‘’Και εἶπεν ὁ Θεός’’. Ο Θεός δημιουργεί με τον λόγο Του. Λόγος που ποιεί, λόγος που δημιουργεί, σε αντίθεση με τους άσοφους λόγους. Δεν ασχημονεί, δεν κομπορρημονεί. Αυθεντικά λειτουργικός και λειτουργικά αυθεντικός. Η λειτουργία του λόγου ως ποίημα όλων των ορατών και αοράτων. Ύπαρξη μέσα από την θεία καλλιτεχνία. Τίποτε δεν είναι τυχαίο. Δεν είναι τυχαίο που οι Πατέρες της Εκκλησίας προσδίδουν την τελειότητα στον Δημιουργό. Θεός ‘’τεχνίτης’’ για τον Κλήμη Αλεξανδρέα, ‘’αριστοτέχνης’’ για τον Κύριλλο Αλεξανδρέα, ‘’καλλιτέχνης’’ για τον Γρηγόριο Θεολόγο. ‘’Καὶ εἶδεν ὁ Θεός, ὅτι καλόν’’. Πώς να μην είναι καλό ό,τι ο Ίδιος δημιουργεί;
Η φύση, η κτίση ολάκερη, προϊόντα της θεϊκής δημιουργίας. Η κατάφαση του Θεού στην κτιστότητα και περατότητα. Ναι, ο Θεός καταφάσκει. Με την θεία ενανθρώπιση στο ανθρώπινο σώμα αγιάζει την σωματικότητα, την στιγμή που ο νεοπλατωνισμός είδε το σώμα υποδιαίστερο της ψυχής. Καταφάσκει με την Βάπτιση του Υιού και Λόγου στον Ιορδάνη ποταμό. Η φύση συμμετέχει ως ευχαριστία. Αυτό δεν απομονώνεται από ολάκερη την λειτουργία ως στοιχείο της δοτικότητος και πλατυσμού της αγάπης του Θεού. Ο Ιορδάνης ποταμός καταργεί οποιοδήποτε ιδεολογικό, μεταφυσικό απωθημένο. Ο Ιορδάνης ποταμός με την Βάπτιση του Λόγου του Θεού στρέφεται προς τα πίσω. Αναγνωρίζει την θεότητα και ανθρωπινότητα του Λόγου. Αυτά δεν διαχωρίζονται. Αδιαιρέτως, ασυγχύτως, ατρέπτως, ενωμένα σε ένα πρόσωπο• στο πρόσωπο του Λόγου.
Το πρόσωπο του Λόγου καταργεί τα απωθημένα. Αν είναι δυνατόν η κτίση να μην αναγνωρίσει τον Κτίστη του παντός κόσμου. Ο Ιορδάνης αντιδρά στην είσοδο του Λόγου. Η κτίση δεν μένει ανέγγιχτη από το άγγιγμα του Λόγου. Είναι κι αυτό μία σάρκωση. Νέες σαρκώσεις μέσα στην εκστατική ροή του χρόνου που ο ίδιος ο άνθρωπος δημιούργησε ως υπενθύμιση της αδυναμίας του να ανταποκριθεί στο αιώνιο και να διατηρήσει το κάθε τι αιώνια. Η φύση αγγίζεται από τον Λόγο. ‘’ Ὁ Ἰορδάνης ἐστράφη εἰς τά ὀπίσω, καί τά ὄρη ἐσκίρτησαν, Θεόν ἐν σαρκί καθορῶντα, καί νεφέλαι φωνήν ἔδωκαν, θαυμάζουσαι τόν παραγενόμενον, φῶς ἐκ φωτός, Θεόν ἀληθινόν ἐκ Θεοῦ ἀληθινοῦ’’, διαβάζουμε στις ευχές του Μεγάλου Αγιασμού.
Ο Θεός οράται με τον πιο αντισυμβατικό φιλοσοφικά τρόπο. Η θεία ενανθρώπιση είναι η μεγαλύτερη επανάσταση που συνέβη στην ιστορία της ανθρωπότητας. Δεν είχε υποχρέωση ο Θεός να πράξει μία τέτοια κένωση. Και μάλιστα καταδέχεται να βαπτιστεί στον Ιορδάνη ποταμό. Μήπως το είχε ανάγκη; Ένας από τους επτά λόγους που βαπτίστηκε ο Χριστός, σύμφωνα με τον άγιο Ιωάννη τον Δαμασκηνό ήταν όχι επειδή ο Ίδιος είχε ανάγκη να καθαριστεί, ‘’ἀλλά τήν ἐμήν οἰκειούμενος κάθαρσιν’’. Με απλά λόγια τόσο στην θεία ενανθρώπιση, όσο και στην Βάπτιση του Λόγου, κατατροπώνεται κάθε ηθικισμός που θέλει ανέγγιχτο τον Θεό από τον άνθρωπο.
Ο άνθρωπος και η κτίση καθίστανται προτεραιότητες για τον Θεό. Τίποτε και για κανέναν λόγο δεν λειτουργεί εις βάρος του άλλου. Η σωτηρία του ανθρώπου προϋποθέτει την θέαση της κτίσης ως δημιούργημα του Θεού. Και ο σεβασμός της κτίσης ως δημιούργημα του Θεού κατευθύνει τον άνθρωπο στην σωτηρία. Όλα κατατίθενται ενώπιον του προσφερομένου και προσδεχόμενου με τρόπο ευχαριστιακό. Δεν υπάρχει ο άνθρωπος σε βάρος της φύσης. Αυτό είναι αίρεση. Όλα προσφέρονται προς δόξα του αληθινού Θεού. Αρκεί να εστιάσουμε την προσοχή μας στην Θεία Ευχαριστία. Όλα προσφέρονται κατά πάντα και διά πάντα. Λειτουργούν και λειτουργούνται. Μας το υπενθυμίζει ο Μητροπολίτης Περγάμου Ιωάννης Ζηζιούλας, πως δηλαδή ‘’η λειτουργία είναι η πλέον θετική και στην πράξη αποδοχή του κόσμου και της δημιουργίας’’. Πράγματι, δεν υπάρχει στην Θεία Λειτουργία ευχή που να μην περιλαμβάνει τον άνθρωπο, την κτίση, ολόκληρη την δημιουργία ως δημιουργικό γεγονός του Θεού.
‘’Σήμερον τά τοῦ Ἰορδάνου νάματα εἰς ἰάματα μεταποιεῖται τῇ τοῦ Κυρίου παρουσίᾳ. Σήμερον ῥείθροις μυστικοῖς πᾶσα ἡ κτίσις ἀρδεύεται. Σήμερον τά τῶν ἀνθρώπων πταίσματα τοῖς ὕδασι τοῦ Ἰορδάνου ἀπαλείφονται. Σήμερον ὁ Παράδεισος ἠνέωκται τοῖς ἀνθρώποις, καί ὁ τῆς Δικαιοσύνης Ἥλιος καταυγάζει ἡμῖν. Σήμερον τό πικρόν ὕδωρ, τό ἐπί Μωϋσέως τῷ λαῷ, εἰς γλυκύτητα μεταποιεῖται τῇ τοῦ Κυρίου παρουσίᾳ. Σήμερον τοῦ παλαιοῦ θρήνου ἀπηλλάγημεν καί ὡς νέος Ἰσραήλ διεσώθημεν. Σήμερον τοῦ σκότους ἐλυτρώθημεν, καί τῷ φωτί τῆς θεογνωσίας καταυγαζόμεθα. Σήμερον ἡ ἀχλύς τοῦ κόσμου καθαίρεται τῇ ἐπιφανείᾳ τοῦ Θεοῦ ἡμῶν. Σήμερον λαμπαδοφεγγεῖ πᾶσα ἡ κτίσις ἄνωθεν. Σήμερον ἡ πλάνη κατήργηται, καί ὁδόν ἡμῖν σωτηρίας ἐργάζεται ἡ τοῦ Δεσπότου ἐπέλευσι’’. Τί άλλο μας πρέπει;
Πρεσβύτερος Ηρακλής Φίλιος (θεολόγος, βαλκανιολόγος)
Εφημέριος Διάβας Ι.Μ. Σταγών & Μετεώρων