Εναν μήνα μετά τις πολυσυζητημένες δηλώσεις του Ταγίπ Ερντογάν για την «επιζήμια» Συνθήκη της Λωζάνης, που το 1923 όρισε και συνεχίζει να ορίζει τα σημερινά σύνορα της Τουρκίας, αποδεικνύεται ότι ο τούρκος ηγέτης δεν διατύπωσε αυτές τις απόψεις τυχαία.
Φαίνεται πως είναι μια στοχευμένη και στρατηγικά δομημένη ρητορική που ναι μεν απευθύνεται σε ένα εθνικιστικό ακροατήριο στο εσωτερικό της χώρας του, αλλά εκ των πραγμάτων θέτει νέα ζητήματα στα ελληνοτουρκικά, αμφισβητώντας ξεκάθαρα θεμελιώδεις συμφωνίες που διέπουν τις σχέσεις των δύο χωρών, όπως για παράδειγμα αυτή του καθεστώτος της Δυτικής Θράκης. Τελευταίο περιστατικό; Τα όσα δήλωσε τη Δευτέρα με αφορμή την υπόθεση της Μοσούλης και της κοινής επίθεσης Ιρακινών, Κούρδων και Αμερικανών κατά του ISIS.
«Η Τουρκία δεν είναι μόνο η Τουρκία», είπε o Ερντογάν. «Η Τουρκία εκτός από τα 79 εκατομμύρια των πολιτών της, φέρει ευθύνη και απέναντι στα εκατοντάδες εκατομμύρια αδέλφια μας στη γεωγραφική περιοχή με την οποία μας συνδέουν ιστορικοί και πολιτισμικοί δεσμοί». Στο πλαίσιο αυτό, ο Ερντογάν έκανε λόγο και για τη «Δυτική Θράκη».
«Είναι καθήκον, αλλά και δικαίωμα της Τουρκίας να ενδιαφέρεται για το Ιράκ, τη Συρία, τη Λιβύη, την Κριμαία, το Καραμπάχ, τη Βοσνία και τις άλλες αδελφές περιοχές. Η Τουρκία δεν είναι μόνο η Τουρκία», επανέλαβε ο Ερντογάν σε ομιλία του στη Ρίζε και πρόσθεσε: «Η στιγμή που θα παραιτηθούμε από αυτό, θα είναι η στιγμή που θα χάσουμε την ανεξαρτησία μας και το μέλλον μας».
Ο Ερντογάν υποστήριξε ότι το 1920 η τότε τουρκική Εθνοσυνέλευση έλαβε απόφαση περί του «εθνικού συμβολαίου» το οποίο περιλάμβανε τα σύνορα της Τουρκίας. Και συνεχίζοντας, υιοθετώντας μια επιλεκτική ανάλυση της Ιστορίας, τόνισε ότι με βάση την απόφαση εκείνη τα σύνορα στις περιοχές του Οθωμανικού κράτους όπου υπήρχε αραβική πλειοψηφία κατά την υπογραφή της Συνθήκης του Μούδρου το 1918, θα έπρεπε να ορισθούν σύμφωνα με την εκφρασμένη μέσω δημοψηφίσματος βούληση των ίδιων των πληθυσμών. Σαν να μην ακολούθησε η Συνθήκη της Λωζάνης δηλαδή, το 1923.
Ο Ερντογάν εξήγησε μάλιστα πως η απόφαση του 1920 ανέφερε επίσης ότι το κριτήριο είναι η «συγγένεια» από πλευράς θρησκείας και γένους και ότι το νομικό καθεστώς και της Δυτικής Θράκης πρέπει να οριστεί ως αποτέλεσμα ελεύθερου δημοψηφίσματος στην περιοχή!
Ο Ερντογάν ισχυρίστηκε επίσης ότι «ορισμένοι ιστορικοί θεωρούν πως τα σύνορα του εθνικού συμβολαίου περιλαμβάνουν επίσης την Κύπρο, το Χαλέπι, τη Μουσούλη, το Αρμπίλ, το Κιρκούκ, το Μπατούμ, τη Θεσσαλονίκη, το Κίρτζαλι, τη Βάρνα και τα νησιά του Αιγαίου».
Η απάντηση του υπουργείου Εξωτερικών
Απαντώντας στον τούρκο πρόεδρο, το υπουργείο Εξωτερικών τονίζει: «Η δημόσια ανακίνηση ιστορικών και ειδικά συνοριακών ζητημάτων που η Συνθήκη της Λωζάννης έχει ρυθμίσει οριστικά και αμετάκλητα, διαμορφώνοντας αντικειμενικά δεδομένα δεσμευτικά για όλους, είναι προκλητική και υπονομεύει την περιφερειακή σταθερότητα.
» Ο σεβασμός του Διεθνούς Δικαίου και των Διεθνών Συνθηκών επιβάλλει τη διατύπωση υπεύθυνων θέσεων μακριά από παρωχημένους αναθεωρητισμούς.
» Η Θράκη είναι ελληνική, δημοκρατική και ευρωπαϊκή. Οποιαδήποτε άλλη σκέψη είναι αδιανόητη και επικίνδυνη».