Του NIKΟΛΑΟΥ ΚΑΤΟΙΚΟΥ, Καθηγητή Φιλολογίας
Άριστο θα ήταν να συνυπάρχουν στον άνθρωπο οι δύο μορφές τού κάλλους η σωματική και η ψυχική. Σε μια τέτοια περίπτωση μάλιστα το εξωτερικό κάλλος δίνει μια εικόνα τής ωραιότητας του εσωτερικού κόσμου. Αλλά όταν απουσιάζει η εξωτερική ομορφιά, η εσωτερική μπορεί να την αναπληρώσει. Το αντίθετο όμως δεν μπορεί να γίνει.
Οι Αρχαίοι τόνισαν ιδιαίτερα τη διάκριση ανάμεσα στην εξωτερική και την εσωτερική ομορφιά, καθώς και τον κίνδυνο που διατρέχει όποιος διαθέτει μόνο την πρώτη. «Η ομορφιά», είπαν, «προκαλεί τον θαυμασμό, η αρετή όμως τον σεβασμό». Κι ακόμη: «Κακό είναι να είσαι άσχημος, διπλό κακό να είσαι όμορφος».
Πραγματικά, η εξωτερική ομορφιά είναι δίκοπο μαχαίρι. Εύκολα μπορεί κανείς να βγει ζημιωμένος από αυτή. Και πολύ περισσότερο όποιος δεν διαθέτει ως αντίβαρό της την εσωτερική ομορφιά. Το κάλλος είναι φυσικό δώρο. στα χέρια όμως ενός απαίδευτου ανθρώπου καταντάει πειρασμός επικίνδυνος.
Η ασχήμια τού σώματος, φυσικό χαρακτηριστικό, δεν συνεπάγεται ευθύνη και ηθική μείωση, ούτε και πρέπει να στενοχωρεί τον άνθρωπο. Εκείνα που κάνουν τον άνθρωπο μπροστά στους ανθρώπους και στον Θεό αποκρουστικό, επικίνδυνο και αναξιόπιστο, είναι τα επαίσχυντα έργα, που έχουν την αρχή τους στον ακαλλιέργητο ψυχικό κόσμο.
Η εξωτερική ομορφιά είναι ένα χάρισμα, που κρύβει πολλούς κινδύνους, όταν δεν ξέρει κανείς να το μεταχειριστεί. Δεν πρέπει κανείς να περηφανεύεται για το σωματικό κάλλος, γιατί δεν είναι κάτι που το δημιούργησε ο ίδιος. Όπως σε ένα άγαλμα την ομορφιά τη δίνει ο καλλιτέχνης, έτσι και την ομορφιά τού ανθρώπου και της φύσης την έχει δώσει ο Μέγας Καλλιτέχνης. Θεία λοιπόν είναι η προέλευση του κάλλους, και γι’ αυτό ούτε περηφάνια δικαιολογείται ούτε κατάχρησή του.
Σε ένα ποίημά του ο Κωστής Παλαμάς γράφει πως και όταν ακόμη οι άνθρωποι διώξουν από τη ζωή τους τον Θεό από εγωισμό και από ασέβεια, και πάλι θα υπάρχει Θεός στην ανθρωπότητα: «Πάντα θεοί θά ’ναι της Γης η ομορφιά η αιώνια και η αιώνια καλοσύνη». Τόσο λοιπόν η σωματική ομορφιά, όσο και η φυσική, μαζί με τη ψυχική, αποτελούν έκφραση της θείας παρουσίας και του θείου κάλλους.
ΓΝΩΜΙΚΑ ΓΙΑ ΤΟ ΚΑΛΛΟΣ
1. «Ο όμορφος είναι όμορφος όσο μπροστά σου στέκει, μα ο αγαθός είναι όμορφος και αργότερα και πάντα», Σαπφώ (διάσημη και πανέμορφη αρχαία ποιήτρια από τη Λέσβο: 622-568 π.Χ.).
ΣΗΜ. Η σύγκριση εδώ των δύο μορφών τού κάλλους γίνεται, όχι για να προτιμήσουμε τη μία και να περιφρονήσουμε την άλλη, αλλά για να τις αξιολογήσουμε, δίνοντας στην καθεμιά την αξία που πρέπει.
2. «Η ομορφιά, όταν συνοδεύεται από φρονιμάδα, προκαλεί θαυμασμό, ενώ χωρίς αυτή είναι επιζήμια για όσους την έχουν», Όμηρος (8ος π.Χ. αιώνας).
3. «Το κάλλος είναι τυραννία που κρατάει λίγον καιρό», Σωκράτης (469-399 π.Χ.).
4. «Το ψυχικό κάλλος είναι πολύ ανώτερο από το σωματικό», Αίσωπος (ο μεγαλύτερος μυθοποιός τού Κόσμου: 6ος π.Χ. αιώνας).
5. «Το κάλλος είναι πολύ χειρότερο από το κρασί. μεθάει και αυτόν που το έχει και αυτόν που το βλέπει», Ζίμερμαν (Αμερικανός εφευρέτης σε θέματα Τηλεφωνίας: 1912-2004).
Ν.Κ.
Ακολουθήστε το tameteora.gr στο Google News!