Τέτοιες μέρες, ποὺ ἀρχίζει ἡ νηστεία, πάντα ἀκούγονται τὰ ἴδια. Χρόνια τώρα, τὸ ἴδιο τροπάρι, οἱ ἴδιοι ψίθυροι, οἱ ἴδιες εἰρωνεῖες, οἱ ἴδιες “ἐξυπνάδες”: «Ἄντε, πάλι μὲ τὰ δικά σας!», «Ἔλα μωρέ, ἀκόμα μὲ αὐτὰ ἀσχολεῖσαι;», «Τί νηστεῖες καὶ κουραφέξαλα!», «Ἀφῆστε μας νὰ φᾶμε σὰν ἄνθρωποι!», «Μεσαίωνας!», «Θὰ μᾶς πεῖτε τώρα ὅτι ἡ νηστεία κάνει καλό;».
Τοῦ Ἀρχιμ. Βαρλαὰμ Μετεωρίτου
Καὶ κάπως ἔτσι, ἡ γλῶσσα γίνεται πιὸ κοφτερὴ ἀπὸ τὸ μαχαῖρι ποὺ τεμαχίζει τὸ πασχαλινὸ ἀρνί…!!! Πάντα κάποιοι θὰ ξινίζουν, θὰ ἀποροῦν, θὰ χλευάζουν. Μὰ γιατί, ἆραγε; Δικαίωμά μου δὲν εἶναι;
«Δικαίωμά μου νὰ νηστεύω! Ἐσὺ τί λοῦκι τραβᾷς; Ἐκεῖνος ποὺ νηστεύει δὲν ἔχει πρόβλημα μὲ σένα ποὺ τρῶς. Ἐσὺ γιατί ἔχεις πρόβλημα μαζί του; Σὲ ἐμποδίζει; Σοῦ στερεῖ τίποτα; Σὲ ἀναγκάζει νὰ ἀλλάξῃς συνήθειες; Ὄχι, ἀλλά… “τρώγεσαι” μαζί του! Τὸν κοιτᾷς μὲ μισὸ μάτι, μὲ ἕνα μειδίαμα εἰρωνικὸ καὶ μιὰ διάθεση ἐπιθετική. Μπούλινγκ τοῦ κάνεις; Εἶναι αὐτὸ μορφὴ ἰδιότυπης ἠθικῆς παρενόχλησης;
Δημοκρατία θυμᾶσαι ὅπου σὲ συμφέρει, μὰ στὴ νηστεία τὴν ξεχνᾷς, γίνεται… ἄγνωστη λέξη! Θὲς ἐλευθερία νὰ φᾷς καὶ νὰ πιῇς ὅ,τι θέλεις; Κανεὶς δὲν σοῦ τὸ στερεῖ. Ἐσύ, ὅμως, γιατί σκανδαλίζεσαι ὅταν κάποιος ἄλλος ἐπιλέγει διαφορετικά; Ἐσύ, λοιπόν, φάε κάθε μέρα ἀρνὶ ψητό. Μᾶς περισσεύει! Ἂν σοῦ ἀρέσῃ, καλὴ ὄρεξη! Δικαίωμά σου! Ὅπως κι ἐμένα, δικαίωμά μου νὰ τρώω βραστὲς πέτρες, ἂν τὸ ἐπιλέξω! Ποιός σοῦ ἔδωσε τὸ δικαίωμα νὰ κρίνῃς;
Καὶ τὸ ἀστεῖο ποιό εἶναι; Ἂν σοῦ ἔλεγα πὼς κάνω ἀποτοξίνωση μὲ ῥαδικόζουμο καὶ αὐγὰ ποσέ, ἂν ἔκανα δίαιτα μὲ smoothie καὶ πρωτεΐνες, ἂν ἔκανα pilates καὶ διαλογισμό, θὰ μὲ κοίταζες μὲ θαυμασμό. Ἂν ἔπινα detox ῥοφήματα καὶ ἔκανα διαλειμματικὴ νηστεία, θὰ μὲ ἀποκαλοῦσες… wellness guru! Θὰ ἔλεγες: “Μπράβο, τί πειθαρχία!”. Ἀλλά, μόλις ἀκούσεις “νηστεία”, βγάζεις ἐξάνθημα. Βρὲ γιὰ ἄκου κεῖ! Τὴν ἑπόμενη φορὰ νὰ σὲ ῥωτήσουμε πρῶτα, μὴν ξεχάσουμε!» (Τὸ κείμενο προέρχεται ἀπὸ τὸ διαδίκτυο, διασκευασμένο)
Μά, ποιό εἶναι τὸ ἀληθινὸ ἐρώτημα; Τί εἶναι ἡ νηστεία; Γιατί νηστεύω; Ποιός ὁ σκοπός της; Μήπως ἕνας ξεπερασμένος θρησκευτικὸς κανόνας; Μήπως μιὰ στεῖρα ἀποχὴ ἀπὸ συγκεκριμένες τροφές; Ὄχι! Ἡ νηστεία δὲν εἶναι μιὰ ἁπλῆ διατροφικὴ ἐπιλογή, μιὰ δίαιτα ἢ ἕνας ἀσκητισμὸς γιὰ τὴν ὑγεία. Ἡ νηστεία εἶναι στάση ζωῆς. Εἶναι κάθαρση, προσευχή, σχολεῖο ἐγκράτειας – αὐτοπειθαρχίας. Εἶναι ταπείνωση. Μάχη μὲ τὸ ἴδιο σου τὸ θέλημα. Εἶναι τὸ μαχαῖρι ποὺ κόβει τὶς ἁλυσίδες τῶν παθῶν, ἡ ἀσπίδα ἐνάντια στὶς ἐπιθέσεις τοῦ κόσμου. Εἶναι ἡ πνευματικὴ ἀνάβαση, ἡ ἐπιστροφὴ στὴν πρώτη καθαρότητα. Δὲν νηστεύουμε ἁπλῶς γιὰ νὰ μὴν φᾶμε κρέας, ἀλλὰ γιὰ νὰ δυναμώσουμε τὸν νοῦ καὶ τὴν ψυχή.
Οἱ Πατέρες μᾶς τονίζουν πώς: «νηστεία ἀληθὴς ἐστὶν ἀλλοτρίωσις κακῶν», δηλαδὴ ἡ πραγματικὴ νηστεία δὲν εἶναι μόνο στὸ φαγητό, ἀλλὰ στὴν ἀποφυγὴ κάθε ἁμαρτίας. Μᾶς τὴν περιέγραψαν ὡς «μητέρα τῆς προσευχῆς», ὡς «φῶς ποὺ διαλύει τὸ σκοτάδι τῶν παθῶν». Ὁ Μέγας Βασίλειος μᾶς προτρέπει νὰ νηστεύουμε ὄχι μόνο ἀπὸ τροφές, ἀλλὰ ἀπὸ τὴν κακία, τὴν ὀργή, τὴν καταλαλιά. Καὶ ὁ ἴδιος ὁ Χριστός, ὅταν ἐκήρυττε, εἶπε: «Τοῦτο δὲ τὸ γένος οὐκ ἐκπορεύεται εἰ μὴ ἐν προσευχῇ καὶ νηστεὶᾳ» (Μτθ. 17,21).
Ὁ ἴδιος ὁ Κύριος νήστεψε στὴν ἔρημο. Οἱ Ἅγιοι νήστευαν γιὰ νὰ ἑνωθοῦν μὲ τὸν Θεό. Καὶ ἐμεῖς, βαδίζοντας στὰ ἴχνη τους, νηστεύουμε γιὰ νὰ ἀνακαινιστοῦμε.
Νηστεύω, ὄχι γιατὶ θέλω νὰ ἀποδείξω κάτι σὲ κανέναν, ἀλλὰ γιατὶ ἐπιθυμῶ νὰ γίνω καλύτερος. Νὰ γίνω κύριος τοῦ ἑαυτοῦ μου. Νὰ πειθαρχήσω στὸ σῶμα, ὥστε νὰ ἐλευθερωθῇ ἡ ψυχή. Γιατί, τελικά, τὸ στομάχι δὲν εἶναι ὁ κύριός μου, κι ἂς εἶναι τοῦ ἄλλου… θεός του!
Ἡ νηστεία δὲν εἶναι στέρηση, ἀλλὰ ἕνας δρόμος ἐλευθερίας. Ὅταν νηστεύω, εἶμαι πραγματικὰ ἐλεύθερος.
Τελικά, ποιός ἔχει τὸ πρόβλημα; Αὐτὸς ποὺ νηστεύει ἢ αὐτὸς ποὺ “τρώγεται” μὲ αὐτὸν ποὺ νηστεύει;
