της κυβέρνησης περάσανε όλα τα μεγάλα κόμματα (ΝΔ,ΣΥΡΙΖΑ,ΠΑΣΟΚ). Το Δίκτυο μας δεν γνώρισε, ούτε θα γνωρίσει, κομματική ταυτότητα, ούτε ανήκει σε κάποιο ενεργειακό λόμπυ συμφερόντων, και να είστε σίγουροι ότι όποιος προσπαθήσει να μας κατηγοριοποιήσει κάπου, θα το κάνει εκ του πονηρού και με σκοπό να αμαυρώσει τον αγώνα μας και να υποβαθμίσει τις δράσεις μας. Ασφαλώς από την δική μας πλευρά κρατάμε κάθε δίαυλο επικοινωνίας ανοικτό προς κάθε τοπικό, περιφερειακό και βουλευτικό όργανο που θέλει να μας ακούσει και να συμβάλλουμε από κοινού στην επίλυση των τεράστιων προβλημάτων των ημερών μας, αλλά και αυτών που θα έρθουν.
Πάμε λοιπόν να δούμε περιληπτικά, αλλά πολύ στοχευμένα και χωρίς να θέλουμε να σας κουράσουμε με περιττούς αριθμούς και τεχνικούς όρους, για το τι ακριβώς συμβαίνει ενεργειακά σήμερα, τι πρόκειται να συμβεί και πως όλη αυτή η κατάσταση θα επηρεάσει με τρόπο μη αναστρέψιμο το μέλλον μας και των παιδιών μας. Ασφαλώς στην έκθεση «Στοιχεία και Δεδομένα» που ήδη παραδώσαμε στη γραμματεία του Δ.Σ. αναφέρονται πολύ περισσότερα στοιχεία καθώς και οι πηγές από όπου αντλήσαμε τα δεδομένα μας.
Ένα ιδιαίτερα φιλόδοξο ενεργειακό σχέδιο που χαράχθηκε από τους περισσότερους ηγέτες των οικονομικά ισχυρότερων κρατών είναι η σταδιακή μείωση των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα (CO2) ως παράγωγου των, επιβλαβών για την υγεία,καύσεων γαιανθράκων για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας . Η Ελλάδα έχει δεσμευτεί, μέσω του πρωθυπουργού μας,απέναντι στην Ε.Ε. ότι μέχρι το τέλος του 2030 θα έχει εγκαταλείψει πλήρως την καύση λιγνίτη. Να υπενθυμίσουμε εδώ ότι,η παραγωγή ρεύματος από αυτό το ορυκτό, καταλαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος του ενεργειακού μας μίγματος εδώ και έξι δεκαετίες ενώ είναι υπολογισμένο ότι τοεθνικό μας αποθεματικό σε λιγνίτη μπορεί να διατηρήσει ενεργειακά αυτόνομη τη χώρα μας για περίπου ακόμη πέντε δεκαετίες.
Για να μπορέσουμε λοιπόν να κάνουμε αυτή την μετάβαση, θα πρέπει να εγκατασταθούν και να λειτουργήσουν οι λεγόμενες Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ), πιο γνωστές με τον όρο πράσινηενέργεια, όπου περιλαμβάνουν όλες εκείνες τις μορφές εκμεταλλεύσιμης ενέργειας που προέρχονται από διάφορες φυσικές διαδικασίες, όπως ο άνεμος, η ηλιακή ακτινοβολία, η γεωθερμία, η κυκλοφορία του νερού και άλλες. Ως εδώ όλα καλά. Ας δούμε λοιπόν πόσο πράσινη, πόσο οικολογική είναι στην πραγματικότητα η παραγωγή ενέργειας από 33 αιολικά εργοστάσια που δρομολογούνται να εγκατασταθούν σε ένα μέρος όπως ο Ασπροπόταμος. Προηγείται άρα, να υπενθυμίσουμε πρώτα, σε όσους το παραβλέπουν, τι είναι ο Ασπροπόταμος.
Η περιοχή του Ασπροποτάμου αποτελεί μαζί με τα Μετέωρα φυσικό και πολιτιστικό θησαυρό και σύμβολο της περιοχής όχι μόνο του δήμου Μετεώρων αλλά και του νομού Τρικάλων, Αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα τοπία και μοναδικά στη διαμόρφωση, φυσικό πλούτο, βιοποικιλότητα και αισθητική σε ολόκληρη τηνοροσειρά της Πίνδου, τη ραχοκοκαλιά της Ελλάδας. Ολόκληρος αυτός ο φυσικός παράδεισος, συμπεριλαμβάνεται στο ευρωπαϊκό δίκτυο προστατευόμενων περιοχών Νatura 2000 ενώ αποτελεί τμήμα του Εθνικού Πάρκου «Τζουμέρκων-Κοιλάδας Αχελώου-Αγράφων-Μετεώρων». Επίσης στην ίδια περιοχή υπάρχει θεσμοθετημένο Καταφύγιο Άγριας Ζωής. Η περιοχή του Ασπροποτάμου συνιστά έναν αδιατάρακτο για τα ευρωπαϊκά δεδομένα ορεινό όγκο με τους σπάνιους γεωμορφολογικούς σχηματισμούς, και του μεγάλου πλούτου σε αριθμό και ποικιλία ειδών χλωρίδας και πανίδας.
Ας δούμε τώρα τι ακριβώς σκοπεύουμε να εγκαταστήσουμε πάνω σε αυτό το πλούσιο φυσικό και πολιτιστικό τοπίο που διαθέτουμε. Μια ανεμογεννήτρια της έτσι και αλλιώς παρωχημένης τεχνολογίας που μας διατίθεται, ότι πιο ξεπερασμένο δηλαδήείναι στοκαρισμένο στις αποθήκες των βορειοευρωπαίων κατασκευαστών, θα φτάνει σε ύψος τα 150 μέτρα (όσο περίπου μια πολυκατοικία 45 ορόφων) με διάμετρο πτερυγίων τα 80 μέτρα και θα ζυγίζει παραπάνω από 50 τόνους. Τα υλικά που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή τουςδεν είναι απλά μεταλλεύματα και κράματα αυτών (σίδερο, ατσάλι, αλουμίνιο, χαλκός κ.α.) αλλά και μεγάλες ποσότητες σπάνιων ορυκτών γαιών όπως το νεοΰδμιο, όπου τα απόβλητα της εξόρυξης τους χρήζουν ειδικής μεταχείρισης αφού βλάπτουν σοβαρά το περιβάλλον και την υγεία.Τα πτερύγια ειδικά, αποτελούνται από ένα τοξικό μείγμα συνθετικών υλικών με κυριότερο το φάιμπεργκλας και εννοείται πως είναι μη ανακυκλώσιμα. Ενδεικτικά εκτιμάται ότι η βιομηχανία αιολικής ενέργειας έχει παράγει ήδη 50.000 τόνους πτερυγίων ως απόβλητα ενώ μέχρι τα μέσα της επόμενης δεκαετίας ο αριθμός αυτός αναμένεται να υπερτετραπλασιαστεί.
Για την εγκατάσταση τους, απαιτείται μη αναστρέψιμη αλλοίωση και υποβάθμιση του τοπίου. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι πρέπει να πέσουν τουλάχιστον 700 κυβικά οπλισμένου σκυροδέματος (περίπου όσο χρειάζεται γιατην ανέγερση μίαςεξαόροφη οικοδομής 200 τετραγωνικών) για τα θεμέλια μίας μόνο βάσης Α/Γ. Απαραίτητες είναι οι εκχερσώσεις δασών και οι διανοίξεις χιλιομέτρων νέων δασικών δρόμων φάρδους έως και 15 μέτρων ώστε να φτάσουν στις κορυφογραμμές τα βαρέως τύπου εργοταξιακά μηχανήματα αλλά και τα τεράστια κομμάτια των Α/Γ . Όλα αυτά, όπως καταλαβαίνετε οδηγούν στην τσιμεντοποίηση των κορυφογραμμών μας, στην βίαιη και ανεξέλεγκτη διάβρωση του εδάφους με επικείμενες κατολισθήσεις και σίγουρη υποβάθμιση των υπόγειων υδάτων.
Ας δούμε τώρα, αφού ολοκληρωθεί αυτή η καταστροφή για την εγκατάσταση τους, πως συνεισφέρουν στην παραγωγή και αποθήκευση πράσινης ενέργειας και πόσο συμφέρουν την τσέπη του τελικού καταναλωτή. Καταρχήν πρέπει να κατανοήσουμε ότι για να μπορούμε να καταναλώνουμε αδιάλειπτα ηλεκτρική ενέργεια, θα πρέπει το σύστημα που παράγει την ενέργεια να μπορεί να προσφέρει αδιάλειπτα ένα ελάχιστο φορτίο βάσης 24 ώρες τη μέρα, 365 μέρες το χρόνο. Δυστυχώς η παραγωγή ρεύματος από τις Α/Γ είναι ασταθής και διακοπτόμενη επειδή ο αέρας φυσά με απρόβλεπτη δύναμη κάθε φορά, ή δεν φυσά καθόλου. Η καταγραφή της παραγόμενης ενέργειας σε διάφορα αιολικά πάρκα στον κόσμο, δείχνει έντονη διακύμανση με μεγάλες περιόδους χαμηλής παραγωγής και στιγμιαίες ανόδους μέγιστης παραγωγής. Για να το πούμε απλά, οι ανεμογεννήτριες δεν δουλεύουν αν δεν φυσάει αρκετά αλλά και ούτε αν φυσάει πάρα πολύ, αφού περιέχουν ειδικούς μηχανισμούς για να μη διαλυθούν. Παρόλα αυτά ακόμη και έτσι, συνεχώς παρατηρούνται φαινόμενα πλήρους διάλυσης ολοκαίνουργιων Α/Γ ειδικά σε μεγάλα υψόμετρα από τους έντονους και απότομους ριπαίους ανέμους που είναι ένα μόνιμο φυσικό φαινόμενο των ελληνικών βουνών. Ενδεικτικά θα αναφέρουμε την πλήρη διάλυση Α/Γ τόσο στην Εύβοια όσο και στην Αιτωλοακαρνανία μόλις στον πρώτο 1 με ενάμιση χρόνο λειτουργίας τους, ακριβώς λόγο των έντονων ριπαίων ανέμων.
Το βασικό λοιπόν μειονέκτημα της αιολικής ενέργειας είναι ότι ενώ δεν μπορείς να έχεις ηλεκτρική ενέργεια τη στιγμή που τη χρειάζεσαι ταυτόχρονα δεν υπάρχει και τρόπος να την αποθηκεύσεις.Βλέπουμε λοιπόν ότι το φορτίο που παράγουν οι Α/Γ μπορεί να χαθεί ξαφνικά λόγω των μεταβαλλόμενων καιρικών συνθηκών και έτσι αυξάνεται ο κίνδυνος των γενικών μπλακ-αουτ. Για να προσφέρουμε στο σύστημα την σταθερότητα που χρειάζεται για να παράγει αδιάλειπτα το απαιτούμενο φορτίο βάσης οι θερμοηλεκτρικοί σταθμοί ενέργειας (δηλαδή τα εργοστάσια άνθρακα, λιγνίτη και φυσικού αερίου) πρέπει απαραίτητα να λειτουργούν και να υποστηρίζουν διαρκώς τα αιολικά. Είτε το θέλουμε, είτε όχι οι βασικές πηγές ενέργειας που στηρίζουν ένα εθνικό σύστημα θα παραμείνουν, για πολλά χρόνια ακόμη, τα ορυκτά καύσιμα, ενώ η αιολική ενέργεια και οι υπόλοιπες ΑΠΕ θα βοηθούν μόνο συμπληρωματικά.Ο ισχυρισμός ότι με την κατασκευή μεγάλης κλίμακας ΑΠΕ αντικαθιστούμε συμβατικούς σταθμούς λιγνίτη ή φυσικού αερίου δεν ανταποκρίνεται στην αλήθεια. Για παράδειγμα η Γερμανία, αν και διαθέτει τη μεγαλύτερη αιολική ισχύ στην Ευρώπη, ετοιμάζει πάνω από 20 νέους ηλεκτροπαραγωγικούς σταθμούς άνθρακα.Και ακούστε και ένα παράδοξο για να καταλάβετε τι παραμύθια μας πουλάνε. Εταιρείες κολοσσοί που στήνουν αιολικούς σταθμούς στην επικράτεια της Ελλάδας ενώ δηλώνουν υπέρμαχοι της πράσινης ανάπτυξης εδώ και ένα χρόνο περίπου, έχουν δηλώσει έγγραφα το ενδιαφέρον τους να αγοράσουν τα εργοστάσια λιγνίτη που υποτίθεται θα κλείσει η ΔΕΗ…
Και τι γίνεται με την μείωση του CO2 που είναι και το ζητούμενο; Είναι αλήθεια ότι οι ΑΓ δεν παράγουν καθόλου CO2 κατά τη λειτουργία τους, όμως όσο θα υπάρχει ταυτόχρονη λειτουργία εργοστασίων που καίνε λιγνίτη, άνθρακα ή φυσικό αέριο οι εκπομπές CO2 θα μειωθούν αδικαιολόγητα λίγο σε σχέση με το κόστος εγκατάστασης και συντήρησης αιολικών σταθμών. Ας μην ξεχνάμε και την εκπομπή CO2 που εκλύεται από την παραγωγή και μεταφορά τους στο σημείο εγκατάστασης καθώς και τα δάση που θα πρέπει να αποψιλωθούν. Στη μακρά λίστα των μειονεκτημάτων τους οι Α/Γ θα πρέπει να υποστηριχθούν από εκατοντάδες έως χιλιάδες χιλιόμετρα νέων καλωδιακών δικτύων υψηλής τάσης για τη μεταφορά της ενέργειας, ακριβώς επειδή εγκαθίστανται σε απομακρυσμένες περιοχές, γεγονός που αυξάνει κατά πολύ το κόστος τους και την υποβάθμιση του περιβάλλοντος.
Είναι εμφανές από όλα τα παραπάνω ότι η παραγωγή ενέργειας από τον άνεμο είναι ακριβή παρά τους ισχυρισμούς των εταιρειών. Η οικονομική επιβάρυνση για τον καταναλωτή είναι αυξημένη και σίγουρα την έχουμε νιώσει στις τσέπες μας τα τελευταία χρόνια με τα ειδικά τέλη που καλούμαστε να πληρώνουμε και που να είστε βέβαιοι ότι θα αυξηθούν. Η Γερμανία, πρωτοπόρος στην παραγωγή και εγκατάσταση Α/Γ έχει φθάσει πλέον να έχει το πιο ακριβό ρεύμα στην Ευρώπη. Η ανάπτυξη αιολικών πάρκων δε θα ήταν δυνατή χωρίς την επιδότηση της ΕΕ και την υποστήριξη των κρατών – μελών της προς τις ιδιωτικές εταιρείες.
Οι επιδοτήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης που αφορούν την εγκατάσταση των Α/Γ φτάνουν μέχρι το 40% της επένδυσης και είναι γνωστό πως με υπερτιμολογήσεις το ποσοστό αυτό μπορεί να αυξηθεί αφήνοντας τεράστια κέρδη στις εταιρείες, οι ιδιοκτήτες των οποίων τρίβουν τα χέρια τους και δεν σταματούν να κάνουν αιτήσεις για εγκατάσταση Α/Γ σε κάθε κορφοβούνι που διαθέτει η χώρα μας. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του 2003, όπου η Δανία μείωσε τις επιδοτήσεις νέων Α/Γ και ξαφνικά σταμάτησε εντελώς το ενδιαφέρον για την εγκατάσταση τους. Πολλές φορές ακούγεται και το ψευδές επιχείρημα ότι οι Α/Γ προσφέρουν πολλές νέες θέσεις εργασίας. Είναι αλήθεια ότι πολλοί άνθρωποι θα αποκτήσουν πρόσκαιρες θέσεις εργασίας στη φάση της κατασκευής η οποία κρατά συνολικά μόλις κάποιους μήνες. Στη φάση όμως της μόνιμης λειτουργίας το ανθρώπινο δυναμικό που απασχολείται είναι ελάχιστο. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι στο μεγαλύτερο αιολικό πάρκο της Ευρώπης εργάζονται μόνιμα μόλις 3 υπάλληλοι.
Όμως η εγκατάσταση αιολικών πάρκων οπουδήποτε και χωρίς μέτρο, δεν έχει μόνο τα παραπάνω μειονεκτήματα τεχνικής και οικονομικής φύσεως, αλλά έχει αρνητικές επιπτώσεις σε άλλα, ίσως πολύ πιο σοβαρά ζητήματα.
Η αιολική βιομηχανία διαφημίζει τις σύγχρονες Α/Γ ως αθόρυβες και φιλικές σε όσους ζουν κοντά τους. Την ίδια στάση υιοθέτησε το ελληνικό χωροταξικό νομικό πλαίσιο των ΑΠΕ που επιτρέπει την εγκατάσταση τους σε αποστάσεις ακόμη και 500μ. από μεμονωμένες κατοικίες ακόμη και μικρούς οικισμούς. Ωστόσο αυτόπτες μάρτυρες βεβαιώνουν ότι σε απόσταση έως και δύο χιλιομέτρων ο θόρυβος γίνεται αντιληπτός όταν βοηθάει η κατεύθυνση του ανέμου και ιδιαίτερα τη νύχτα που ο άνεμος δυναμώνει. Πηγή του θορύβου είναι τα πτερύγια των Α/Γ που περιστρεφόμενα με μεγάλες ταχύτητες και προκαλούν ένα αεροδυναμικό ρυθμικό θόρυβο πολύ χαμηλών συχνοτήτων. Πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι άνθρωποι που ζουν κοντά σε ανεμογεννήτριες μπορεί να παρουσιάσουν αρρυθμίες, αύξηση της αρτηριακής πίεσης, ανεξήγητη νυχτερινή αφύπνιση, χτύπημα στα αυτιά και εμβοές χαμηλής συχνότητας.
Για πολλά είδη άγριων και οικόσιτων ζώων που αντιλαμβάνονται εντονότερα αυτούς τους ήχους τα πράγματα είναι πολύ σοβαρότερα, στρεσάρονται και εγκαταλείπουν μόνιμα τους βιοτόπους τους, που έχουν ήδη επιβαρυνθεί από την αποψίλωση και τσιμεντοποίηση τους. Επιπρόσθετα για τα πτηνά είναι επιβεβαιωμένο ότι η πρόσκρουση πουλιών από τις έλικες των Α/Γ οδηγεί σε θανάτους πολλών πουλιών, κυρίως αρπακτικών. Το πρόβλημα εντοπίζεται κυρίως σε μεταναστευτικά περάσματα και περιοχές με πλούσια ορνιθοπανίδα, ακριβώς δηλαδή ότι διαθέτει γενικότερα η Πίνδος και ειδικότερα ο Ασπροπόταμος.
Οι κίνδυνοι ατυχημάτων από ανεμογεννήτριες δεν σταματούν εδώ. Τα πτερύγια τους που ζυγίζουν έως 30 τόνους είναι το πιο ευάλωτο μέρος τους καθώς μπορεί να σπάσουν είτε λόγω ακραίων καιρικών συνθηκών είτε λόγω φυσιολογικής φθοράς. Πτερύγια σε περίπτωση σπασίματος έχουν εκσφενδονιστεί έως 400μ μακριά. Ο κίνδυνος πυρκαγιάς στο κιβώτιο ταχυτήτων είναι αρκετά σπάνιος αλλά όχι απίθανος λόγω των τεράστιων τριβών που αναπτύσσονται. Πιο συχνά εκδηλώνονται πυρκαγιές από τις γραμμές μεταφοράς της ενέργειας, ένα πρόβλημα που έχει πάρει ανησυχητικές διαστάσεις σε περιοχές με πολλά αιολικά πάρκα. Ένα φυσιολογικό φαινόμενο που παρατηρείται είναι η διαρροή λαδιών από τον κινητήρα της γεννήτριας λόγω βλάβης, ακριβώς όπως συμβαίνει και με το αυτοκίνητο μας. Μόνο που μία Α/Γ δέχεται τουλάχιστον 200 λίτρα ιδιαίτερα ενισχυμένων βαλβολινων στις οποίες περιέχονται αρκετά καρκινογόνα βαρέα μέταλλα. Ακολουθώντας τους νόμους της βαρύτητας τα λάδια αυτά θα εισχωρήσουν στο έδαφος και αργά η γρήγορα θα συναντήσουν τις ορεινές πηγές μας και πιθανότατα τα ποτήρια μας. Η υποβάθμιση των κορυφαίων ποιοτικά νερών μας είναι πιθανή με καταστροφικές συνέπειες για την ζωή του ανθρώπου και των ζώων.
Νομίζουμε ότι είναι απόλυτα κατανοητό από όλους ότι η αξία της γης και των ακινήτων στην ύπαιθρο εξαρτάται κατά το μεγαλύτερο μέρος από την απουσία οχλήσεων και τη φυσική ομορφιά του τοπίου. Η εγκατάσταση τεράστιων Α/Γ με τις οχλήσεις που συνεπάγονται από μόνες τους αλλά και από τη συνοδεία δικτύων και δρόμων πρόσβασης, στερεί τη γη από τα φυσικά της χαρίσματα και αμαυρώνει την εικόνα της. Κανείς δεν νιώθει ευχαρίστηση βλέποντας ένα τοπίο βιομηχανικό, πόσο μάλλον να θέλει να αγοράσει ιδιοκτησία που με κάποιον τρόπο επηρεάζεται από τις Α/Γ.
Ένα ιδιαίτερα αρνητικό μειονέκτημα της εγκατάστασης Α/Γ σε ένα τόπο είναι η δεδομένη τουριστική υποβάθμιση του. Για το δήμο Μετεώρων ειδικότερα, που ο τουρισμός έχει εξελιχθεί σε ναυαρχίδα της ανάπτυξης του, η εγκατάσταση αιολικών πάρκων στον πανέμορφο ορεινό μας όγκο, που θα πρέπει να σημειωθεί ότι θα είναι εύκολα ορατά από το βραχώδες Μετεωρίτικο σύμπλεγμα , είναι απλά απαγορευτική. Όσο η ποιότητα ζωής στις πόλεις υποβαθμίζεται, η ανάγκη απόδρασης στο φυσικό τοπίο θα γίνεται συνεχώς μεγαλύτερη. Εξάλλου το τοπίο, φυσικό και πολιτισμικό, είναι ο βασικός πόλος έλξης των Ελλήνων και των ξένων τουριστών στην πατρίδα μας που στηρίζουν τις τοπικές οικονομίες στα νησιά και τελευταία τα ορεινά χωριά. Θα αναφέρουμε χαρακτηριστικά ότι η Δανία που προώθησε ιδιαίτερα τις Α/Γ στα εδάφη της έχει απολέσει πλέον το 40% του τουρισμού της.
Έρευνα τουριστικών επιχειρηματιών οικοτουρισμού στη Γαλλία κατέδειξε την άμεση σχέση εγκατάστασης αιολικών και μείωσης του ενδιαφέροντος των τουριστών να επισκεφτούν την περιοχή. Η ύπαρξη αιολικών είναι τόσο αποτρεπτική για τους τουρίστες στη Γαλλία που έχει δημιουργηθεί και διακριτικό σήμα ποιότητας για τουριστικές επιχειρήσεις που δηλώνει στους επισκέπτες ότι το κατάλυμα βρίσκεται σε περιοχή χωρίς αιολικά. H Unesco έχει εκδώσει συστάσεις για την αποφυγή εγκατάστασης αιολικών σε περιοχές προστατευόμενης πολιτιστικής κληρονομιάς.
Και τι γίνεται με τις ήδη εγκατεστημένες Α/Γ στο μέλλον; Και εδώ τα πράγματα είναι ιδιαίτερα τραγικά. Καταρχήν ο κύκλος ζωής μιας Α/Γ είναι ιδιαίτερα μικρός και στη καλύτερη περίπτωση μπορεί να αγγίξει τα 25 χρόνια, ένα σημαντικό στοιχείο που μειώνει ακόμη περισσότερο την ουσιαστική της απόδοση σε ενέργεια. Με βάση το χαλαρό νομοθετικό πλαίσιο που διέπει τις επενδύσεις ΑΠΕ στην Ελλάδα, προκύπτουν σοβαρότατα ερωτηματικά σχετικά με την δέσμευση των εταιρειών να αποκαταστήσουν πλήρως το τοπίο και να αποσύρουν τις Α/Γ όταν ολοκληρωθεί ο κύκλος τους. Τα μπετά και τα θεμέλια έτσι και αλλιώς θα μείνουν στις κορυφές. Το κόστος για την αποξήλωση, μεταφορά και μετατροπή σε κομμάτια μιας μόνο Α/Γ αγγίζει τα 400 χιλιάδες δολάρια.
Το πιθανότερο είναι ότι τελικά οι «επενδυτές» θα μας τα αφήσουν στα βουνά μας να σκουριάζουν, δημιουργώντας έτσι ένα απέραντο νεκροταφείο παλιοσίδερων, ως υπενθύμιση μιας ακόμα άστοχης “οικολογικής” επιλογής. Ήδη έχουμε τις πρώτες περιοχές «νεκροταφεία Α/Γ» στην Ν. Εύβοια να μας θυμίζουν ποιο θα είναι το μέλλον του τόπου μας έτσι και συναινέσουμε στην εγκατάσταση αιολικών.
Ποια είναι η σημερινή κατάσταση στην Ελλάδα όμως, αναφορικά με τις Α/Γ; Η Ελλάδα καλείται να βάλει πλάτη στην υποτιθέμενη σωτηρία του περιβάλλοντος μέσω ΑΠΕ πληρώνοντας αστρονομικά δυσανάλογο φορτίο. Η χώρα μας εκπέμπει μόλις το 0,15% του παγκόσμιου διοξειδίου του άνθρακα και όμως καλείται να διαλύσει το φυσικό της πλούτο πιο βίαια από κάθε άλλο κράτος της ΕΕ για να καλύψει την μόλυνση που παράγουν άλλες χώρες. Πρέπει να τονίσουμε ότι πουθενά αλλού στην Ευρώπη, δεν θυσιάζονται περιοχές NATURA και εθνικά πάρκα για οποιαδήποτε εγκατάσταση εργοστασίων παραγωγής ενέργειας. Τι γίνεται όμως με τους δυο μεγαλύτερους ρυπογόνους κολοσσούς που εκπέμπουν το περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα στον πλανήτη; Από την μία οι Η.Π.Α αποχώρησαν από τη Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα της Γης, από την άλλη η Κίνα αυτή τη στιγμή που μιλάμε κατασκευάζει νέες εγκαταστάσεις λιγνίτη άνω των 200 ΜW.
Το χωροταξικό σχέδιο για τις ΑΠΕ (2008) άνοιξε το δρόμο προς την διευκόλυνση εγκατάστασης σε ευαίσθητες περιοχές, ενώ οι πρόσφατες απλοποιήσεις στο αδειοδοτικό πλαίσιο με το νομοσχέδιο εκσυγχρονισμού περιβαλλοντικής νομοθεσίας που ψηφίστηκε πρόσφατα με θιασώτη τον κ. Χατζηδάκη επιταχύνει την εγκατάσταση Α/Γ μειώνοντας παράλληλα ακόμη περισσότερο την προστασία των ευαίσθητων περιοχών. Η μαζική εξάπλωση των αιολικών απειλεί την ακεραιότητα του ελληνικού τοπίου στο όνομα της πράσινης ενέργειας, κατ’ αναλογία της μαζικής ανοικοδόμησης κατά τις τελευταίες δεκαετίες στο όνομα της οικονομικής ανάπτυξης, που οδήγησε τελικά σε οικιστική υποβάθμιση. Οι περισσότεροι πολίτες δεν έχουν καταλάβει πως η εξάπλωση των ΑΠ διακυβεύει το μέλλον των τελευταίων φυσικών περιοχών και κατ’ επέκταση την ποιότητα ζωής των ντόπιων κατοίκων.
Σύμφωνα με το Επενδυτικό Σχέδιο για τη Βιώσιμη Ευρώπη που παρουσιάστηκε φέτος τον Ιανουάριο και προβάλλεται αυτό τον καιρό στη χώρα μας ως «ευκαιρία ανάπτυξης» προωθείται μηχανισμός που θα επιτρέπει στα κράτη-μέλη που συμμετέχουν να χρηματοδοτούν έργα ΑΠΕ στο έδαφος άλλων κρατών-μελών με αντάλλαγμα να υπολογίζεται η συνεισφορά προς τον δικό τους εθνικό στόχο για τη παραγωγή ενέργειας. Δηλαδή με απλά λόγια να γεμίσουμε εμείς εργοστάσια παραγωγής ρεύματος για να τα καρπώνονται οι ευρωπαίοι φίλοι μας. Όπως επισημαίνουν οι επιστήμονες, αν κατασκευαστούν και λειτουργήσουν όλα τα αιολικά πάρκα που έχουν αιτηθεί άδειας από το υπουργείο Περιβάλλοντος, τότε η Ελλάδα θα ξεπεράσει τον στόχο της κατά έξι φορές.
Δυστυχώς για ακόμη μια φορά η κυβέρνηση παραδίνει γη και ύδωρ στιςεταιρείες που εκμεταλλεύονται τόσο ληστρικά τη χώρα μας. Πρόσφατα ο πρωθυπουργός μας, κ. Μητσοτάκης, είπε το εξής κατάπτυστο, ότι έχει ως στόχο να μετατρέψει τη χώρα μας σε «μπαταρία της Ευρώπης» δηλαδή σε ένα απέραντο εργοστάσιο βαρέως βιομηχανικών ΑΠΕ.
Είπε επίσης πρόσφατα στην Καρδίτσα, έπειτα από ιδιαίτερα ασφυκτικές πιέσεις πολιτών και φορέων ότι δεν μπορεί να διανοηθεί την εγκατάσταση Α/Γ στα βουνά της Πίνδου χωρίς την έγκριση των τοπικών κοινωνιών. Διορθώστε μας αν μας διαφεύγει κάτι αλλά πότε μας ρώτησε η κυβέρνηση για να φυτέψει στον Ασπροπόταμο 33 αιολικά εργοστάσια που θα υποβαθμίσουν πλήρως τον τόπο μας;Η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας έχει δεσμεύσει σχεδόν το σύνολο των κορυφογραμμών της Πίνδου – περίπου το 80 % – για τη δημιουργία βιομηχανικών τύπου αιολικών πάρκων. Αναρωτιέται κανείς γιατί τόση επιμονή και βιασύνη και μάλιστα χωρίς να έχει προηγηθεί κανενός είδους σοβαρός εθνικός διάλογος με την επιστημονική κοινότητα τους αρμόδιους φορείς και τις τοπικές κοινωνίες.
Ταυτόχρονα παρατηρείται ακόμη ένα παράδοξο που αποδεικνύει περίτρανα το μέγεθος της κοροϊδίας που δεχόμαστε. Οι κυβερνώντες προωθούν τις εξορύξεις σε στεριά και θάλασσα για παραγωγή ορυκτών καυσίμων, ενώ την ίδια στιγμή προωθούν την αλόγιστη εγκατάσταση ανεμογεννητριών για απαλλαγή από τα ορυκτά καύσιμα και μετάβαση στην πράσινη ενέργεια.
Όλα αυτά συμβαίνουν σε μία περίοδο που παγκοσμίως παρατηρείται μία αποστροφή από την εγκατάσταση παρόμοιων τύπου Α/Γ που θέλουν να εγκαταστήσουν στον τόπο μας.Σε ευρωπαϊκές χώρες όπως η Γερμανία εγκαταστάθηκαν το 2019 οι λιγότερες Α/Γ, ακλουθώντας τη γενική πτωτική τάση της ζήτησης τους. Ιστορικά είναι η χειρότερη επίδοση εγκατάστασης από το κομβικό 2000, χρονιά που έγινε ο νόμος για την προώθηση των ΑΠΕ.
Η Γαλλία φρενάρει την ανάπτυξη των αιολικών με τον Μακρόν να δηλώνει, ότι δε θέλει να είναι αυτός που θα καταστρέψει τα τοπία της Γαλλίας. Πρόσφατη εμπεριστατωμένη γερμανική έκθεση καταλήγει ότι τα αιολικά πάρκα δεν είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος για να αντιμετωπίσουμε το ενεργειακό μας πρόβλημα και τις όποιες κλιματικές μεταβολές.
Αλλά ακόμη και αν ήταν, υπάρχουν ορισμένα τοπία που είναι πάρα πολύ πολύτιμα για να τα μετατρέψουμε σε υπαίθριους σταθμούς παραγωγής ενέργειας.
Ποια είναι η λύση που μας προτείνετε λοιπόν, ακούμε πολύ συχνά να μας ρωτάνε. Καταρχάς μια απλή κίνηση πολιτών δεν οφείλει ούτε δικαιούται να απαντήσει σε ένα τόσο πολύπλοκο ζήτημα, ειδικά μάλιστα τη στιγμή που βλέπουμε ολόκληρα κράτη που είχαν αποδεχτεί τη Συμφωνία του Παρισιού να αμφιταλαντεύονται. Το δεδομένο μας είναι ότι όλο και περισσότερο αμφισβητείται επιστημονικά η λύση των ΑΠΕ και αποδεικνύονται και στην πράξη οι αστοχίες στη χρήση τους.
Η ενεργειακή κρίση δεν έχει απλές και εύκολες λύσεις, εάν συνεχίσουμε να θεωρούμε την ενέργεια ένα φθηνό και άφθονο αγαθό. Καθώς τα ορυκτά καύσιμα λιγοστεύουν και είμαστε υποχρεωμένοι να τα μειώσουμε, οι ΑΠΕ και νέοι τρόποι παραγωγής ενέργειας έρχονται στο προσκήνιο με ένα σημαντικό περιορισμό παρόλα αυτά: με την τρέχουσα εφαρμοσμένη τεχνολογία οι ΑΠΕ δεν μπορούν να παρέχουν την ίδια ποσότητα και ποιότητα ενέργειας σε σύγκριση με τα ορυκτά καύσιμα (πετρέλαιο, άνθρακα και φυσικό αέριο), άρα δεν μπορούν να τα αντικαταστήσουν. Είναι προφανές ότι το ενεργειακόζήτημα για να μην φτάσει σε αδιέξοδο, χρειάζεται να αντιμετωπιστεί με μια διαφορετική λογική που πρωταρχικό σκοπό θα έχει τη σταθεροποίηση και τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας παρά την ικανοποίηση συνεχώς αυξανόμενων αναγκών. Για να φτάσουμε σε ένα τέτοιο στόχο, κεντρικό ρόλο θα έχει η εξοικονόμηση της ενέργειας και η στροφή στην ενεργειακή απόδοση σε ηλεκτρικές συσκευές, κτίρια κ.α. Η παραγωγή της ενέργειας είναι ανάγκη να επιστρέψει στην μικρή κλίμακα που ανοίγει μεγάλες δυνατότητες στους περισσότερους ανθρώπουςκαι τιςτοπικές κοινωνίες να παράγουν τουλάχιστον ένα μέρος της ενέργειας που χρειάζονται με χρήση των ΑΠΕ. Οι ΑΠΕ μεγάλης κλίμακας τελικά θα αποδειχθεί ότι έχουν παρόμοια αρνητικά αποτελέσματα για το περιβάλλον και τη ζωή των ανθρώπων όσο και η εκμετάλλευση των ορυκτών καυσίμων.Το παραπλανητικό δίπολο κακός λιγνίτης – καλές ΑΠΕ έχει κουράσει και δεν ωφελεί στη πραγματική επίλυση του προβλήματος.
Κλείνοντας να τονίσουμε ως γενικό συμπέρασμα που θα πρέπει να μας προβληματίσει όλους, ότι κινδυνεύουμε να καταστρέψουμε ανεπανόρθωτα τον Ασπροπόταμο και άλλες μεγάλης φυσικής αξίας περιοχές της χώρας για το τίποτα. Πώς θα δικαιολογήσουμε άραγε αυτή την καταστροφή στα παιδιά μας; Το ενεργειακό πρόβλημα σε καμιά περίπτωση δεν είναι απλά ένα αποκλειστικά τεχνοκρατικό ζήτημα αλλά μας αφορά όλους γιατί οι επιλογές που αποφασίζονται, θα επιφέρουν βαθιές αλλαγές στο πρόσωπο της υπαίθρου και θα επηρεάσουν τις ζωές όλων μας.
Το Δίκτυο Φορέων και Πολιτών για τη προστασία του Ασπροποτάμου είναι ένα σύνολο σχεδόν 3.000 πολιτών που δηλώνουμε έτοιμοι να αγωνιστούμε μέχρι τέλους για να σώσουμε την μοναδική περιοχή του Ασπροποτάμου ενώνοντας τις φωνές μας και τις αντιδράσεις μας με τους συμπολίτες μας στην Καρδίτσα και την Ευρυτανία που παλεύουν κι αυτοί για τη σωτηρία των Αγράφων, αλλά και με όλες τις συλλογικότητες παντού στην Ελλάδα και στο εξωτερικό που δίνουν τον δίκαιο αγώνα για τη σωτηρία του τόπου τους από αυτή την οικολογική και κοινωνική καταστροφή που έχει δρομολογηθεί σε όλη τη χώρα και θυσιάζει το φυσικό περιβάλλον της πατρίδας μας στο βωμό της «πράσινης» ανάπτυξης, του ιδιοτελούς κοντόφθαλμου κέρδους και των ξένων συμφερόντων.
Έπεσε στη δική μας γενιά ο κλήρος, να είναι αυτή που θα αντιμετωπίσει την αδίστακτη και λυσσαλέα επίθεση των ιδιωτικών κεφαλαίων προς το κοινό μας σπίτι, το πανέμορφο φυσικό μας περιβάλλον. Εμείς έτσι και αλλιώς θα σταθούμε στο ύψος των περιστάσεων και θα δώσουμε τις μάχες που έχουμε ιερό καθήκον να δώσουμε, για λογαριασμό αυτών που έφυγαν και αυτών που θα έρθουν. Ζητούμε από εσάς, από την τοπική μας αυτοδιοίκηση, σύσσωμη, να σταθεί αρωγός στο πλευρό μας. Η νίκη μας θα είναι ευκολότερη εάν ενώσουμε τις δυνάμεις μας.
ΔΙΚΤΥΟ ΦΟΡΕΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΑΣΠΡΟΠΟΤΑΜΟΥ
* Πρόκειται για την εισήγηση που παραδόθηκε στη γραμματεία κατά τη συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου Μετεώρων (10-6-2020) από εκπρόσωπό του Δικτύου.
Ακολουθήστε το tameteora.gr στο Google News!
