«Μαϊμού» ένα στα πέντε κινητά τηλέφωνα που πωλούνται παγκοσμίως

Σχεδόν ένα στα πέντε κινητά τηλέφωνα που πωλούνται παγκοσμίως είναι προϊόν απομίμησης, και το ποσοστό αυξάνεται στο ένα στα τέσσερα στις κονσόλες βιντεοπαιχνιδιών, σύμφωνα με στοιχεία του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (OECD). Τα προϊόντα απομίμησης ενέχουν κινδύνους για την υγεία και την ασφάλεια των καταναλωτών, ενώ η αξία τους υπολογίζεται στα 143 δισ. δολάρια ετησίως. Η Κίνα και το Χονγκ Κονγκ θεωρούνται βασικές χώρες προέλευσης των προϊόντων απομίμησης, ενώ η Ελλάδα θεωρείται μία από τις πιο σημαντικές χώρες μέσω των οποίων διακινούνται αυτά τα προϊόντα.

Ποσοστό 6,5% των προϊόντων τεχνολογίας που είχαν διακινηθεί παγκοσμίως το 2013 ήταν προϊόντα απομίμησης, ενώ το ποσοστό προϊόντων αυτών ανήλθε το 2016 στο 2,5%, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ. Προϊόντα απομίμησης συνήθως είναι οι μπαταρίες για κινητά τηλέφωνα, οι φορτιστές και οι κάρτες μνήμης, οι σκληροί δίσκοι υψηλών επιδόσεων (SSD) και οι συσκευές αναπαραγωγής πολυμέσων. Ως κατηγορίες προϊόντων, πρώτη σε κρούσματα απομιμήσεων είναι οι κονσόλες για βιντεοπαιχνίδια και τα χειριστήριά τους, με το ποσοστό τους να ανέρχεται σχεδόν στο 25%. Ακολουθεί η κατηγορία των κινητών τηλεφώνων και των ανταλλακτικών τους με ποσοστό 18,8% και η κατηγορία των καρτών μνήμης και σκληρών δίσκων υψηλών επιδόσεων με ποσοστό 14,6%. Εντύπωση προκαλεί και το γεγονός πως το ποσοστό των απομιμήσεων υπερβαίνει το 5% στους υπολογιστές, φορητούς και σταθερούς, και στις ταμπλέτες. Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, η υψηλή τιμή πώλησης των κινητών τηλεφώνων και των αξεσουάρ τους αλλά και η ακόρεστη ζήτηση γι’ αυτά τα προϊόντα τα καθιστά ιδανικό στόχο για όσους κατασκευάζουν προϊόντα απομίμησης.

Αρνητικές συνέπειες

Οι αρνητικές συνέπειες από την κυκλοφορία προϊόντων απομίμησης είναι πολλές και σοβαρές. Τα κράτη χάνουν έσοδα από φορολογία και τέλη, οι εταιρείες που πέφτουν θύματα χάνουν πωλήσεις και έσοδα, μειώνεται η αξιοπιστία της μάρκας τους, ενώ έχουν λιγότερα κίνητρα να καινοτομήσουν και να επενδύσουν στην ανάπτυξη νέων προϊόντων. Το τελικό αποτέλεσμα είναι η μείωση της απασχόλησης και του ρυθμού ανάπτυξης των εταιρειών. Πολύ σημαντικές είναι και οι απειλές για την υγεία και την ασφάλεια των καταναλωτών, που εν αγνοία τους ή όχι αγοράζουν προϊόντα «μαϊμού». Για παράδειγμα, κινητά τηλέφωνα που είναι προϊόν απομίμησης μπορεί να περιέχουν επικίνδυνες ουσίες, όπως μόλυβδο και κάδμιο, σε μεγαλύτερο ποσοστό απ’ ό,τι τα αυθεντικά κινητά τηλέφωνα, σύμφωνα με μελέτη που επικαλείται ο ΟΟΣΑ. Ο κίνδυνος μπορεί να είναι ακόμη μεγαλύτερος από ένα προϊόν που φαντάζει ακίνδυνο, αλλά τελικά δεν θα έπρεπε. Πρόκειται για τους φορτιστές και αντάπτορες κινητών τηλεφώνων. Η εταιρεία UL εξέτασε 400 φορτιστές για τηλέφωνα iPhone που ήταν προϊόντα απομίμησης. Το ποσοστό αποτυχίας ανήλθε στο 99%. «Μόλις 3 φορτιστές πέρασαν το βασικό τεστ ασφάλειας (ποσοστό 1,3%) και δεν αποτελούσαν πιθανή απειλή για εκδήλωση πυρκαγιάς και ηλεκτροπληξίας», αναφέρεται στην έκθεση του ΟΟΣΑ. «Δώδεκα φορτιστές ήταν τόσο κακά σχεδιασμένοι και κατασκευασμένοι, ώστε μπορούσαν να προκαλέσουν θανατηφόρα ηλεκτροπληξία στον χρήστη».

Χώρες προέλευσης

Η Κίνα και το Χονγκ Κονγκ είναι, σύμφωνα με την έκθεση του ΟΟΣΑ, οι δύο βασικές πηγές για προϊόντα απομίμησης στον τομέα τεχνολογίας της πληροφορίας και της επικοινωνίας. Η Κίνα φαίνεται πως είναι η βασική χώρα παραγωγής προϊόντων απομίμησης, καθώς αυξάνει ταχύτατα τις εξαγωγές προϊόντων ICT και πλέον κατέχει το 25% των παγκόσμιων εξαγωγών στον κλάδο. Ο ρόλος του Χονγκ Κονγκ δεν είναι τόσο σαφής, σίγουρα είναι σημαντικό διαμετακομιστικό εμπορικό κέντρο και θα μπορούσε να είναι και χώρα μέσω της οποίας διακινούνται προϊόντα «μαϊμού», ενώ φαίνεται πως είναι και χώρα παραγωγής. Ελλάδα, Τυνησία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Μαρόκο και Σερβία είναι πιθανόν να αποτελούν και αυτές σημαντικά διαμετακομιστικά κέντρα προϊόντων απομίμησης. Περισσότερο πλήττονται οι αμερικανικές εταιρείες από τα προϊόντα αυτά, που κατασκευάζονται παραβιάζοντας τα πνευματικά δικαιώματα. Με βάση τα κατασχεθέντα προϊόντα απομίμησης, σε ποσοστό σχεδόν 43% παραβιάζονται τα πνευματικά δικαιώματα αμερικανικών εταιρειών και ακολουθούν οι φινλανδικές με ποσοστό 25% και οι ιαπωνικές εταιρείες με ποσοστό 12%.