Κατά την 3η ενότητα τονίσαμε ότι τόσο η ζήτηση όσο και η προσφορά επηρεάζονται από την τιμή του προιόντος που συναλλάσσεται. Αξίζει να σημειωθεί ότι όταν η μεταβολή της τιμής δεν επηρεάζει καθόλου τη ζήτηση, τότε έχουμε πλήρως ανελαστική ζήτηση, δηλαδή απολύτως καμία αντίδραση από τους καταναλωτές. Όταν η ζήτηση επηρεάζεται αλλά λίγο σε σχέση με την τιμή, τότε έχουμε απλά ανελαστική ζήτηση και όταν επηρεάζεται πολύ σε σχέση με την τιμή τότε έχουμε ελαστική ζήτηση. Όταν η ζήτηση μεταβάλλεται με την τιμή όμως να μην αλλάζει, τότε έχουμε πλήρως ελαστική ζήτηση. Γενικά, σαν ορισμός. Ελαστική ζήτηση είναι ο βαθμός αντίδρασης των καταναλωτών σε σχέση με τις διάφορες μεταβολές της τιμής. Να σημειωθεί ότι οι ίδιοι χαρακτηρισμοί ισχύουν και για την προσφορά, σύμφωνα με τις μεταβολές της τιμής.
Φυσικά, πρέπει να τονίσουμε ότι η ζήτηση, εκτός από την τιμή, επηρεάζεται και από άλλους παράγοντες όπως το εισόδημα του καταναλωτή, οι τιμές των άλλων αγαθών κλπ. αντίστοιχα, η προσφορά πλην της τιμής, επηρεάζεται από το κόστος παραγωγής και την πολιτική που ασκεί η επιχείρηση για τις πωλήσεις της.
ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ
Το σημαντικό είναι ότι στην αγορά συμμετέχουν δύο μέρη, η προσφορά, δηλαδή οι παραγωγοί που προσφέρουν τα προϊόντα τους στην αγορά και η ζήτηση, δηλαδή οι καταναλωτές που ζητούν να καταναλώσουν τα προϊόντα. Ανάμεσα στις διάφορες τιμές πώλησης των προιόντων, μόνο μία είναι η τιμή στην οποία επιτυγχάνεται η συναλλαγή. Για να γίνει αυτό πιο κατανοητό, σας παρουσιάζω ένα παράδειγμα με έναν πίνακα τιμών ως ακολούθως:
P (τιμή) | Qd (ζητούμ. ποσότητα) | Qs (προσφερ. Ποσότητα) |
2 | 25 | 16 |
3 | 20 | 20 |
4 | 17 | 23 |
Είναι λοιπόν κατανοητό ότι όταν η τιμή του προιόντος είναι ίση με 3 ευρώ, τότε έχουμε ισορροπία στην αγορά καθώς Qd = Qs δηλαδή ΖΗΤΗΣΗ = ΠΡΟΣΦΟΡΑ!
Αντίστοιχα, η ισορροπία της αγοράς απεικονίζεται και διαγραμματικά ως εξής:
Τόσο η ζήτηση (D) όσο και προσφορά (S) καθορίζονται από μία συνάρτηση (σχέση) ανάμεσα στην τιμή (P) και την ποσότητα (Q).
Τέλος, στο πλαίσιο της αγοράς, να σημειωθεί ότι το κράτος (θεωρητικά) επιβάλλει τη λεγόμενη Ανώτατη Τιμή, δηλαδή να μην επιτρέπεται συναλλαγή σε τιμή μεγαλύτερη από την τιμή αυτή (ανώτατη), με στόχο την προστασία των καταναλωτών για την αποφυγή της αισχροκέρδειας. Επίσης θέτει Κατώτατη Τιμή, δηλαδή όχι μικρότερη από αυτή, ώστε να προστατέψει τους παραγωγούς.
Σπυρίδων Δημ. Νικολογιάννης – Οικονομολόγος MSc
Ειδ. Σύμβουλος του Δημάρχου Δ. Μετεώρων σε θέματα Τουρισμού & Οικονομικών