Του ΙΩΑΝΝΗ ΚΟΥΤΣΟΜΠΟΗ
Η συμφωνία που επιτεύχθηκε στην σύνοδο κορυφής των ηγετών της Ευρωζώνης τις πρωινές ώρες της 13ης Ιουλίου μπορεί να παρομοιασθεί με μια παρτίδα πόκερ ή πόκας, που είναι η ελληνική εκδοχή του. Πόκερ, όπως είναι γνωστό, είναι το όνομα που δόθηκε σε ένα από τα πιο διάσημα παιχνίδια τράπουλας, όπου οι παίκτες ποντάρουν στην δύναμη των φύλλων που έχουν στα χέρια τους. Αν κάποιος από τους παίκτες είναι άσχετος και μπλοφάρει συνέχεια, όταν τα φύλλα ανοίξουν, θα είναι σίγουρα ο μεγάλος χαμένος. The game is over (=το παιχνίδι τελείωσε). Και τότε τί γίνεται; Ο χασούρης μαζεύει τα φύλλα ή ζητάει να του δώσουν λίγα χρήματα, για να μην γυρίσει στο σπίτι με τα πόδια;
Ας ξεκαθαρίσουμε όμως τα πράγματα παίρνοντάς τα από την αρχή. Από τότε που ανέλαβε την εξουσία αυτή η κυβέρνηση αντιμετώπισε όλες τις διαπραγματεύσεις με τους δανειστές-εταίρους μας σαν παιχνίδι, αν και αυτοί είχαν μόνον αυτήν την πολυτέλεια. Και μάλιστα η κυβέρνηση είχε ειδικό στην θεωρία των παιγνίων, τον υπουργό Οικονομικών Γιάνη Βαρουφάκη. Όταν αυτός δεν τα κατάφερε με την δημιουργική ασάφειά του, έβαλε και άλλους να παίξουν, κάτι που δεν κατάφεραν κι αυτοί, είτε επειδή δεν ήξεραν είτε επειδή, όταν κάθισαν στο τραπέζι, τα φύλλα είχαν μοιραστεί και το παιχνίδι ήταν ήδη χαμένο.
Αποτέλεσμα:τα λεφτά τελείωσαν, οι τράπεζες έκλεισαν, επιβλήθηκαν capital controls (=τραπεζικοί έλεγχοι) στην κίνηση κεφαλαίων και προκηρύχθηκε το άκαιρο και χωρίς νόημα δημοψήφισμα της 5ης Ιουλίου, στο οποίο ο ΣΥΡΙΖΑ πέτυχε μεγάλη νίκη με το ΟΧΙ (στην συμφωνία) να κερδίζει περίπου 61%. Ήταν το ύστατο μέσο για να εκβιαστεί η Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.), η οποία όμως δεν είχε καμία κρίση και ούτε θα είχε αν η χώρα μας ξέμενε από λεφτά για τους επόμενους μήνες. Μόνον η Ελλάδα θα είχε πρόβλημα και φυσικά ο ίδιος ο πρωθυπουργός Αλ. Τσίπρας, που υποστήριξε το ΟΧΙ.
Έτσι, στην συνέχεια, το ΟΧΙ έγινε ΝΑΙ και το ερώτημα είναι πώς ο ΣΥΡΙΖΑ κατάφερε να διαπραγματευεί μια συμφωνία πολύ χειρότερη (με μέτρα σε βάρος των πολιτών 11 δις ευρώ και πάνω) απ’ αυτήν που ήταν διαθέσιμη για τη χώρα μας (mail Χαρδούβελη με μέτρα 1-2 δισ. ευρώ), προτού πάρει την εξουσία αυτό το κόμμα, στις 25 Ιανουαρίου. Η απάντηση είναι ότι η κυβέρνηση προσπέρασε το μοναδικό όπλο που είχε απένατι στους δανειστές-εταίρους μας: την προθυμία ενός GREXIT, δηλ. της εξόδου της χώρας μας από το ευρώ.
Η πολιτική δυναμική της Ευρωζώνης απέναντί μας από το 2010
Η χώρα μας ήταν σε αδύναμη διαπραγματευτική θέση. Είχε στα χέρια της μόνο το «χαρτί» της εξόδου στο παιχνίδι. Αυτό έχει την εξήγησή του, όπως θα φανεί αμέσως.
(α) Η Γερμανία είναι ο μεγαλύτερος πιστωτής μας και το πιο ισχυρό κράτος στην Ε.Ε., αλλά όχι και το μοναδικό που έφερνε αντίσταση στις απαιτήσεις μας για οικονομική ανακούφιση. Η χώρα μας, πρακτικά, ήταν μόνη απέναντι στις άλλες 18 χώρες της Ευρωζώνης, κι αυτό έκανε το «παιχνίδι» (διαπραγμάτευση) ιδιαίτερα άνισο. Επίσης οι χώρες που ολοκλήρωσαν προγράμματα διάσωσης (Πορτογαλία και Ιρλανδία) με πολύ σκληρή λιτότητα, δεν ήταν διατεθειμένες να δεχτούν μια εξαίρεση για την Ελλάδα. Ακόμα, η κυβέρνηση της Ισπανίας ήταν ιδιαίτερα ανήσυχη για τις όποιες παραχωρήσεις προς εμάς, που θα δυνάμωναν την δική της αντιπολίτευση, την αναδυόμενη λαϊκή αριστερά του Ποδέμος. Τέλος, η Σλοβακία και τα κράτη της Βαλτικής, τα οποία είναι πιο φτωχά από την χώρα μας, αντιδρούσαν στην ιδέα να μεταφερθούν πόροι διάσωσης σε ένα κράτος πιο πλούσιο από αυτά. Μείναμε, λοιπόν, χωρίς φυσικούς συμμάχους.
(β) Η αντιπάθεια και η περιφρόνηση των Ευρωπαίων προς την χώρα μας είναι ένα κομψό αποτέλεσμα του τρόπου με τον οποίο δομήθηκε η διάσωση της Ελλάδας. Η Γερμανία διέσωσε το ελληνικό κράτος το 2010 (πρώτο μνημόνιο) και το 2012 (δεύτερο μνημόνιο) όχι για να μας σώσει, αλλά για να σώσει από ένα κούρεμα χρέους τις γερμανικές, γαλλικές και ελληνικές τράπεζες, που είχαν δανείσει το κράτος μας. Έτσι, μετά τον Ιανουάριο, μόνον το 11% των 240 δις ευρώ των κεφαλαίων διάσωσης είχαν πάει στην στήριξη της ελληνικής κυβέρνησης. Το υπόλοιπο 89% πήρε στους πιστωτές της χώρας. Τότε, τον Μάρτιο του 2012, μετά το P.S.I. (=κούρεμα χρεών των ιδιωτών επί κυβερνήσεως Λ. Παπαδήμου) οι κυβερνήσεις της Ευρωζώνης αγόρασαν το υπόλοιπο χρέος από τα βιβλία των τραπεζών με έκπτωση περίπου 54%. Ήταν μία πάρα πολύ καλή συμφωνία για τις τράπεζες, γιατί δεν θα είχαν πάρει τίποτα απ’ αυτά τα δάνεια. Το πρώτο όφελος από την κίνηση αυτή ήταν πρακτικό:περιορίστηκε ο κίνδυνος οικονομικής επιμόλυνσης μεταξύ της Ελλάδας και της υπόλοιπης Ευρώπης. Κατόπιν αρχίζουν τα ψέματα. Το δεύτερο όφελος είναι ότι επέτρεψαν στην Γερμανία και τα άλλα κράτη της Ευρωζώνης να παρουσιάσουν την διάσωση της χώρας μας στους λαούς τους ως πράξη ελεημοσύνης για τον φτωχό της Ευρώπης κι όχι ως προνομιακές συμφωνίες για τις μεγαλύτερες τράπεζες της ηπείρου. Ούτε η καγκελάριος Α. Μέρκελ ούτε ο πρόεδρος Φ. Ολάντ θα παραδεχτούν ποτέ ότι διέσωσαν τις τράπεζες και το χρέωσαν στους Έλληνες. Οι φορολογούμενοι της Ευρωζώνης είχαν «τσιμπήσει» πλέον όσον αφορά την ελληνική «ανηθικότητα/σπατάλη». Οι Γερμανοί πολιτικοί ιδίως είχαν περάσει το μήνυμα ότι οι συνετοί φορολογούμενοί τους πληρώνουν τον λογαριασμό των ανεύθυνων Ελλήνων. Αυτό πρόσθεσε πολιτική πίεση να ζορίσουν την χώρα μας, άσχετα με το πόσα στοιχεία αποδεικνύουν ότι η λιτότητα δεν επιτρέπει στην Ελλάδα να ανακάμψει οικονομικά.
(γ) Επίσης η παραδοχή ότι τα προγράμματα διάσωσης, ήταν για τις τράπεζες θα αποδυνάμωνε το επιχείρημα κατά της αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους, δημιουργώντας έτσι μια χιονοστιβάδα κουρέματος χρεών στην υπόλοιπη Ευρώπη. Ένα κούρεμα χρεών σε όλη την Ευρώπη, όπως είχε προτείνει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) τον Ιούνιο, θα είχε παρακάμψει το πρόβλημα της άνισης μεταχείρισης της χώρας μας σε σχέση με τα άλλα κράτη της Ευρωζώνης. Η Γερμανία όμως για τους δικούς της πολιτικούς ή ιδεολογικούς λόγους δεν το σκέφτηκε ούτε ως επιλογή. Ξέχασε (;) το μεγάλο δικό της κούρεμα χρέους που της έκαναν οι σύμμαχοι το 1953 και το οποίο της επέτρεψε από τότε να φτάσει και να γίνει αυτό που είναι σήμερα: η ατμομηχανή της ευρωζώνης. Η οικονομία της Γερμανίας έχει το μεγαλύτερο μέγεθος αλλά και τα περισσότερα πλεονάσματα. Ουδείς αχαριστότερος του ευεργετηθέντος.
(δ) Αν θελήσουμε να ερμηνεύσουμε την σκληρή διαπραγματευτική στάση που κράτησαν οι Ευρωπαίοι ηγέτες είναι ότι απλά φοβούνται να βρεθούν στην θέση του να στηρίζουν συνεχώς την Ελλάδα. Το ιδιαίτερο πρόβλημα της Ευρωζώνης είναι ότι οι χώρες μοιράζονται το ίδιο νόμισμα (ευρώ), αλλά όχι το ίδιο οικονομικό, τραπεζικό ή πολιτικό σύστημα, πράγμα το οποίο αφήνει τα κράτη με λιγοστά εργαλεία σε περίπτωση ύφεσης. Το προνόμιο της έκδοσης χαρτονομισμάτων έχει παραχωρηθεί από τις κεντρικές τράπεζες των χωρών της Ευρωζώνης στην Ε.Κ.Τ., η οποία παρέχει ρευστότητα στις τράπεζες μέσω του ευρωσυστήματος. Και εδώ βρίσκεται η μεγάλη δυσκολία. Αυτό που ονομάζεται διάσωση στην Ευρωζώνη θα ήταν μια τρέχουσα οικονομική συναλλαγή στις Η.Π.Α. μεταξύ των πιο πλούσιων και φτωχών πολιτειών. Αλλά στην Ευρωζώνη τύπωμα χρήματος και μεταφορά πλεονασμάτων (=πλούτου) από τον Βορά στον Νότο είναι ταμπού.
(ε) Ακόμη η Γερμανία και τα άλλα κράτη της ζώνης του ευρώ δεν έχουν παραδεχτεί μέχρι τώρα – και ίσως να μην το παραδεχτούν ποτέ – ότι οι τράπεζές τους συμμετείχαν στην οικονομική ανευθυνότητα της χώρας μας δανείζοντάς της αφειδώς. Η Ελλάδα μέχρι την κρίση του 2008 αναλάμβανε χρέη που ήταν φανερό ότι δεν θα μπορούσε να αποπληρώσει. Οι γερμανικές τράπεζες ευθύνονται γιατί δάνειζαν την χώρα μας, ενώ ήξεραν το ρίσκο. Έτσι οι εξαγωγείς της Γερμανίας αυξάνονταν από το 2000, γιατί ήταν πιο εύκολο για μας και τις επιχειρήσιες μας να αγοράζουμε γερμανικά προϊόντα.
Η άνοδος του ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία
Σ’ αυτό το σκοτεινό πολιτικό σκηνικό μπήκε ο ΣΥΡΙΖΑ, όταν πήρε την εξουσία στα τέλη Ιανουαρίου, υποσχόμενος τα πάντα στους ψηφοφόρους. Πίστευε ότι θα κυβερνούσε την χώρα σε μια κατεύθυνση αντίθετη από αυτή των προηγούμενων κυβερνήσεων. Πίστευε ότι είχε μια λύση μέσω της ανάπτυξης, παρά τις ευρωπαϊκές συμφωνίες που είχαν υπογραφεί, παρά την οικονομική εξάρτηση της χώρας μας. Πίστευε ότι ο ελληνικός λαός τους ψήφισε και ότι οι άλλοι λαοί της Ευρώπης είτε θα επαναστατούσαν είτε θα δέχονταν το νέο πρόγραμμα της κυβέρνησης του Αλ. Τσίπρα.
Πράγματι, η λιτότητα στην χώρα μας ήταν πολύ αυστηρή, προκάλεσε μεγάλη ύφεση και την έβγαλε από τους στόχους της. Έπρεπε να βρεθεί ένας τρόπος να συγκεραστούν η λιτότητα με την ανάπτυξη. Ξεκινώντας απ’ αυτό ο πρωθυπουργός πίστευε ότι θα κερδίσει το στοίχημα και ότι οι δανειστές-εταίροι θα πίεζαν την Γερμανία να δεχτεί το αναπτυξιακό του πρόγραμμα. Επρόκειτο για μια απόλυτη αφέλεια, μια απόλυτη άγνοια των ευρωπαϊκών κανόνων, ένα τρομερό λάθος για την ισορροπία δυνάμεων. Οι ερασιτέχνες πήγαν «να παίξουν» με τους επαγγελματίες. Έχασαν τον χρόνο τους σε ένα άσκοπο και καταστροφικό για την οικονομία «παιχνίδι».
Η κυβέρνηση του Αλ. Τσίπρα αντιμετώπισε την σκληρή πραγματικότητα από τις 20 Φεβρουαρίου και μετά. Πρώτα αποδέχτηκε ότι πρέπει να πληρώσει το χρέος, μετά να δεχτεί ότι πρέπει να μιλάει με την μισητή τρόικα (τώρα θεσμοί) και μετά να ξεχάσει το κοινωνικό της πρόγραμμα (ή πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης με κόστος παροχών 11 δις ευρώ περίπου). Κατάλαβε ότι δεν μπορούσε να απειλήσει την Ευρώπη με οικονομική καταστροφή (Κούγκι), γιατί οι δύο (2) διασώσεις (μνημόνια) είχαν περιορίσει τον κίνδυνο μιας ελληνικής χρεοκοπίας. Το 2015 δεν έμοιαζε καθόλου με το 2012. Σίγουρα δεν μπορούσε να απευθυνθεί στην Ευρωπαϊκή αλληλεγγύη, αφού οι φυσικοί της σύμμαχοι είχαν ήδη καταπιεί ήσυχα τις πολιτικές της λιτότητας και τα υπόλοιπα κράτη-πλούσια και φτωχά- είχαν ήδη πιστέψει το παραμύθι περί «τεμπέληδων» της εύφορης Ελλάδας, που πριν από λίγο καιρό απειλούσαν ότι θα καταργήσουν τα μνημόνια με ένα νόμο και ένα άρθρο και θα κάνουν τις αγορές να χορεύουν.
Τελικά, ο ΣΥΡΙΖΑ κατάλαβε αργά ότι η Ευρώπη θα χρησιμοποιήσει την απίστευτη δύναμή της για να ξεζουμίσει την χώρα για πολιτικό όφελος. Για παράδειγμα, τον Δεκέμβριο του 2014 η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (Ε.Κ.Τ.) και το Δ.Ν.Τ. αποφάσισαν να παρακρατήσουν την τελευταία δόση του δεύτερου μνημονίου, για να πιέσουν προκαταβολικά τον ΣΥΡΙΖΑ, που αναμενόταν να κερδίσει άνετα τις εκλογές του Ιανουαρίου. Επίσης, πιο πρόσφατα, η παροχή ρευστότητας με το σταγονόμετρο προς τις ελληνικές τράπεζες από την Ε.Κ.Τ., οδήγησε την χώρα μας σε καταστροφικό έλεγχο κεφαλαίων, για τον οποίο μιλήσαμε προηγουμένως, και την έστειλε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων στις 12 Ιουλίου αδύναμη, για να μην πούμε γονατιστή.
GREXIT: Το πιο δυνατό μας χαρτί
Πέρα απ’ όλα αυτά, οι πολιτικές συνέπειες ενός εθελοντικού Grexit θα βάραιναν τους ευρωπαίους ηγέτες, κι έτσι ήταν ο μόνος μοχλός πίεσης της Ελλάδας προς αυτούς. Αν η χώρα μας μπορούσε να φύγει από το ευρώ χωρίς να καταρρεύσει, θα είχε δημιουργήσει ένα κακό προηγούμενο: θα έκανε και άλλα κράτη να φύγουν, αν αντιμετώπιζαν στο μέλλον προβλήματα με το κοινό νόμισμα. Για τον λόγο αυτό είναι κεντρική αρχή στην νομισματική ένωση η μη αναστρεψιμότητα του ευρώ.
Δείχνοντας ότι είμασταν έτοιμοι πραγματικά να βγούμε από την Ευρωζώνη και προετοιμαζόμενοι για μια ομαλή οικονομική μετάβαση, η χώρα μας θα είχε τρομάξει την Ευρώπη και θα είχε κερδίσει καλύτερους όρους. Ο ΣΥΡΙΖΑ όμως δεν είχε προετοιμαστεί πραγματικά για ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Ο πρώην υπουργός Οικονομικών Γιάνης Βαρουφάκης παραδέχτηκε ότι τον Ιούνιο είχε προτείνει σχέδιο μονομερών ενεργειών, αν η Ε.Κ.Τ. διέκοπτε την ρευστότητα, για να πιέσει μια συμφωνία. Το σχέδιο σταμάτησε λίγο πριν από την «πόρτα» του Grexit, αλλά περιελάμβανε υποσχετικές (IOUs) σε ευρώ, κούρεμα χρεών προς την Ε.Κ.Τ. και κρατικοποίηση των τραπεζών. Σύμφωνα με τον Γ. Βαρουφάκη την βραδιά του δημοψηφίσματος το συμβούλιο του ΣΥΡΙΖΑ καταψήφισε με 4-2 την πρόταση.
Η καταψήφιση του σχεδίου σχεδόν Grexit δεν προκαλεί έκπληξη. Την βραδιά του δημοψηφίσματος ο Αλ. Τσίπρας ήλπιζε να χάσει (δηλ. να υπερισχύσει το ΝΑΙ) και να παραιτηθεί από την θέση του, σύμφωνα με το ρεπορτάζ της εφημερίδας Telegraph στις 7 Ιουλίου από ανώτερα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ.
Το BBC ανάφερε εκείνο το Σάββατο ότι η ελληνική κυβέρνηση δεν είχε οργανώσει σχέδιο εξόδου από το ευρώ με την Τράπεζα της Ελλάδας και άλλα σημαντικά στελέχη της οικονομίας. Όμως με την επικράτηση του ΟΧΙ στο δημοψήφισμα ο πρωθυπουργός έκανε αναστροφή 180 μοιρών, αντιλαμβανόμενος ότι η οικονομία δεν θα μπορούσε να προχωρήσει με τα IOUs του Γ. Βαρουφάκη. Η χρεοκοπία έπρεπε να αποφευχθεί. Αποφάσισε, και σωστά, να βάλει το συμφέρον της χώρας πάνω από το κομματικό συμφέρον και να λύσει τους λογαριασμούς με τους εσωκομματικούς του αντιπάλους αργότερα.
Η έλλειψη προετοιμασίας για ένα αξιόπιστο GREXIT
Αρκετοί οικονομικοί αναλυτές συμφωνούν ότι η χώρα μας θα μπορούσε να έχει μια εναλλακτική λύση, έχοντας προετοιμαστεί πολύ καλά για έξοδο από την Ευρωζώνη. Πράγματι, υπήρχε σχέδιο, όπως είδαμε προηγουμένως, αλλά δεν ήταν προχωρημένο και αξιόπιστο. Στα παιχνίδια στρατηγικής οι απειλές καθορίζουν το αποτέλεσμα. Αλλά οι απειλές πρέπει να είναι σοβαρές και αξιόπιστες. Εμείς δεν είμασταν έτοιμοι για Grexit. Δεν είχαμε αξιόπιστο «plan B», που θα ήταν το καλό μας «χαρτί» στο παιχνίδι και θα μας επέτρεπε να το κερδίσουμε.
Ο Μαρκ Μπλάιθ, καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής Οικονομίας στο στο πανεπιστήμιο Μπράουν της Βρετανίας, υποστηρίζει: «Το λάθος του Τσίπρα, του Βαρουφάκη και γενικά του ΣΥΡΙΖΑ είναι ότι πράγματι πίστεψαν ότι μπορούν να πείσουν την Ευρώπη να προσφέρει αναδιάρθρωση του χρέους με βάση το λογικό επιχείρημα ότι αυτό δεν είναι βιώσιμο και η λιτότητα απέτυχε. Δεν κατάλαβαν ότι η διαφωνία στο κούρεμα χρέους των πιστωτών ήταν θεμελιώδες πολιτικό ζήτημα. Ήταν πολιτικά αδύνατο η Γερμανία να διαγράψει ελληνικό χρέος, ενώ πίεσε άλλα κράτη να πληρώσουν το σύνολο των χρεών τους, και έπεισε τον λαό της ότι η Ελλάδα ήταν ένα παρασιτικό κράτος. Οι Έλληνες πήραν μόνον ένα κήρυγμα για δημοσιονομική πειθαρχία».
Οι συνέπειες της έλλειψης προετοιμασίας του ΣΥΡΙΖΑ για ένα Grexit είναι τώρα εμφανείς. Ακόμα κι αν μπλόφαρε, ο ισχυρισμός της Γερμανίας ότι θα προκαλούσε μια έξοδο της χώρας μας από το ευρώ ήταν πιο ισχυρός στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Η Γερμανία είχε πολύ καλό «χαρτί» και έδειξε στο «παιχνίδι» ότι ήταν πρόθυμη να φύγει από την διαπραγμάτευση και να αφήσει τις ελληνικές τράπεζες να καταρρεύσουν, ενώ η Ελλάδα δεν ήταν. Δεν μπορούσε να πει στην Γερμανία «τα βλέπω», αφού δεν είχε καλό «χαρτί», δηλ. δεν ήταν κατάλληλα προετοιμασμένοι για Grexit, όπως είπαμε προηγουμένως. Έτσι, μέσω του γνωστού ως γερακιού υπουργού Οικονομικών Β. Σόιμπλε, η Γερμανία απείλησε με Grexit, για να πείσει την χώρα μας να συνθηκολογήσει το πρωί της 13ης Ιουλίου σχεδόν άνευ όρων.
Ο καθηγητής Μαρκ Μπλάιθ συνεχίζει: «Η Ελλάδα θα έπρεπε να έχει προετοιμαστεί για ένα Grexit με το να είναι αρχικά καλή με τους πιστωτές της, ώστε να μαζέψει όσο περισσότερο ρευστό μπρούσε. Τότε θα άντεχε την επιβολή των κεφαλαιακών ελέγχων μέχρι να συντονίσει την διανομή νέου νομίσματος. Αν η Γερμανία ήθελε πράγματι να διώξει την Ελλάδα από το ευρώ και δεν έκανε καλύτερη πρόταση, η Ελλάδα θα ήταν καλύτερα προετοιμασμένη για την ζωή έξω από την Ευρωζώνη και θα μπορούσε να ρυθμίσει την οικονομική της πολιτική χωρίς την επίβλεψη των δανειστών της».
Ο Πήτερ Ντόιλ, Οικονομολόγος και πρώην στέλεχος του Δ.Ν.Τ., συμφωνεί με τον Μαρκ Μπλάιθ και εκτιμά ότι τα κράτη της Ευρωζώνης έδειξαν τόση προθυμία να εκμεταλλευτούν την αδύνατη θέση της Ελλάδας που μπορεί άθελά τους να βάλουν σε κίνδυνο την συμφωνία που της προσφέρουν. Ο Αλ. Τσίπρας είναι αυτή την στιγμή ο μόνος πολιτικός στην Ελλάδα που έχει την δύναμη για να προχωρήσει με το πρόγραμμα που του δόθηκε. Αν απαξιωθεί και δεν τα καταφέρει, δεν υπάρχει κανείς να τον αντικαταστήσει πολιτικά, κι αυτό κάνει το μέλλον της συμφωνίας πολύ αμφίβολο. (Να σημειώσουμε εδώ ότι, την ώρα που γράφονται αυτά, η συμφωνία δεν έχει ακόμα υπογραφεί – κάτι που αναμένεται να γίνει μέχρι τις 20 Αυγούστου- και μετά θα ψηφιστεί στην Βουλή.)
Εξαγωγή συμπερασμάτων
(α) Παίξαμε, χάσαμε και όσο πιο γρήγορα κλείσουμε τα φύλλα τόσο πιο γρήγορα θα ξεχάσουμε μια άθλια παρτίδα. Όλοι χάσαμε. Έτσι απλά. Και χρόνο και χρήμα και την σχέση με την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.). Θα έλεγε κάποιος ότι η Γερμανία νίκησε την Ελλάδα και ότι οι άλλες χώρες είναι δειλές. Ότι οι σοσιαλδημοκράτες θέλησαν να ταπεινώσουν και τελικά να εξοντώσουν την αριστερή κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ.
Όλα αυτά είναι λάθος. Η χώρα μας δεν είχε χάσει εξαρχής. Θα μπορούσε να πετύχει ένα πολύ καλύτερο πρόγραμμα βοήθειας. Η Γερμανία θα μπορούσε για μια ακόμα φορά να δεχτεί ό,τι αρχικά απέρριπτε. Το σχέδιο όμως απέτυχε λόγω άγνοιας και αλαζονίας, δηλ. το φταίξιμο είναι όλο δικό μας.
(β) Πρέπει τώρα να συνειδητοποιήσουμε ότι σ’ αυτές τις περιπτώσεις δεν υπάρχει Άγιος Βασίλης με τζάμπα δώρα. Ότι, όταν υπάρχει έλλειμμα 24 δις ευρώ και ξαφνικά δεν μας δανείζει κανείς, το έλλειμμα δεν μηδενίζεται χωρίς μεγάλη πτώση του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (Α.Ε.Π.), που υπολογίζεται στο 30%. Ότι χρειάζεται να υπάρχει γνώση της μεγάλης σύγχρονης οικονομικής πραγματικότητας (=παγκοσμιοποίηση), στην οποία δεν έχουν θέση η δημιουργική ασάφεια και οι θολές οικονομικές προτάσεις, όπως τα αναπτυξιακά ομόλογα. Κανείς δεν καταλαβαίνει τι σημαίνουν, αλλά δείχνουν σαν να είναι κάτι σπουδαίο.
Κλείνω το θέμα λέγοντας ότι ο χρόνος πιέζει ασφυκτικά. Η πορεία της χώρας μας προς τα εμπρός απαιτεί ενίσχυση της πολιτικής συννενόησης, με δέσμευση ως προ την Ευρωπαϊκή πορεία μας και την παραμονή μας στο ευρώ, γιατί το Grexit….. σύρριζα το αποφύγαμε. Οι τελευταίες ψηφοφορίες στην Βουλή για τα προαπαιτούμενα της συμφωνίας δείχνουν ότι υπάρχει συναίνεση και αυτό είναι παρήγορο. Ο πρωθυπουργός είναι κυρίαρχος του παιχνιδιού. Ας προχωρήσει με περισσότερη τόλμη βάζοντας στην κυβέρνηση του πρόσωπα τα οποία θα δουλέψουν πραγματικά, αγνοώντας το πολιτικό κόστος. Αυτό μας «έφαγε» και εξαιτίας του φτάσαμε σ’ αυτήν την κατάσταση. Χάσαμε επτά μήνες και το αποτέλεσμα ήταν καταστροφικό. Ας μην χάσουμε κι άλλους, γιατί η χαμένη εμπιστοσύνη επανακτάται μόνον με σκληρή δουλειά και όχι με τα «δεν ψηφίζω, αλλά στηρίζω» και άλλες εξυπνάδες. ΤΕΡΜΑ Ο ΛΑΪΚΙΣΜΟΣ, ΓΙΑΤΙ ΠΟΥΛΑΕΙ ΟΝΕΙΡΑ ΚΑΙ ΟΧΙ ΡΕΑΛΙΣΜΟ.
ΠΗΓΕΣ
1) Ζαν Πιέρ Κολομπανί: «Η παράδοση της Ελλάδας», www.iefimerida, 28/04/2015. Αναδημοσίευση από το γαλλικό site Slate.fr.
2) Αντώνης Πανούτσος: «The game is over» (=Το παιχνίδι τελείωσε), εφημερ. ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ, φύλλο 28/06/2015.
3) Daniel Marans: «How Germany beat Greece in Liar’s Poker» (: Πώς η Γερμανία νίκησε την Ελλάδα στο πόκερ των ψευτών), www.huffingtonpost.gr, 16/07/2015. Αναδημοσίευση από την αμερικανική έκδοση της Huffpost.
4) Marek Dabrowski: Πέντε μαθήματα για την Ελλάδα, www.bruegel.org. Αναδημοσίευση από το Capital.gr, 20/07/2015.
5) Νικόλαος Καραμανλής: «Ο χρόνος πιέζει ασφυκτικά», εφημερ. ΚΑΡΦΙΤΣΑ, φύλλο 25/07/2015.
* Ο Κουτσομπόης Ιωάννης είναι φιλόλογος, τέως Διευθυντής του 1ου Γυμνασίου Καλαμπάκας.
Ακολουθήστε το tameteora.gr στο Google News!
