Στην ημερίδα που διοργανώθηκε, παρουσία του Υπουργού ΠΕΚΑ Στ. Καλαφάτη, στη Λάρισα με θέμα «Αποσαφήνιση των διατάξεων του νόμου 4178/2013 για την αντιμετώπιση της αυθαίρετης δόμησης» δόθηκαν στη δημοσιότητα τα βασικά στοιχεία του νόμου.
Αυτά είναι τα εξής:
Βασικά οφέλη:
Περιβαλλοντικά
• Ενισχύεται και θωρακίζεται θεσμικά η «κόκκινη γραμμή» του Ιουλίου 2011, μέσω αεροφωτογραφιών. Αποκλείεται με ένα πλέγμα διατάξεων η δημιουργία νέας γενιάς αυθαιρέτων.
• Καθιερώνονται αυστηρές ποινές και πρόστιμα για όσους παρανομήσουν ή δεν ενταχθούν στις ρυθμίσεις του νόμου.
• Δίνεται νόημα, αξία και περιεχόμενο στην έννοια του περιβαλλοντικού ισοζυγίου. Μέσω των μηχανισμών του περιβαλλοντικού ισοζυγίου ο αυθαιρετούχος πολίτης «αποζημιώνει» το κοινωνικό σύνολο. Οι δράσεις αποκατάστασης κατευθύνονται εκεί όπου υπάρχει πραγματικά ανάγκη, όπου εμφανίζεται η μεγαλύτερη περιβαλλοντική επιβάρυνση.
Αναπτυξιακά
• Διευκολύνονται οι συναλλαγές των πολιτών και ενισχύεται η ασφάλεια δικαίου στις συναλλαγές.
• Δίνεται η δυνατότητα επισκευών σε ακίνητα με αυθαιρεσίες, ενισχύεται ο κλάδος της οικοδομής και οι ελεύθεροι επαγγελματίες του χώρου.
• Εντάσσονται στις διατάξεις του νόμου δημόσια κτίρια με αυθαιρεσίες και έτσι μπορούν να ενταχθούν σε προγράμματα του ΕΣΠΑ.
• Προβλέπεται χρηματοδότηση, μέσω περιβαλλοντικού ισοζυγίου, δράσεων και έργων αποκατάστασης της περιβαλλοντικής επιβάρυνσης
Κοινωνικά
• Λαμβάνοντας υπόψιν την οικονομική συγκυρία, αυξάνεται η περίοδος αποπληρωμής του προστίμου και βελτιώνεται ο τρόπος καταβολής
• Υπάρχει ειδική μέριμνα, με παροχή εκπτώσεων, σε ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες.
• Δίνεται δυνατότητα μεταβιβάσεων και αξιοποίησης αδρανούς ακίνητης περιουσίας, κυρίως στην περιφέρεια.
Α. ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΑΥΘΑΙΡΕΤΗΣ ΔΟΜΗΣΗΣ
1. ΔΟΣΕΙΣ (ΑΡΘΡΟ 21)
Οι ΔΟΣΕΙΣ αποπληρωμής είναι είτε εξαμηνιαίες είτε μηνιαίες, ανάλογα με τις δυνατότητες των πολιτών. Οπότε όποιος υπαχθεί στον νέο νόμο:
• το πρώτο 6μηνο από τη δημοσίευση του νόμου, το πρόστιμο καταβάλλεται εντός προθεσμίας 17 6μήνων (δηλαδή 102 μηνών).
• το δεύτερο 6μηνο από τη δημοσίευση του νόμου, το πρόστιμο θα πρέπει να καταβληθεί εντός 14 6μήνων (δηλαδή 84 μηνών).
• το τρίτο 6μηνο από τη δημοσίευση του νόμου το πρόστιμο καταβάλλεται εντός 10 6μήνων (δηλαδή 60 μηνών).
Σε κάθε περίπτωση η ελάχιστη 6μηνιαία δόση ορίζεται στα 300 ευρώ
(δηλαδή 50 ευρώ το μήνα).
2. ΕΚΠΤΩΣΕΙΣ (ΑΡΘΡΟ 18,19,21)
Σε περίπτωση εφάπαξ καταβολής, μέσα στο πρώτο εξάμηνο, παρέχεται έκπτωση 20% επί του συνολικού προστίμου.
Εάν καταβληθεί το 30% του προστίμου μέσα στο πρώτο εξάμηνο, η έκπτωση περιορίζεται στο 10% του προστίμου.
Για κύρια και μοναδική κατοικία ιδιοκτήτη (μέχρι 70τμ+15τμ για κάθε τέκνο) σε οικισμούς άνω των 3000 κατοίκων παρέχεται έκπτωση 60% του προστίμου.
3. ΕΙΔΙΚΕΣ ΟΜΑΔΕΣ (ΑΡΘΡΟ 17)
ΑΜΕΑ 80% και άνω, έκπτωση 85%
ΑΜΕΑ 67% με ατομικό εισόδημα έως 18.000 ή οικογενειακό έως 24.000, έκπτωση 80% για την κύρια κατοικία
Παλιννοστούντες Ομογενείς και μόνιμοι κάτοικοι Θράκης έκπτωση 80% για την κύρια κατοικία
Τέκνα Παλιννοστούντων έκπτωση 50% για την κύρια κατοικία
Πολύτεκνοι, έκπτωση 80% για κύρια και 50% για τη δευτερεύουσα κατοικία
Τρίτεκνοι με ατομικό εισόδημα έως 25000 ή οικογενειακό έως 40.000, έκπτωση 70% για την κύρια κατοικία
Μονογονεϊκές οικογένειες, με εισοδηματικά κριτήρια τριτέκνων έκπτωση 70% για την κύρια κατοικία
Μακροχρόνια άνεργοι, έκπτωση 30% για την κύρια κατοικία
4. ΣΥΜΨΗΦΙΣΜΟΣ (ΑΡΘΡΟ 20)
• Όσοι είχαν ήδη κάνει χρήση των διατάξεων του 4014/11 και έχουν καταβάλει ένα μέρος του ειδικού προστίμου θα μπορούν να υπαχθούν στον νέο νόμο με συμψηφισμό των καταβληθέντων ποσών.
• Για αυθαίρετες κατασκευές και αλλαγές χρήσεις που δηλώνονται στο νόμο, δεν οφείλονται αναδρομικά βεβαιωμένες ασφαλιστικές εισφορές (ΙΚΑ κλπ) και οποιοσδήποτε φόρος, πρόστιμο ή τέλος.
• Για κατοικίες, κατά τον υπολογισμό της αξίας προκειμένου να επιβληθεί οποιοσδήποτε φόρος (μεταβίβασης, κληρονομιάς, ακίνητης περιουσίας, ΤΑΠ, προσδιορισμό τεκμηρίου διαβίωσης), εφαρμόζεται μειωτικός συντελεστής 50% για όλους τους χώρους τόσο σε υπόγεια όσο και σε εσωτερικούς εξώστες και σοφίτες.
5. ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ (ΑΡΘΡΟ 9)
Πρώτος άξονας με βάση την ημερομηνία κατασκευής:
Πριν την 9.6.1975 θα μπορούν να εξαιρεθούν μόνιμα από την κατεδάφιση με την πληρωμή μόνο ενός μικρού ποσού, το οποίο έχει οριστεί στα 500 ευρώ. Τα κτίρια αυτά να έχουν αποκλειστική χρήση κατοικίας.
Πριν την 1.1.1983. Σε αυτή την περίπτωση ο ιδιοκτήτης εκτός από το ποσό των 500 ευρώ θα πρέπει να πληρώσει και το 15% του υπολογιζόμενου προστίμου.
Πριν την κόκκινη γραμμή του Ιουλίου 2011 θα πληρώνουν το υπολογιζόμενο πρόστιμο και θα εντάσσονται ανάλογα με το μέγεθος τις παράβασης στις τρείς κατηγορίες του δεύτερου άξονα.
Τα αυθαίρετα με ημερομηνία κατασκευής από 1.1.1983 έως 1.1.2003 θα έχουν μία έκπτωση στο υπολογιζόμενο πρόστιμο της τάξης του 20%.
Δεύτερος άξονας με βάση την βαρύτητα της παράβασης:
Μικρές αυθαιρεσίες
Στην πλειοψηφία τους έχουν γίνει εν αγνοία του ιδιοκτήτη.
Τακτοποιούνται για πάντα και χωρίς καταληκτική ημερομηνία υπαγωγής
με την καταβολή ποσού 500 ευρώ
Υπάγονται παραβάσεις σε κτίρια με οικοδομική άδεια όπως για παράδειγμα πέργκολες, μπάρμπεκιου, χωρίσματα δωματίων με γυψοσανίδες κ.α. παραβάσεις οι οποίες δεν μεταβάλουν τον όγκο του κτίσματος και τη δομημένη επιφάνεια.
Επισημαίνεται ότι η αλλαγή διαμερισμάτωσης δεν θεωρείται πλέον αυθαιρεσία.
Μεσαίες παραβάσεις.
Η υπέρβαση δεν ξεπερνά το 40% της δόμησης ή το 20% του ύψους που ορίζει η οικοδομική άδεια
Σε αυτές περιλαμβάνονται οι περισσότεροι ημιυπαίθριοι.
Το πρόστιμο υπολογίζεται με βάση το μέγεθος της αυθαιρεσίας.
Υπάρχει καταληκτική ημερομηνία υπαγωγής 3 εξάμηνα από την ισχύ του Νόμου.
Η εξαίρεση από την κατεδάφιση είναι οριστική.
Για την ολοκλήρωση της διαδικασίας θα πρέπει να ενταχθεί στην ηλεκτρονική ταυτότητα κτιρίου
Μεγάλες παραβάσεις.
Σε αυτή περιέχοντα τα εξ’ ολοκλήρου αυθαίρετα κτίσματα και κατασκευές που δε διαθέτουν οικοδομική άδεια καθώς και όσα έχουν άδεια αλλά η υπέρβαση δόμησης ή κάλυψης είναι περισσότερο από 40% από όσο προβλέπει η άδεια.
Το πρόστιμο υπολογίζεται με βάση το μέγεθος της αυθαιρεσίας.
Υπάρχει καταληκτική ημερομηνία υπαγωγής 3 εξάμηνα από την ισχύ του Νόμου.
Τα κτίρια αυτά θα εξαιρούνται τις κατεδάφισης μόνο για 30 χρόνια.
Το καθεστώς αυτό θα μπορεί να αλλάξει αν η περιοχή όπου είναι δομημένο το αυθαίρετο κτίσμα μπει στο σχέδιο και αν ο ιδιοκτήτης αγοράσει το απαραίτητο ποσό συντελεστή κάνοντας χρήση της τράπεζας γης.
Έλεγχος εντός επταετίας υποχρεωτικά από τους αρμόδιους ελεγκτές δόμησης
Διάφορα Στοιχεία
6. ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ (ΑΡΘΡΟ 20)
Δυνατότητα συμψηφισμού 50% του προστίμου με τα έξοδα εργασιών και υλικών ενεργειακής αναβάθμισης ή στατικής επάρκειας.
7. ΕΞ ΑΔΙΑΙΡΕΤΟΥ (ΑΡΘΡΟ 5,11)
Δίνεται λύση υπό προϋποθέσεις σε αυθαίρετα κτίσματα εντός εξ αδιαιρέτου οικοπέδου.
8. ΕΛΕΓΧΟΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΔΟΜΗΣΗΣ (ΑΡΘΡΟ 46)
Θεσμοθετείται η διασύνδεση των κεντρικών υπολογιστικών συστημάτων της Ηλεκτρονικής Ταυτότητας Κτιρίου, της ΕΚΧΑ Α.Ε. (Κτηματολόγιο), της ΔΕΗ και της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών συστημάτων.
9. ΑΠΟΚΛΕΙΟΝΤΑΙ ΤΗΣ ΥΠΑΓΩΓΗΣ (ΑΡΘΡΟ 2)
Αυθαίρετα σε δασικές εκτάσεις, σε αρχαιολογικούς χώρους, σε αιγιαλό, σε δημόσιες εκτάσεις
10. ΘΩΡΑΚΙΣΗ ΚΟΚΚΙΝΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ (ΑΡΘΡΟ 7)
Με αεροφωτογραφία ή δημόσιο έγγραφο όπως λογαριασμός ΔΕΚΟ, έγγραφο φορολογικής ή δημοτικής αρχής.
Β. ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ και ΤΡΑΠΕΖΑ ΓΗΣ
1. ΤΡΑΠΕΖΑ ΓΗΣ (ΑΡΘΡΟ 32,33,34,35,36,37)
• Ηλεκτρονική διαδικασία καταγραφής και διαχείρισης τίτλων δικαιώματος συντελεστή δόμησης.
• Αγοράζει – Πουλάει – Μεταβιβάζει – Ανταλλάσσει – Διαχειρίζεται δικαιώματα (μεταφορά συντελεστή) αξίες και ακίνητα.
• Δημιουργεί κοινόχρηστους χώρους και καλύπτει στεγαστικές ανάγκες
• Καθορισμός ζωνών συγκέντρωσης δικαιωμάτων δόμησης και ακινήτων υποδοχής συντελεστή δόμησης.
2. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ (ΑΡΘΡΟ 40,41)
Καθιερώνονται για πρώτη φορά αναλυτικά και συγκεκριμένα οι δράσεις περιβαλλοντικού ισοζυγίου. (Κατεδαφίσεις, δημιουργία-διαμόρφωση ελεύθερων κοινόχρηστων χώρων, αποκατάσταση δημόσιων διατηρητέων κτιρίων και πολλά άλλα)
Καθορίζεται ο χώρος υλοποίησης των δράσεων περιβαλλοντικού ισοζυγίου σε επίπεδο γειτονιάς, εκεί που υπάρχει η μεγαλύτερη περιβαλλοντική επιβάρυνση.
3. ΕΙΔΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΚΑΤΕΔΑΦΙΣΕΩΝ (ΑΡΘΡΟ 38)
Ενίσχυση επιτελικού και εποπτικού ρόλου της υπηρεσίας
Επιφορτίζεται με τον έλεγχο της ορθότητας των δηλώσεων υπαγωγής των αυθαιρέτων
Καθορίζονται οι αρμοδιότητες των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων σχετικά με τις κατεδαφίσεις αυθαίρετων κατασκευών και διευκολύνεται σημαντικά το έργο τους.
Δημιουργείται από τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις Μητρώο Ιδιωτικών Επιχειρήσεων για εκτέλεση πρωτοκόλλων κατεδάφισης. Με δυνατότητα επιστράτευσης σε περίπτωση άρνησης εκτέλεσης των αποφάσεων κατεδάφισης.
Θέσπιση Αντικειμενικών κριτηρίων και διαδικασίας ιεράρχησης των προτεραιοτήτων για την υλοποίηση των κατεδαφίσεων.
Γ. ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΟΛΕΔΟΜΙΚΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ
Για λόγους σωστής εφαρμογής του ΝΟΚ και απλοποίησης των διαδικασιών, επανακαθορίζονται οι εργασίες για τις οποίες απαιτείται άδεια δόμησης, έγκριση εργασιών μικρής κλίμακας ή 48ωρη ειδοποίηση. (άρθρο 48)
Συγκροτούνται Κεντρικά Συμβούλια Αρχιτεκτονικής Αιγαίου και Μακεδονίας-Θράκης και Κεντρικά Συμβούλια Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων για τις ίδιες περιοχές. (άρθρο 49)
Βελτιώνεται το νομοθετικό πλαίσιο για τους Ελεγκτές Δόμησης. (άρθρο 50)
Αναπροσαρμόζονται οι διατάξεις για τους Ενεργειακούς Επιθεωρητές. (άρθρο 52)
Τροποποιούνται οι διατάξεις για τις άδειες δόμησης και τις εγκρίσεις δόμησης εκκλησιαστικών ακινήτων. (άρθρο 53).