Πώς θα αλλάξουν τα πράγματα; Πρόκειται για ένα ερώτημα που ταλαιπωρεί χιλιάδες χρόνια την ανθρωπότητα. Ένα ερώτημα πραγματικά βασανιστικό. Εξάλλου, δεν θα ήταν βασανιστικό εάν είχε βρει την απάντησή του. Φιλόσοφοι, επιστήμονες, ιστορικοί, κοινωνιολόγοι, οικονομολόγοι, όλοι αυτοί μιλούν για επανάσταση. Τί είδους όμως επανάσταση; Επανάσταση που θα προσφέρει τί;
Πολλοί επιχείρησαν να αλλάξουν τον κόσμο. Το μαρτυρεί η ιστορία. Όλοι και όλα έχουν καταγραφεί. Σημαίνοντα πρόσωπα, πολλών εποχών με αμετάβλητο το αίτημα για ριζική ανατροπή των πραγμάτων στην αντίληψη των κοινωνιών. Με διαφορετικά βέβαια αιτήματα, προβαλλόμενα ως ανένταχτοι πόθοι αγωνιωδών προσπαθειών, απαιτητικών καιρών και ανατρεπτικών αποφάσεων. Τελικά, τί αλλάζει; Ο κόσμος στον οποίο ζούμε χρειάζεται επανάσταση; Κι αν ναι, η επανάσταση αυτή τί αφορά;
Για όσους δεν γνωρίζουν, η Θεία Ευχαριστία που τελείται στην Εκκλησία κατά τη διάρκεια της Θείας Λειτουργίας, είναι το Σώμα και το Αίμα του Χριστού, τα οποία προσφέρονται στον άνθρωπο με σκοπό να ζήσει αιώνια. Κατά τον Μυστικό Δείπνο, αυτή την όμορφη σύναξη του Χριστού με τους μαθητές Του, ο Κύριος ζήτησε από τους μαθητές του το εξής: ‘’τοῦτο ποιεῖτε εἰς τήν ἐμήν ἀνάμνησιν’’ (Λουκ. 22,20). Η Θεία Ευχαριστία είναι μία ανάμνηση ενός συγκεκριμένου γεγονότος• τρώμε το Σώμα και πίνουμε το Αίμα του Χριστού.
Πρόκειται για τον πραγματικό Χριστό και όχι έναν φανταστικό Χριστό. Ο Χριστός αναίμακτα θυσιάζεται. Προσφέρεται. Δεν ήταν υποχρεωμένος. Προσφέρεται για να ζήσει ο κόσμος.
Όλα αυτά αποκτούν ιδιαίτερα υψηλά νοήματα. Δεν προσεγγίζονται με την λογική. Βιώνονται μέσα στο γεγονός της Εκκλησίας ως βεβαιωμένη εμπειρία, όπως αυτή προκύπτει από την συμμετοχή, την συνάντηση, την σύναξη. Μία εμπειρία μετοχής στο Σώμα και Αίμα του Νυμφίου, η οποία δεν χωράει καμία αμφιβολία πως με τον πιο καταφατικό τρόπο καταπατά τον θάνατο και προσφέρει την αιώνια ζωή. Δεν μπορεί να βεβαιωθεί η εμπειρία της νίκης κατά του θανάτου εκτός της Θείας Ευχαριστίας. Αλλιώς, αν συμβαίνει το αντίθετο, τότε έχουμε να κάνουμε με ένα φθηνό και ξεπεσμένο ιδεολόγημα που το μόνο που μπορεί να καταφέρει είναι η βασανιστική ταλαιπωρία της ανθρωπότητας, μέσα στα στενά όρια του πόνου, της φθοράς και του θανάτου.
Η ανθρωπότητα αρκετά έχει ταλαιπωρηθεί ανά τους αιώνες από επαναστάσεις που όξυναν ακόμη περισσότερο τα τραγικά αδιέξοδα, οποιασδήποτε φύσεως, του κόσμου τούτου. Εδώ χρειάζεται προσοχή. Δεν αρκεί μία πνευματική επανάσταση για να μεταμορφωθεί ο κόσμος, αλλά μία ευχαριστιακή επανάσταση ως απάντηση στη φθορά και σε κάθε τι που υπενθυμίζει την βαριά κληρονομιά μιας προπτωτικής παρακοής. Το αδυσώπητο της υπαρξιακής μας αποδόμησης, τουτέστιν υλικής και πνευματικής, δεν μπορεί να εξαλειφτεί μέσα από διακηρύξεις που μονομερώς εστιάζουν άλλοτε στο σώμα και άλλοτε στο πνεύμα.
Η Θεία Ευχαριστία με τον εσχατολογικό της χαρακτήρα που ξεπερνά κατά πολύ τα ιστορικά στεγανά του κόσμου, βεβαιώνει την αποδόμηση των πεπερασμένων ορίων, χωρίς όμως να τραυματίζει την παροντική λειτουργικότητα του χώρου και του χρόνου ως συνισταμένες των δομών της κτιστής πραγματικότητας. Καταπώς σημειώνει ο Μητροπολίτης Περγάμου Ιωάννης Ζηζιούλας, ‘’στην Ευχαριστία δεν έχουμε μια φυγή και λύτρωση από το χώρο και το χρόνο ή την ιστορία, αλλά τη βιβλική προοπτική της μεταμορφώσεως του χώρου και του χρόνου, καθώς και όλης της δημιουργίας, την οποία έκτισε ‘’καλήν λίαν’’ η αγάπη του Θεού.
Η Ευχαριστιακή επανάσταση δεν είναι ξένη προς τις ανάγκες του κόσμου τούτου. Το διαπιστώνουμε στις πρώτες ευχές της Θείας Λειτουργίας που περιλαμβάνουν σύμπασα την κτίση. Αυτά ως προσφερόμενα αγιάζονται και εντάσσονται στην αιωνιότητα της Βασιλείας του Θεού, που τα πάντα καταργούνται, ο γάμος, οι σχέσεις των ανθρώπων, όχι όμως η Θεία Ευχαριστία. Και κάτι πολύ σημαντικό• η Θεία Ευχαριστία δεν καταθέτει μία πρόταση ανατροπής μιας άλλης ζωής, αλλά της παρούσης που επεκτείνεται στην αιωνιότητα. Με άλλα λόγια η συμμετοχή στο Σώμα και στο Αίμα του Χριστού απαντά με καταλυτικό τρόπο σε όλες τις υπαρξιακές ανάγκες και αγωνίες του σύγχρονου ανθρώπου, του κάθε ανθρώπου, της κάθε εποχής.
Ο χριστιανός όταν συμμετέχει στο μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας με ταπείνωση και πραγματική συμφιλίωση με τον Θεό και τους ανθρώπους ανακαινίζεται και μεταμορφώνεται. Αγιάζεται ο ίδιος, η κτίση ως μέρος της σύνολης κτιστής πραγματικότητας, αγιάζονται τα πάντα. Πώς γίνεται να μην αποτελεί ο αγιασμός αυθεντική μαρτυρία μεταμόρφωσης του κόσμου τούτου και η συμμετοχή στην ευχαριστιακή σύναξη επαναστατική διακήρυξη και πραγμάτωση του πατήματος στον ίδιο τον θάνατο;
Πρεσβύτερος Ηρακλής Φίλιος (θεολόγος, βαλκανιολόγος)
Εφημέριος Διάβας Ι.Μ. Σταγών & Μετεώρων
