Επιμέλεια κειμένου: Βαξεβανίδης Νικόλαος
Βρισκόμαστε στο κατώφλι της Μεγάλης Εβδομάδος και κάθε χρόνο τέτοιες μέρες λαμβάνει χώρα άλλη μία παρατυπία στις συνήθειες των χριστιανών. Πιο συγκεκριμένα, αναφερόμαστε στην Κυριακή των Βαΐων και στο θέμα της ψαροφαγίας. Η επισήμανση που θα κάνουμε αφορά φυσικά σε εκείνους που θέλουν να υπακούν στις επιταγές της Εκκλησίας και να βρίσκονται μέσα στον Θεόδοτο αγώνα της νηστείας.
Η Κυριακή των Βαΐων λοιπόν, έχει παρατύπως θεσπιστεί ως ημέρα ψαροφαγίας, όχι μόνο από λαϊκούς αλλά και από κληρικούς ακόμη και μητροπολίτες. Είναι σωστό όμως αυτό; Όχι! Για άλλη μία φορά, όπως γίνεται πάντα, η αλήθεια είναι με τους λίγους, όπως έλεγε ο μακαριστός Δημήτριος Παναγόπουλος.
Η Κυριακή των Βαΐων είναι η πρώτη μέρα της Μεγάλης Εβδομάδος και μας περιγράφει την πορεία του Χριστού προς το εκούσιο Πάθος, προς τη Σταύρωση και τη θανάτωση, τα οποία είναι συνέπεια της δικής μας πτώσεως, της δικής μας αμετανόητης ζωής και του δικού μας καταντήματος.
Διάφοροι υποστηρίζουν πως είναι δήθεν Δεσποτική εορτή γι’αυτό καταλύουμε ψάρι. Κάτι τέτοιο φυσικά δεν ισχύει, αφού δεν είναι δυνατόν να χαρακτηρίσουμε τη συγκεκριμένη μέρα ως ‘’εορτή’’. Πώς είναι δυνατόν να γιορτάζουμε το γεγονός ότι στέλνουμε τον Χριστό στον Σταυρό; (!!!) Δεν υπάρχει τίποτε το εορταστικό, τίποτε το πανηγυρικό. Η ημέρα αυτή απλώς μας αναμιμνήσκει το γεγονός και συνεπώς εμείς μένουμε στη νηστεία της πένθιμης αυτής περιόδου, καταλύοντας μόνο λάδι, λόγω της Κυριακής, που θεωρείται πάντα Αναστάσιμη μέρα, και συνεχίζουμε άνευ ελαίου από τη Μ. Δευτέρα και έπειτα.
Από αυτήν εδώ τη στήλη έχουμε κάνει πολλές φορές αναφορά στους ιερούς κανόνες για όποιον θέλει να διαφωτιστεί σε θέματα νηστείας και όχι μόνο. Το ίδιο θα κάνουμε και τώρα.
Πηγαίνοντας, όσοι ενδιαφέρονται να είναι εντός Εκκλησίας και όχι φτιάχνοντας δικούς τους κανόνες, στον 69ο κανόνα του ιερού Πηδαλίου των Αγίων Αποστόλων θα διαπιστώσει το εξής: Ψάρι την Κυριακή των Βαΐων επιτρέπεται μόνο κατά την εξαιρετικά σπάνια περίπτωση, που το Πάσχα πέσει πολύ νωρίς, με συνέπεια η 25η Μαρτίου να εορτάζεται μέσα στη Μεγάλη Εβδομάδα. Μη δυνάμενοι λοιπόν να καταλύσουμε ψάρι μέσα στην Μεγάλη Εβδομάδα, επιτρέπει ο κανόνας να γίνει η κατάλυση ψαριού την Κυριακή των Βαΐων κατά παραχώρηση της μεγάλης εορτής του Ευαγγελισμού που ακολουθεί. Τότε και μόνο τότε.
Είναι αξιοσημείωτο ότι ο Αγ. Νικόδημος κατακρίνει στις υποσημειώσεις του κανόνα τους έχοντας προσθέσει την κατάλυση ΙΧΘΥΟΣ εν τη Κυριακή των Βαΐων και χαρακτηρίζει τους προτείνοντας την κατάλυση αυτή ως έχοντας ΤΟΛΜΗΡΑ χεριά θρασύτητας!
Κάτι ακόμη που πρέπει να το αποσαφηνιστεί είναι πως μερικοί φέρνουν ως παράδειγμα την ψαροφαγία που τηρούσε ο Άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης. Αν κάποιος όμως παρατηρήσει πότε έζησε ο ένας και πότε γράφτηκαν οι ιεροί κανόνες του πηδαλίου, θα του λυθεί η απορία. Οι κανόνες λοιπόν με τα σχόλια του Αγίου Νικοδήμου, οι οποίοι έγιναν αποδεκτοί από την Αγία μας Εκκλησία, ήρθαν ώστε να ξεκαθαρίσουν ποιο τυπικό πρέπει να ακολουθούμε και γιατί.
Προσπερνώντας το θέμα της νηστείας, παραθέτουμε παλαιότερη ομιλία του αειμνήστου Δημητρίου Παναγόπουλου με θέμα τη Μεγάλη Εβδομάδα και συνοπτικώς αλλά με ιδιαίτερη γλαφυρότητα μας περιγράφει το νόημα της κάθε ημέρας.
Ακολουθεί η απομαγνητοφώνηση.
Φθάσαμε στο τέλος της Μεγάλης. Τεσσαρακοστής και οδεύουμε στο τρίτο μέρος του Τριωδίου, την Αγία και Μεγάλη Εβδομάδα. Ο Ιερός Χρυσόστομος σε σχετική ομιλία του λέγει:
«Τελειώσαμε το ταξίδι της νηστείας και με τη χάρη του Θεού φτάσαμε πια στο λιμάνι. Όμως, ας μην επαναπαυόμαστε, επειδή φτάσαμε στο λιμάνι, αλλά, τώρα που πλησιάσαμε στο τέλος, ας αγρυπνούμε πιο πολύ. […] Ό,τι δηλαδή είναι το λιμάνι για τους καπετάνιους, τα βραβεία για τους δρομείς και τα στεφάνια για τους αθλητές είναι για μας αυτή η εβδομάδα, που βρίσκεται στην κορυφή όλων των αγαθών. […] Για το λόγο αυτό την ονομάζομε μεγάλη, όχι φυσικά γιατί έχει μεγαλύτερες μέρες απ’ όλες τις άλλες, υπάρχουν άλλες μεγαλύτερες, ούτε γιατί έχει περισσότερες μέρες, αφού είναι ίσες με τις άλλες, αλλά γιατί αυτή την εβδομάδα ο Κύριός μας πραγματοποίησε μεγάλους άθλους. Την εβδομάδα αυτή καταλύθηκε η μακρόχρονη τυραννία του διαβόλου, ο θάνατος έσβησε, ο δυνατός δέθηκε, τα όργανά του αφαιρέθηκαν, η αμαρτία καταργήθηκε, η κατάρα εξαλείφτηκε, ο παράδεισος άνοιξε, ο ουρανός έγινε ευκολοπλησίαστος, οι άνθρωποι αναμείχτηκαν με τους αγγέλους, ο μεσότοιχος του φράχτη γκρεμίστηκε, το παραπέτασμα τραβήχτηκε, ο Θεός της ειρήνης σκόρπισε την ειρήνη στον ουρανό και τη γη. Γι΄ αυτό ονομάζεται μεγάλη εβδομάδα. Κι όπως αυτή βρίσκεται στην κορυφή των άλλων εβδομάδων, έτσι και το μεγάλο Σάββατο είναι γι’ αυτήν η κεφαλή κι ακόμη, ό,τι είναι το κεφάλι για το σώμα, είναι για την εβδομάδα το Σάββατο». […]
Από το βιβλίο, Ιωάννου του Χρυσοστόμου έργα, «Πραγματείες», τόμος ένατος, των εκδόσεων ο Λόγος. Εισαγωγή, μετάφραση, σχόλια Αικ. Τσοτάκου – Καρβέλη και Δημήτριος Καρβέλης. Γενική επιμέλεια Κωνσταντίνος Λουκάκης.
Επόμενος τοις λόγοις των Αγίων Πατέρων και ο λόγος του αειμνήστου ιεροκήρυκος Δημητρίου Παναγοπούλου, σε ομιλία του για τη Μεγάλη Εβδομάδα, μέρος της οποίας παρατίθεται απομαγνητοφωνημένο παρακάτω. Πριν ,όμως, αφήσουμε τον εξαίσιο του παραδείσου πλέον ιεροκήρυκα να ομιλήσει, οφείλουμε να σημειώσουμε ότι ο Ίδιος ο Χριστός φανερώθηκε και ανέθεσε αυτή τη διακονία στον χωρίς σπουδές και τίτλους Δημήτριο Παναγόπουλο.
Ας τον «ακούσουμε»:
«Σκέφτηκα απόψε το βράδυ να κάνω μία συνοπτική ομιλία και να θίξω τα περιστατικά των ημερών από το Σάββατο του Λαζάρου μέχρι το βράδυ της Αναστάσεως.
Κανονικά θα έπρεπε να γίνονται δύο ομιλίες την ημέρα, για να μπορέσει κανείς να δώσει στοιχεία για τα γεγονότα που θέλει να διδάξει η Εκκλησία τις ημέρες της Μεγάλης Εβδομάδος. Δυστυχώς, δεν γίνεται καμία! Οι περισσότερες εκκλησίες αρκούνται στις ακολουθίες μόνο και δε γίνεται καμία ερμηνεία. Ο άμβωνας σιωπά! Φερμουάρ! Να ξέρατε τι θανάσιμο πλήγμα είναι της εκκλησίας, όταν ο άμβωνας δεν ομιλεί! Αν κανείς διαβάσει τους Πατέρες, θα βρει ομιλίες και την Μ. Παρασκευή και το Μέγα Σάββατο ακόμα και το Πάσχα και τα Χριστούγεννα και τα Φώτα και σε όλες τις ημέρες. Αν είναι, όμως, μία εποχή που θα έπρεπε να γίνεται ομιλία κάθε μέρα, είναι αυτή, τούτων των ημερών. Δυστυχώς έχει επικρατήσει: «να μην κουραστούνε οι πιστοί!». Ξημερώνουν στην αμαρτία, αλλά να μην κουραστούν στην εκκλησία! Και έτσι με το σατανικότατο αυτό επιχείρημα, ο κόσμος μένει νεκρός. Έπειτα υπάρχουν σήμερα τόσα βιβλία! Γιατί δεν παίρνουν οι πιστοί να διαβάσουν; Θα μας ζητηθεί λόγος από το Χριστό. Πρέπει να γνωρίζει ο κόσμος τι λέει το Ευαγγέλιο και τι εορτάζουμε. Δεν είμαστε ανεύθυνοι. Πρέπει να είμαστε υπεύθυνοι.
Σε λίγες μέρες, λοιπόν, η Εκκλησία μας αναμημνίσκει την ανάσταση του Λαζάρου. Η ανάσταση του Λαζάρου, θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι έγινε πολύ πριν, αλλά τοποθετήθηκε μία μέρα πριν την Κυριακή των Βαίων. Λέει το τροπάριο: «Τὴν κοινὴν Ἀνάστασιν, πρὸτοῦ σοῦ Πάθους πιστούμενος, ἐκ νεκρῶν ἢγειρας τὸν Λάζαρον Χριστὲ ὁ Θεός, ὅθεν καὶ ἡμεῖς ὡς οἱ Παῖδες, τὰ τῆς νίκης σύμβολα φέροντες, σοὶ τῷ Νικητῇ τοῦ θανάτου βοῶμεν: Ὡσαννὰ ἐν τοῖς ὑψίστοις, εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος, ἐν ὀνόματι Κυρίου.».
Ο Λάζαρος είναι ένα πρόσωπο μυστήριο και έχει μεγάλη διδασκαλία. Πολλοί ζητούν τα κείμενα του Λαζάρου, για να δουν τι εδίδαξε και τι εκήρυξε, εφόσον έμεινε μέρες στον άδη. Όμως ο Λάζαρος, ουδέν εκήρυξε. Ουδέν είναι εγγεγραμμένο εκ μέρους του Λαζάρου. Η ίδια η ζωή του ήταν καθαρά ένα κήρυγμα που έδειχνε ότι εκεί που πήγε, δεν τα βρήκε καλά. Ουδέποτε εγέλασε ξανά, όταν ήρθε πάλι σε τούτη τη ζωή.
Η Κυριακή το πρωί τον Χριστό μας Τον βρίσκει οδεύοντας προς τα Ιεροσόλυμα. Τη σκηνή αυτή την έχει προφητεύσει ο Ζαχαρίας 800 χρόνια π.Χ.: «Μη φοβού, θύγατερ Σιών! Ιδού ο Βασιλεύς σου έρχεται καθήμενος επί πώλου όνου». Πράγματι ο Χριστός πηγαίνοντας προς Ιεροσόλυμα στάθηκε απέναντι από ένα χωριό που λέγεται Βηθφαγή και είπε στους μαθητές Του να πάνε στην απέναντι κώμη και θα βρουν εκεί μίαν όνο με πώλον όνου. Θα πάρουν τον πώλο του όνου και, αν ο Κύριος του όνου ρωτήσει γιατί το παίρνετε, θα πείτε ότι ο Κύριος το έχει ανάγκη. Πράγματι έτσι έγινε. Όταν το έφεραν ο Χριστός ανέβηκε και κατά αυτόν τον τρόπο εισήλθε στα Ιεροσόλυμα. Είναι μια σκηνή αυτή, την οποία ο Άγιος Κύριλλος Ιεροσολύμων την τοποθετεί απέναντι των Εβραίων, οι οποίοι Εβραίοι απορρίπτουν μέχρι τη σήμερον, ότι ο Μεσσίας ήρθε, και τους λέγει το εξής: «Ω Εβραίοι, πείτε μου ποιος βασιλιάς υμών εισήλθε επί πώλου όνου στα Ιεροσόλυμα;» Όπως γνωρίζουμε κανένας βασιλιάς δε χρησιμοποιεί όνο. Όλοι χρησιμοποιούν ίππους. Εγωισμός, σπαθιά, σπιρούνια κλπ. Εκείνος μπήκε θριαμβευτικά αλλά σε γαϊδουράκι! Υποδέχτηκαν μικροί και μεγάλοι τον Χριστό, ως νικητή του θανάτου. Γι΄ αυτό κρατούσαν τα βάγια αυτά των φοινίκων.
Να μου επιτρέψετε μια μικρή παρένθεση. Είθισται η Αγία μας Εκκλησία να προσφέρει και σε εμάς τα βάγια αυτά. Ότι κατόπιν του αγώνα της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, της νηστείας, της εγκρατείας και της προσευχής, νικητές και εμείς συν Χριστώ, δικαιούμαστε τα βάγια των φοινίκων. Πολλοί ,όμως, που ούτε καν σηκωθήκαν ενώ είναι σε πτώση, πολλοί που ούτε καν απόκρεψαν, ούτε τη χύτρα ούτε το κρεβάτι; Τι θα κάνουν αυτοί; Πώς θα τα πάρουν στα χέρια τους τα σύμβολα της νίκης; Αυτά είναι τα θλιβερά και αυτές είναι σκέψεις που πρέπει τον καθένα να τον συνετίσουν. Αυτός εισέρχεται νικητής, και του αξίζουν. Εγώ πού ενίκησα; Στη γλώσσα, στα μάτια, στη σάρκα, στο χρήμα, στη χύτρα; Πού ενίκησα, ώστε να δικαιούμαι να σταθώ σε αυτή τη νικηφόρο και λαμπροφόρο είσοδο και να πάρω στα χέρια μου τα βάγια των φοινίκων; Ας βγάλει ο καθένας τα συμπεράσματά του.
Τη Μεγάλη. Δευτέρα η εκκλησία μας έχει θεσπίσει να ανασύρεται ένα πρόσωπο, ένας τύπος Χριστού από την Π. Διαθήκη. Είναι το πρόσωπο του Ιωσήφ του Παγκάλου. Αυτός ήταν κατά πάντα τύπος του Ιησού! Γι΄ αυτό και τον βάζει πρώτο. Πουλήθηκε από τους αδερφούς του και μάλιστα από τον αδερφό του τον Ιούδα. Τοποθετήθηκε σε λάκκονκαινόν, όπως ο Χριστός μας! Μπήκε στη φυλακή με δύο άλλους κακούργους που ο ένας σώθηκε και ο άλλος απωλέσθη, αν ενθυμήστε! Και μετά τον έβαλε ο Φαραώ στην άμαξα και είπε: «εγώ είμαι ο Φαραώ, αλλά στο λόγο αυτού θα σηκώνεστε ή θα πέφτετε». Όπως και ο Θεός είπε για το Χριστό ότι στο λόγο Αυτού θα πίπτετε ή θα ίστασθε. Αυτό λοιπόν το πρόσωπο παρουσιάζει πρώτο η εκκλησία μας.
Λέγεται «Νυμφίος» η ακολουθία αυτή. Μας παρουσιάζει τον Νυμφίο Χριστό. Ποια είναι όμως η μνηστή του Νυμφίου; Εκάστου η ψυχή! Ο αρραβώνας εδόθη εν τω βαπτίσματι. Θυμάστε κάποτε, όταν επέστρεψε ο άσωτος; Συν τοις άλλοις του έβαλε και δαχτυλίδι στο χέρι! Είχε αρνηθεί τη μνηστεία και τον αρραβώνιασε ξανά. Ο γάμος θα γίνει εν εκείνη τη ημέρα με το Αρνίον το οποίο αναφέρει στην Αποκάλυψη. Από το γεγονός, λοιπόν, ότι ο Χριστός ονομάζεται Νυμφίος και τα τροπάρια λένε, ιδού ο Νυμφίος έρχεται, οι ακολουθίες ονομάζονται «Νυμφίοι». Δυστυχώς το ψάλλουμε, αλλά δεν το εννοούμε. Γιατί, όπως έχω πει και άλλοτε, διαβάζουμε, δεν μελετούμε! Δηλαδή δεν εμβαθύνουμε.
Λέει λοιπόν: «Ιδού ο Νυμφίος έρχεται εν τω μέσω της νυκτός»
Γιατί δεν έρχεται την ημέρα; Διότι ο Χριστός θα έρθει σε μία απροσδιόριστη ώρα για την κάθε ψυχή, για την κάθε νύμφη.
«και μακάριος ο δούλος ον ευρήσει γρηγορούντα»
Όχι ο εγωιστής, όχι ο αφέντης! Ο δούλος! Γιατί ο Χριστός έφυγε και άφησε στον καθένα τάλαντα να τα εργαστεί, και θα γυρίσει ως Κύριος και Δεσπότης να ζητήσει λογαριασμό.
«ανάξιος δε πάλιν, ον ευρήσειραθυμούντα»
Άστο αύριο, έ δεν πειράζει, έ δε φαντάζομαι, τώρα με το λάδι και με το κρέας θα πιαστεί ο Χριστός; Όλοι αυτοί είναι που τους έχει αποκοιμίσει ο σατανάς και δε θέλουν να αγωνιστούν και να είναι ξύπνιοι, ώστε να μη φοβούνται τον ερχομό.
«Βλέπε ουν ψυχή μου, μη τω ύπνωκατενεχθής»
Διότι υπάρχουν δύο ύπνοι, ο ένας που είναι ύπνος αγαθός και ξεκουράζει τον άνθρωπο και υπάρχει και ο ύπνος της αμαρτίας που κοιμίζει τον άνθρωπο, όπως λέει ωραία στο απόδειπνο, να μας φυλάξει από του ζοφερού ύπνου της αμαρτίας. Είναι πολλοί ανοιχτομάτηδες αλλά είναι κοιμισμένοι με όλη τη σημασία της λέξης, διότι τους έχει αποκοιμίσει ο σατανάς και τους έχει βάλει στο χέρι της αμαρτίας. Έξυπνος δεν είναι ο καταφερτζής και εκείνος που μπορεί να βάλει πολλούς στο χέρι. Αυτός είναι κουτός. Έξυπνος είναι αυτός που είναι έξω της αμαρτίας.
«ίνα μη τω θανάτωπαραδοθής, και της βασιλείας έξω κλεισθής. Αλλά ανάνηψον»
Ξύπνα! Θυμήσου γιατί ήρθες, γιατί υπάρχεις και πού πηγαίνεις.
Για τα γεγονότα της Μεγάλης Τρίτης πρέπει κανείς να σταθεί στο ευαγγέλιο και να ακούσει τα οκτώ ουαί που είπε ο Χριστός.
Είναι φρίκη ο άνθρωπος να ακούει αυτά τα ουαί της υποκρισίας: «Ουαί υμίν γραμματείς και φαρισαίοι υποκριτές!». Αν θελήσει κανείς στα σοβαρά αυτά τα οκτώ ουαί να τα μελετήσει, έχω τη γνώμη ότι δεν θα καταφέρει να τα διαβάσει όλα, διότι έχουν σχέση με τη ζωή μας, ακόμα και των προχωρημένων χριστιανών. Υπάρχει υποκρισία έναντι του Θεού αλλά και των ανθρώπων. Δεν μας παίρνει ο χρόνος να κάνουμε ερμηνεία, αλλά καλό θα είναι, όποιος μπορεί, να τα μελετήσει. Κλείνει στο τέλος το Ευαγγέλιο αυτό με την απειλή της Ιερουσαλήμ λέγοντας: «ΙερουσαλὴμΙερουσαλήμ, η αποκτέννουσα τους προφήτας και λιθοβολούσα τους απεσταλμένους προς αυτήν! Ποσάκιςηθέλησαεπισυναγαγείν τα τέκνα σου ον τρόπονεπισυνάγει όρνις τα νοσσία εαυτής υπὸ τας πτέρυγας, και ουκ ηθελήσατε.». Αυτό ισχύει για πολλούς από εμάς. Η όρνις έχει εννέα φωνές κατά αναλογίαν των περιπτώσεων. Άλλη φωνή, όταν είναι ήσυχα τα πράγματα, άλλη, όταν δει γεράκι και υπάρχει κίνδυνος, άλλη, όταν φωνάζει τα μικρά να τα ταΐσει κ.ο.κ Έτσι λέει ο Χριστός: « σας μίλησα και εσάς.
Με καλοσύνη, με ασθένεια, με θάνατο, με ανέχεια, με, με, με,… και ουκ ηθελήσατε. Όχι δε μπορέσατε. Ουκ ηθελήσατε! Δεν θέλησε ο κόσμος να καταθέσει το εγώ του και τις αμαρτίες του. Αυτά τα δύο τον κρατάνε.
«Τη αγία και μεγάλη Τετάρτη της αλειψάσης τον Κύριονμύρω πόρνης γυναικός μνείαν ποιούμεθα οι θειότατοι πατέρες εθέσπισαν, ότι προ του σωτηρίου πάθους μικρόν τούτο γέγονεν»
Το περιστατικό ομιλεί για μία πόρνη γυναίκα που άλειψε με μύρο τα πόδια του Κυρίου και τα σκούπισε με τα μαλλιά της. Εκ της χειρονομίας αυτής της γυναικός έχει συνταχθεί και το δοξαστικό, το οποίο αποδίδεται εις την Κασσιανή, το οποίο είναι ποίημα Φωτίου Πατριάρχου. Η πόρνη δεν έχει καμιά σχέση με την Κασσιανή που λένε οι άνθρωποι. Όπως επίσης και το δοξαστικό δεν αναφέρεται σε καμιά πόρνη. Αναφέρεται, όμως, στην ψυχή του ανθρώπου, και ο συνθέτης παίρνει αφορμή από την χειρονομία της πόρνης.
«Κύριε, η εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα γυνή, την σηναισθομένη Θεότητα μυροφόρου αναλαβούσατάξιν».
Προαισθάνθηκε ότι Εσύ είσαι Θεός και ήρθε προκαταβολικώς να Σε μυρώσει. Αν θυμάστε, την εμπόδισαν την πόρνη να Τον μυρώσει και ο Χριστός μας τους είπε: «αφήστε την»! Αυτό το κάνει προ του ενταφιασμού Του! Ο Χριστός προγνώριζε ότι δε θα μυρωθεί από τις μυροφόρες τις άλλες, επειδή θα έμεναν με τα μύρα στα χέρια, όπως και έμειναν, διότι, όταν πήγαν την Κυριακή το πρωί, Τον βρήκαν τον Κύριο αναστημένο. Αυτό το περιστατικό έχει υπόψιν του ο υμνωδός και λέγει:
«οδυρομένη μύρα σοι προ του ενταφιασμού κομίζει. Οίμοι, λέγουσα, οτινύξμοι υπάρχει, οίστρος ακολασίας, ζοφώδης τε και ασέληνος έρως της αμαρτίας»
Νύχτα, σκοτάδι, διαφθορά μέσα μου!
«Δέξαι μου τας πηγάς των δακρύων ο νεφέλαις διεξάγων της θαλάσσης το ύδωρ»
Εσύ που βγάζεις τα νερά της θάλασσας και τα πηγαίνεις ψηλά και τα ξαναρίχνεις μυστηριωδώς και δεν έχεις ανάγκη από νερά, δέξου των δακρύων μου τας πηγάς.
«Κάμφθητίμοι προς τους στεναγμούς της καρδίας, ο κλίνας τους ουρανούς τη αφάτω σου κενώσει»
Εσύ που κατέβασες τους Ουρανούς με τον ερχομό Σου, σκύψε να ακούσεις τους αναστεναγμούς μου.
«Καταφιλήσω τους αχράντους σου πόδας, αποσμήξω τούτους δε πάλιν τοις της κεφαλής μου βοστρύχοις»
Επίτρεψέ μου να φιλήσω τα πόδια Σου, και να τα σκουπίσω με τα μαλλιά μου. Πού μαλλιά σήμερα, για να σκουπίσουν οι γυναίκες τα πόδια του Χριστού!
«ων εν τω Παραδείσω Εύα το δειλινόν, κρότον τοις ωσίνηχηθείσα, τω φόβωεκρύβη»
Τα πόδια τα οποία δεν είναι τυχαία. Είναι τα πόδια εκείνα που ήταν και στον παράδεισο. Που τα άκουσε κάποιο δειλινό η Εύα και κρύφτηκε. Ομολογεί τη Θεότητα του Ιησού. Είναι τα πόδια που άκουσε η Εύα και λόγω του ότι είχε αμαρτήσει πήγε και κρύφτηκε. Τι δουλειά έχει λοιπόν με Κασσιανή και με πόρνη Κασσιανή και με το φίλο της κλπ κλπ; Αυτά είναι μυθιστορήματα για λεφτά.
«Αμαρτιών μου τα πλήθη, και κριμάτων σου αβύσσους, τις εξιχνιάσει, ψυχοσώσταΣωτήρ μου;»
Τα αμαρτήματά μου, που είναι τόσα και δεν μπορεί κανείς να τα απαριθμήσει, έτσι είναι όμως και τα κρίματά Σου, που ούτε αυτά μπορεί κανείς να τα απαριθμήσει. Τον ‘’εκβιάζει’’’ εδώ, για να Του πάρει τη συγγνώμη.
«Μη με την σήνδούληνπαρίδης, ο αμέτρητον έχων το έλεος.»
Η κάθε ψυχή μπορεί να το λέει αυτό, αφού ο Χριστός είναι ο λυτρωτής.
«Τη Aγία και Mεγάλη Πέμπτη, οι τα πάντα καλώς διαταξάμενοι θείοι Πατέρες, αλληλοδιαδόχως εκ τε των θείων Αποστόλων, και των ιερών Ευαγγελίων, παραδεδώκασινημίντέσσαράτιναεορτάζειν, τον ιερόν Νιπτήρα, τον μυστικὸνΔείπνον (δηλαδή την παράδοσιν των καθ’ ημάς φρικτών Μυστηρίων), την υπερφυὰΠροσευχήν, και την Προδοσίαν αυτήν»
Ιερός νιπτήρας. Τους έπλυνε τα πόδια. Ένδειξη ταπεινώσεως. Τους καθάρισε, πριν τους Κοινωνήσει. Ένας έμεινε ακάθαρτος, επειδή δεν είναι να θέλει μόνο ο Θεός, πρέπει να θέλει και άνθρωπος. Ο Ιούδας δεν ηθέλησε.
Μυστικός Δείπνος. Γιατί λέγεται μυστικός; Επειδή στην επιφάνεια έδινε άρτο και οίνο, στην ουσία έδινε Σώμα και Αίμα. Ήταν μυστικός ο τρόπος που γίνεται. Τίνι τρόπο; Ουδείς γνωρίζει. Όπως και σήμερα. Και μάλιστα, αν ακούσει κανείς το σατανά, που βρίζει τους ιερείς εκείνη την ώρα και τους λέει: «αλίμονο σου τα αίματα που χύνεις»! Γιατί ο σατανάς βλέπει τη θυσία που γίνεται επί της Αγίας Τραπέζης. Αυτή είναι η φρικτή θυσία η οποία γίνεται.
Αφού τους κοινώνησε, όπως αναφέρει το 26 κεφ. του Ματθαίου, βγήκε ο Χριστός και έκανε την προσευχή, που διαβάζουμε στο 17ο του Ιωάννου. Συνεπώς, κοινώνησαν, προσευχήθηκαν και μετά έφυγαν. Ο Ιούδας είχε φύγει γρηγορότερα. «Εισήλθε δε ο σατανάς εις Ιούδανκαὶἀπελθὼν»
Σύγχρονοι Ιούδες είναι όσοι φεύγουν από την εκκλησία, πριν να πει ο παπάς το Δι ευχών. Μόλις έφυγε ο Ιούδας από το δείπνο, σατανάς εισήλθε εις αυτόν. Έτσι γίνεται και σε μας σήμερα, που δυστυχώς μας διώχνει από την εκκλησία.
Είθισται επίσης τη Μεγάλη Πέμπτη το πρωί, εμείς, όλοι έτοιμοι. Πουλάκια για τη Θεία Κοινωνία. Πού γυρίζαμε όλο το χρόνο από πού ερχόμαστε κ.λ.π; Περιστέρια την Πέμπτη το πρωί! Για το καλό! Για τα χρόνια πολλά!
Ακούστε, όμως, τι λέει: «Τη μυστική εν φόβωτραπέζηπροσεγγίσαντες πάντες, καθαραίς ταις ψυχαίς. Όχι να μου έχεις αλλάξει εσώρουχα, να έχεις πλυθεί, να έχεις σιδερωθεί και πάω να κοινωνήσω! Όχι! «Καθαραίς ταις ψυχαίς τον άρτονυποδεξώμεθα». Εμείς στεκόμαστε σε μία νηστεία επίπλαστη της Μεγάλης Τετάρτης, για να κοινωνήσουμε χρυσό δοντάκι! Αμετανόητοι, ανεξομολόγητοι, ασυμφιλίωτοι μεταξύ ανθρώπων και μεταξύ του Θεού.
Και μόλις γυρίσουν από την εκκλησία, θα φάνε και λάδι! Λάδι δεν έχει αυτές τις μέρες, είτε κοινωνήσεις είτε δεν κοινωνήσεις. Ο τρώγων λάδι τη Μεγάλη Πέμπτη, ατιμάζει ολόκληρη τη Μεγάλη Σαρακοστή!
Αυτή η μέρα έχει ακόμα κάτι πολύ δυνατό και δεν θέλω να το αντιπαρέλθω: Η προσευχή του Χριστού και η πτώση του Πέτρου.
«Σίμων, Σίμων, ιδού ο σατανάς εξῃτήσατο υμάς του συνιάσαι ως τον σίτον· εγώ δε εδεήθην περί σου ίνα μη εκλίπῃ η πίστις σου· και σύποτε επιστρέψας στήριξον τους αδελφούς σου»
Βλέπουμε εδώ πως ο Χριστός προσευχήθηκε για τον Πέτρο, όχι να μην πέσει, αλλά να μη συντριβεί. Επειδή δεν φτάνει να θέλει ο Χριστός, πρέπει να θέλεις και εσύ. Ο Πέτρος έβαλε τον εγωισμό και χρησιμοποίησε μία λέξη που τον έριξε. Είπε: «ΕΓΩ… δεν θα σε προδώσω». Αν δεν έλεγε αυτήν τη λέξη, θα ήταν αλλιώς τα πράγματα. Ποτέ αγαπητοί μου να μη λέμε αυτή τη λέξη. Την ξεχνάμε μόνο αυτή τη λέξη στις αμαρτίες μας. Να πούμε: «ΕΓΩ το έκανα». Αλλά εκεί δεν το βάζουμε. «Εκείνος το έκανε». «Εκείνος με έβαλε». «Ο σατανάς με έβαλε». ΕΓΩ ΤΟ ΕΚΑΝΑ! Μόνο όταν είναι να κατηγορήσεις τον εαυτό σου, να βάλεις το ΕΓΩ. Ποτέ να μη βάλεις το εγώ για κάτι καλό που δήθεν έκανες, επειδή «πάσα δόσις αγαθή και παν δώρημα τέλειον άνωθεν εστί καταβαίνον εκ σου του Πατρός των φώτων».
Μεγάλη Παρασκευή.
Τα γεγονότα αυτής της ημέρας τα γνωρίζετε. Ο Χριστός το απόγευμα της Παρασκευής άπλωσε τα χέρια, φώναξε το «τετέλεσται», κατέβηκε στον άδη και έμεινε εκεί 33 ώρες, μέχρι τη νύχτα του Σαββάτου στις 12, όπου και ανέστη! Όσα χρόνια έζησε στη γη, τόσες ώρες έμεινε στον άδη. Στενάζει ο άδης εκείνη τη μέρα. Τον πήρα λέει δια του ξύλου και μου τους πήρε δια του ξύλου!
Οι άνθρωποι εντωμεταξύ κάνουν, λέει, την πρώτη ανάσταση. Λάθος! Δεν υπάρχει πρώτη και δεύτερη ανάσταση. Η πρώτη ανάσταση έχει σχέση με τους κεκοιμημένους στον άδη. […]
Η Ανάσταση είναι για μας βασικό πράγμα. Ο Χριστός δεν αδίκησε κανέναν, ούτε τους πριν ούτε τους κατόπιν. Όλοι θα σωθούμε δια του Χριστού. Έχουμε υποχρέωση να πενθήσουμε τη Μεγάλη. Παρασκευή και το Μέγα. Σάββατο. Είναι νηστείες χωρίς τίποτα. Οι μη δυνάμενοι, κατά τους αγίους Αποστόλους, ας φάνε τη Μεγάλη Παρασκευή κάτι αλάδωτο αλλά το Μέγα Σάββατο όχι! Και το βράδυ της Ανάστασης όλοι να παραμείνουν στην ακολουθία της Ανάστασης. Γιατί όσοι δεν παραμείνουν, είναι εχθροί του Χριστού και της Αναστάσεως! Μόνο οι εχθροί και οι αρνητές του Χριστού φεύγουν από τη Ανάσταση, όπως τους προείδε ο Δαυίδ και λέγει: «Αναστήτω ο Θεός και διασκορπισθήτωσαν οι εχθροί αυτού και φυγέτωσαν από προσώπου αυτού οι μισούντες αυτόν». Τους βλέπεις με το κερί να τρέχουν, να πάνε στο σπίτι, να φτιάξουν Σταυρό επάνω στην πόρτα. Να μην μπει ο διάβολος δήθεν στο σπίτι. Μα αφού τον έχεις μέσα σου και σε έδιωξε από την εκκλησία!
-Πού πας;
-«Αναστήτω ο Θεός», και… φεύγω; Όσο δεν είχε αναστηθεί, καθόμουν. Τώρα φεύγω; Είμαι εχθρός. «Ούτως απολούνται οι αμαρτωλοί από προσώπου του Θεού και οι δίκαιοι ευφρανθήτωσαν» Αυτήν την ημέρα την έχει ο Θεός, για να ευφρανθούμε και πρέπει ο άνθρωπος να μείνει μέχρι τέλους, να κοινωνήσει, να ακούσει τον ωραίο κατηχητικό λόγο του Αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου κι έτσι θα μπορεί να πει κανείς ότι έκανε Ανάσταση πνευματικά, το οποίο εύχομαι εις αλλήλους και εις πάντας. Αμήν!»
Επιμέλεια κειμένου – απομαγνητοφώνηση:
Βαξεβανίδης Νικόλαος – Πάλλας Φώτιος
Ολόκληρη η ομιλία με περισσότερες λεπτομέρειες εδώ
Ομιλίες του ίδιου, για την κάθε ημέρα ξεχωριστά εδώ:
Ακολουθήστε το tameteora.gr στο Google News!
