Τελευταία, παρατηρώ ένα ασυνήθιστο φαινόμενο στην καθημερινότητα της Καλαμπάκας: δημόσιες ευχαριστίες και εκδηλώσεις χαράς για πράγματα που αποτελούν αυτονόητες υποχρεώσεις των φορέων εξουσίας, όπως απλές παρεμβάσεις στους κοινόχρηστους χώρους. Διαγραμμίσεις δρόμων και αγορά εξοπλισμού συνοδεύονται από ευχαριστίες προς τους τοπικούς «άρχοντες», σαν να πρόκειται για προσωπικές τους δωρεές αντί για τα αυτονόητα καθήκοντα που χρηματοδοτούμε όλοι μέσω φόρων όπως ο ΕΝΦΙΑ ή τα δημοτικά τέλη.
Η τοπική αυτοδιοίκηση, όπως και η κεντρική κυβέρνηση, υπάρχουν για να υπηρετούν τον πολίτη και όχι το αντίστροφο. Αυτή είναι η βάση της δημοκρατικής λειτουργίας. Η ευγνωμοσύνη για τα βασικά καθήκοντα των φορέων της εξουσίας δεν είναι ένδειξη πολιτισμού, αναγνώρισης ή ευγένειας, αλλά δυστυχώς ένδειξη πολιτικού ραγιαδισμού. Η λέξη αυτή -σκληρή μα ακριβής- περιγράφει μια στάση παθητικής υποταγής, χαμηλών απαιτήσεων και αναξιοπρέπειας. Μια στάση που διατηρείται ζωντανή σε αρκετά επίπεδα της ελληνικής κοινωνίας και επαρχίας, ακόμα και σήμερα.
Σε μια κοινωνία όπου νέοι άνθρωποι, στην Καλαμπάκα και αλλού, προσπαθούν μέσα από διαδηλώσεις και δημόσιο λόγο να αλλάξουν το επικίνδυνο μοντέλο των «ρουσφετιών» και του «ραγιαδισμού» που έχει επιβάλλει το «βαθύ κράτος», είναι τουλάχιστον απογοητευτικό να βλέπουμε αυτή τη λογική να επιβιώνει. Δεν είναι απλά αστείο, είναι βαθιά προβληματικό και επικίνδυνο. Ορισμένοι, για παράδειγμα, πανηγυρίζουν επειδή «δικοί μας» μπήκαν στον πρόσφατο ανασχηματισμό. Αυτό, δείχνει ότι συνεχίζουμε να λειτουργούμε μέσα σε ένα πλαίσιο ανταλλαγών, χωρίς στρατηγικό πλάνο. Λες και η αλλαγή προσώπων θα μεταμορφώσει την αποτελεσματικότητα της κρατικής μηχανής, όταν μέχρι πρότινος διαβεβαίωνε ότι όλα λειτουργούν άψογα και είναι όλα έτοιμα, αλλά τελικά δεν ήταν.
Άλλο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η πρόσφατη εμφάνιση του MyStreet. Γίνονται δημόσιες συζητήσεις, χωρίς ντροπή, για το ποιός θα είναι ο ελεγκτής των καταγγελιών, ο δήμος ή το κράτος, γιατί αυτό ενδιαφέρει μόνο, ξεχνώντας πως πρόκειται για το ελάχιστο που οφείλεται στον κάθε πολίτη: ένας ασφαλής ελεύθερος δημόσιος χώρος. Και αναρωτιέμαι, τι θα συμβεί, αν ένας πεζός παρασυρθεί από αυτοκίνητο, επειδή δεν χωρούσε στο πεζοδρόμιο ή αν ένα παιδί παρασυρθεί, επειδή έπαιζε πολύ κοντά στον δρόμο, γιατί δεν είχε χώρο στην πλατεία;
Προσωπικά, πρόσφατα έστειλα ένα email με προτάσεις για τη βελτίωση της οδικής ασφάλειας στην περιοχή γύρω από το 5ο Δημοτικό και το ΕΠΑΛ Καλαμπάκας, που αφορούσαν στη διαγράμμιση διαβάσεων, στην τοποθέτηση πινακίδων STOP και στην εγκατάσταση καθρέφτη ασφαλείας. Η ανταπόκριση ήταν τάχιστη, και ήδη ξεκίνησε η υλοποίηση της πρώτης πρότασης. Αυτή η απλή κίνηση αναδεικνύει πόσα μπορούμε να πετύχουμε, όταν δεν στεκόμαστε παθητικά ευγνώμονες, ή ελπίζουμε σε κάποιον «μεσσία» ή γνωστό, αλλά ζητούμε ουσιαστικές λύσεις και επιδιώκουμε δημιουργικό διάλογο με τις αρχές.
Από τα Τέμπη ώς τη Σερβία, το «κλείσιμο του ματιού» σκοτώνει. Η λογική του «έλα μωρέ, δεν πειράζει» ή «πού να ασχοληθώ» έχει κόστος. Κόστος που δεν πληρώνουμε μόνο σε φόρους, αλλά σε ποιότητα ζωής, σε αξιοπρέπεια και σε ανθρώπινες ζωές.
Eυάγγελος Φουφίκος
