Μία από τις αγαπημένες συγγραφείς τής νέας γενιάς, η Λίνα Φυτιλή, μας μιλάει για τα βιβλία της, τους συγγραφείς, για τις σύγχρονες τάσεις στο χώρο του βιβλίου, την πνευματική παραγωγή, τις αναγνωστικές συνήθειες στην Ελλάδα κι άλλα πολλά. Μέσα από τις απαντήσεις της μας βοηθάει να τη γνωρίσουμε καλύτερα. Η ανερχόμενη συγγραφέας των βιβλίων «Νύχτες της άχρωμης κιμωλίας» και «Τώρα είναι αργά» σε μια ενδιαφέρουσα συνέντευξη στα «Πρόσωπα».
Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
Κυρία Φυτιλή, «Τώρα είναι αργά», ο τίτλος τού τελευταίου βιβλίου σας. Χρησιμοποιείτε αυτή τη φράση συχνά στη ζωή σας, κι αν ναι, σε ποιες περιπτώσεις;
Είναι μια φράση που όλοι έχουμε πει κάποια στιγμή στη ζωή μας. Συνήθως τη λέμε, όταν νιώθουμε ότι έχουμε φτάσει σε μία οριακή κατάσταση, όπου ένας κύκλος πρέπει να κλείσει, για να ξεκινήσει κάτι καινούριο. Δεν είναι πάντα ευχάριστη η διαπίστωση αυτή, διότι συνήθως κρύβει ένα παράπονο ή μια έλλειψη. Κάποιες φορές όμως, αυτό είναι αναπόφευκτο στη ζωή.
Στον στίβο της συγγραφής μπήκατε σχετικά νωρίς, στα 23 σας μόλις, με το βιβλίο «Οι νύχτες της άχρωμης κιμωλίας». Τί ήταν εκείνο που σας ώθησε να ασχοληθείτε με τη συγγραφή;
Η γραφή είναι μία πολύ προσωπική υπόθεση. Πολλές φορές έχω την αίσθηση ότι βρίσκομαι στην άκρη ενός γκρεμού. Το γράψιμο μου χαρίζει την ισορροπία που χρειάζομαι για να μην πέσω. Αγαπούσα ανέκαθεν τη λογοτεχνία και έγινε πολύ φυσικά η μεταπήδηση από το πεδίο της ανάγνωσης σ’ αυτό τής συγγραφής. Εξάλλου γράφοντας, φτιάχνεις ομορφιά.
Πώς αντέδρασαν οι δικοί σας άνθρωποι, όταν τους ανακοινώσατε ότι θέλετε να ασχοληθείτε με τη συγγραφή; Σας υποστήριξαν σε αυτή σας την επιλογή;
Ενθάρρυναν την προσπάθεια, ιδίως ο μπαμπάς μου που ήταν κι ο πιο ένθερμος υποστηρικτής μου.
Ήταν εύκολο να βρείτε εκδοτικό οίκο, δεδομένου ότι οι περισσότεροι συγγραφείς αναζητούν χρόνια να βρουν εκδότη; Θέλετε να μας μιλήσετε γι’ αυτό;
Έστειλα τις «Νύχτες της άχρωμης κιμωλίας» στις εκδόσεις Καστανιώτη, μην γνωρίζοντας τίποτα από τον χώρο. Σε εννιά μήνες μου τηλεφώνησαν για να κάνουμε συμβόλαιο. Ήμουν μόλις 23 ετών, δεν είχα καμία επαφή με τον χώρο, άλλωστε ζούσα εκτός Αθηνών. Στην έκδοση του «Τώρα είναι αργά», όλα έγιναν μέσω facebook. Γνώρισα τα παιδιά από την Απόπειρα, τους έστειλα το βιβλίο ηλεκτρονικά, τους άρεσε και αποφάσισαν να το εκδώσουν.
Είστε και εκπαιδευτικός στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση. Τί θα μας λέγατε για το εκπαιδευτικό σύστημα σήμερα;
Το εκπαιδευτικό σύστημα έχει περάσει από συνεχόμενες αλλαγές και πειραματισμούς. Βέβαια οι πόροι που δίνονται σήμερα ολοένα συρρικνώνονται. Εκτός από τις γενικές ιδέες, κάποια στιγμή πρέπει να υπάρξει καλύτερη συγκρότηση, όπως και σωστότερες υποδομές.
Αντικρίζοντας καθημερινά αθώα παιδικά μάτια, τί είναι αυτό που νιώθετε ως ενήλικας και ποια είναι τα συναισθήματα που σας προκαλούν;
Υπάρχει πάντα μια αλληλεπίδραση εξαιρετική με τους μαθητές, τουλάχιστον στα έντεκα χρόνια που βρίσκομαι στον χώρο. Πάντα η αθωότητά τους με κάνει να νιώθω την ευθύνη απέναντί τους. Παράλληλα μου χαρίζει όμως την ψευδαίσθηση της νεότητας, διότι κοντά τους θυμάμαι το παιδί, που ως ενήλικες συχνά χάνουμε.
Ζείτε κι εργάζεστε στην περιφέρεια και συγκεκριμένα στον Αλμυρό Βόλου. Υπάρχουν ίσες ευκαιρίες με τα μεγάλα αστικά κέντρα για τους νέους ανθρώπους;
Ευκαιρίες υπάρχουν παντού. Σίγουρα σε μια μεγάλη πόλη έχεις περισσότερες δυνατότητες να παρακολουθείς εκδηλώσεις, να βρίσκεσαι μέσα στα πράγματα. Αλλά μερικές φορές σκορπίζεσαι και πιο εύκολα.
Σε ποια πνευματική κατάσταση βρίσκεστε αυτό τον καιρό;
Σε εγρήγορση. Γράφω και διαβάζω καθημερινά, γεγονός που με χαροποιεί πολύ.
Πότε η ευτυχία χτύπησε την πόρτα σας πρώτη φορά;
Δεν πιστεύω στην έννοια τής καθολικής ευτυχίας αλλά σε στιγμές χαράς. Κάποια γεγονότα που με σημάδεψαν ευχάριστα: η συγγραφή και η έκδοση των δυο βιβλίων μου, ένας μεγάλος έρωτας, η γέννηση των δυο παιδιών μου, ανέμελες στιγμές με φίλους, μικρές χαρές τής καθημερινότητας. Ευτυχία με την απόλυτη έννοια δεν υπάρχει.
Υπάρχουν πράγματα στη ζωή που σας κάνουν να δακρύζετε, κυρία Φυτιλή;
Δεν κλαίω εύκολα γενικά, κυρία Δούλη. Άλλωστε η ένταση των συναισθημάτων αποτυπώνονται καλύτερα μέσω του λόγου. Ο ανθρώπινος πόνος για παράδειγμα. Το αίσθημα μιας αποτυχίας. Ένας χαμένος έρωτας, μια απώλεια. Όταν κλάψω, είναι, είτε γιατί κάτι έχει συμβεί και με συγκινεί απρόοπτα, είτε επειδή κάτι με ενόχλησε ή με θύμωσε. Αλλά το κλάμα πολλές φορές, είναι ευεργετικό.
Ποιο είναι το αγαπημένο σας βιβλίο;
Το Μαγικό βουνό του Τόμας Μαν. Αλλά κι αμέτρητα άλλα.
Έχει επηρεαστεί ο τρόπος γραφής σας από κάποια αναγνώσματα κι από ποια;
Κάθε συγγραφέας γράφει σέρνοντας τον χώρο του, μια σάρκα ζωής, τα διαβάσματά του, τις εμπειρίες του. Αυτό είναι κάτι αναπόφευκτο. Επιρροές υπάρχουν από πολλά αναγνώσματα, σίγουρα θα αδικήσω πολλούς αν αναφέρω έναν ή δύο, απλά θα πω ότι συγγραφείς όπως η Πατρίσια Χάισμιθ, ο Αντόνιο Ταμπούκι, ο Γ. Χειμωνάς, η Βιρτζίνια Γουλφ, η Έρση Σωτηροπούλου, ο Τόμας Μαν, ο Τζούλιαν Μπάρνς αλλά και πολλοί άλλοι, με κάνουν πολλές φορές κι ανατρέχω στα βιβλία τους.
Η εποχή μας διέπεται από χαρακτηριστικά όπως άγχος, ανέχεια, κατάθλιψη, ανεργία, τα οποία φρενάρουν την ανάπτυξη και την πρόοδο. Ποια είναι εκείνα τα ιδανικά και οι αξίες που μπορούν να μας χαρίσουν ξανά την ελπίδα;
Όταν οικονομικά καταρρέουμε ως λαός, ενώ η ηθική κατάρρευση έχει προηγηθεί, ο μόνος τρόπος να βγούμε από την κατάθλιψη και το ψευτοβόλεμα, είναι να ενδιαφερθούμε για όλα όσα συμβαίνουν γύρω μας, για τον διπλανό μας. Επίσης να βασιστούμε στην παιδεία και στην κουλτούρα, που σπέρνουν στο χωράφι τής σκέψης, του ψυχισμού και των συναισθημάτων γόνιμους καρπούς. Κι αυτό δεν είναι εύκολη υπόθεση.
Ποιος ή τι θα μπορούσε να σας εμπνεύσει;
Οτιδήποτε. Μια συζήτηση που άκουσα τυχαία στο δρόμο, ένας στίχος, μια βρύση που στάζει μονότονα σε ένα άδειο διαμέρισμα.
Ο άνθρωπος Λίνα, πόσο απέχει από τους ήρωες των βιβλίων που γράφει;
Σίγουρα δίνει κάτι από τον εαυτό του, αλλά από την άλλη κρατιούνται και οι αποστάσεις, αφού πάντα εμπλέκεται το στοιχείο τής μυθοπλασίας.
Υπάρχει κάποιο άλλο μέρος που θα θέλατε να ζήσετε και ποιο είναι αυτό;
Κατά καιρούς μου αρέσει να αλλάζω τόπο διαμονής, έχοντας την εντύπωση ότι στο καινούριο μέρος που θα εγκατασταθώ, θα περάσω καλύτερα. Θα ήθελα κάποια στιγμή να ζήσω στην Αθήνα, για να μπορώ να παρακολουθώ περισσότερες εκδηλώσεις και γεγονότα.
Πιστεύετε ότι υπάρχει υγιής ανταγωνισμός στον χώρο των συγγραφέων; Υπάρχει χώρος ν’ αναπτυχθούν φιλίες μεταξύ σας ή η άνοδος κι η προσωπική επιτυχία κάνει τους συγγραφείς πιο κλειστούς στις σχέσεις τους;
Παντού υπάρχει ανταγωνισμός, κυρία Δούλη. Προσωπικά δεν θέλω να μπω σε αυτή τη λογική. Εκτιμώ αρκετούς συγγραφείς, με κάποιους συζητώ για τη λογοτεχνία κι άλλα θέματα, πολύ συχνά. Άλλωστε κατά τη γνώμη μου, οι πραγματικά ταλαντούχοι συγγραφείς, είναι ευγενικοί και προσιτοί.
Υπάρχουν άνθρωποι που φοβούνται το σκοτάδι, τη μοναξιά, την αποτυχία αλλά υπάρχουν κι άνθρωποι που φοβούνται τους ίδιους τους ανθρώπους. Εσείς τι φοβόσαστε πιο πολύ στη ζωή σας κ. Φυτιλή;
Με τρομάζει ο κυνισμός που διαπιστώνω στις ανθρώπινες σχέσεις. Η φθορά της καθημερινότητας. Η έλλειψη πραγματικής επικοινωνίας κι η τυπικότητα. Το ψέμα που θανατώνει αργά και σταθερά την εμπιστοσύνη. Με τρομάζει ο θάνατος, το πιο τελεσίδικο κι απόλυτο γεγονός στην ανθρώπινη ζωή.
Ποιος τύπος ανθρώπου σας απωθεί;
Αυτός που δεν τολμάει να ξεφύγει από μια δυστυχισμένη ζωή, ζώντας σε ένα ψέμα που με τον καιρό μεγαλώνει. Όποιος δεν τολμά να αναλάβει τις ευθύνες των πράξεών του ουσιαστικά. Η υποκρισία, το ψέμα και ο κυνισμός σε έναν άνθρωπο με κουράζουν και με απωθούν επίσης. Επιπλέον δεν μου αρέσουν οι άνθρωποι που χρησιμοποιούν τους άλλους ανθρώπους, για να καλύψουν τα κενά και τις ανασφάλειές τους.
Μιλήστε μας συνοπτικά για την υπόθεση του βιβλίου σας.
Το «Τώρα είναι αργά» είναι ένα μυθιστόρημα που περιγράφει την προσπάθεια δυο φίλων να ξεφύγουν από τον ιστό τής βαθιάς νοσταλγίας. Από ένα παρελθόν οδυνηρό που τους έχει σημαδέψει. Αυτή η διαδικασία δεν είναι πάντα εύκολη, ακόμη κι όταν η ζωή για τους άλλους γύρω σου προχωράει καλπάζοντας.
Απ’ όσο γνωρίζω αυτό το διάστημα έχετε να πλαισιώσετε αρκετές παρουσιάσεις σχετικά με το νέο σας βιβλίο. Θέλετε να μας μιλήσετε γι’ αυτή την εμπειρία σας; Ποια είναι τα συναισθήματά σας;
Νιώθω πολύ χαρούμενη όταν συναντώ κόσμο στα πλαίσια μιας παρουσίασης, γιατί αποτελεί κι αυτό μέρος της δουλειάς και κομμάτι της επικοινωνίας με τους αναγνώστες. Ως τώρα η εμπειρία μου ήταν άκρως θετική κι ενδιαφέρουσα. Το ίδιο ελπίζω και για τη συνέχεια.
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΤΗΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΣ
Η Λίνα Φυτιλή γεννήθηκε στη Λάρισα, ζει στον Αλμυρό Βόλου κι εργάζεται ως μόνιμη εκπαιδευτικός στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση. Το 1997 δημοσιεύτηκε το βιβλίο της «Οι νύχτες της άχρωμης κιμωλίας» από τις εκδόσεις Καστανιώτη. Τη χρονιά 2003-2004 εκδόθηκε η εργασία της «Η Ευέλικτη ζώνη στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση», σε συνεργασία με εκπαιδευτικούς και μαθητές, από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο- Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου. Το Δεκέμβρη του 2011 εκδόθηκε το μυθιστόρημά της «Τώρα είναι αργά», από τις εκδόσεις Απόπειρα. Γράφει στην ηλεκτρονική εφημερίδα press.gr και στο ηλεκτρονικό περιοδικό Ντουέντε.
Η συνέντευξη δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα “Τα Μετέωρα” στις 25 Μαΐου 2012.
Ακολουθήστε το tameteora.gr στο Google News!