Η τέχνη δεν πρέπει να είναι υστερόβουλη, αλλά πρέπει να πηγάζει από απλά συναισθήματα και να αναφέρεται στο πλατύ κοινό.
Ο Γιάννης Ζουγανέλης είναι τα τραγούδια του, είναι η σάτιρά του, είναι η υποκριτική του τέχνη. Είναι ο εαυτός του τόσο πάνω στη σκηνή, όσο και κάτω από αυτήν, όταν κινείται ανάμεσα στον κόσμο. Όταν τον συγκινεί κάτι, απλά δεν μπορεί να το αρνηθεί. Το μόνο που σκέφτεται είναι να τα καταφέρει και να επικοινωνήσει με τον κόσμο.
Συγκινείται στο άκουσμα απλών αλλά αληθινών λέξεων και δακρύζει, όταν μιλά για τους νέους ανθρώπους που αναζητούν έναν καλύτερο κόσμο.
Αυτή είναι η αλήθεια του και αυτή την αλήθεια κουβαλά στη μουσική του, στους στίχους του, στην ερμηνεία του.
Αυτή την αλήθεια του τη διαβάζει κανείς και στις παρεμβάσεις του για το κοινωνικό και πολιτικό γίγνεσθαι του κόσμου γενικά και της Ελλάδας μας ειδικότερα. Αυτή λοιπόν την αλήθεια του θα έχουμε την ευκαιρία να γνωρίσουμε σήμερα Πέμπτη 5 Ιουλίου, όταν θα τον απολαύσουμε σε μια μοναδική συναυλία μαζί με τη Γιώτα Γιάννα και τον Διονύση Τσακνή στα «Φρούτα Εποχής».
Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
Κύριε Ζουγανέλη, είστε μια πολυσχιδής προσωπικότητα καθότι συνθέτης, ηθοποιός, τραγουδιστής, μουσικός, παρουσιαστής. Τόσα χρόνια στις επάλξεις με προσωπικούς και ομαδικούς αγώνες με όπλο την προσωπικότητα σας ανοίγετε δρόμους είτε μέσω της σάτιρας είτε μέσω των τραγουδιών σας και των εκπομπών σας. Σας έχει «στραγγίσει» όλο αυτό ή σας δίνει δύναμη να είστε συνεχώς ενεργός;
Καταρχήν ευχαριστώ για τον πρόλογο σας κυρία Δούλη, είστε πολύ ευγενής και ιδιαίτερη, πρώτη φορά ακούω τέτοια λογική. Είναι εξαιρετικό αυτό που ακούω και συνειδητοποιώ αµέσως τι σηµαίνει να «στραγγίζει» κάποιος. Στην δική µου την περίπτωση βέβαια έχει λειτουργήσει ακριβώς το αντίθετο. Πιστέψτε µε νιώθω ακόμη πολύ ενεργός παρότι έχω µια τεράστια θητεία, και βέβαια δεν μιλάω για την ποιότητα του έργου µου, η θητεία είναι μεγάλο πράγμα. Σκεφτείτε ότι έκανα τον πρώτο µου δίσκο σε ηλικία 15 χρόνων το 1972 και από τότε έχουν περάσει πολλά χρόνια. Ισορροπώ ουσιαστικά µε τις δυο τέχνες: µε την υποκριτική, που είναι η μόνη τέχνη που δεν έχει καθόλου υποκρισία ειδάλλως την έχεις βάψει, µε την τεράστια τέχνη της μουσικής και βέβαια την έκφραση της υποκριτικής στο θέατρο όπου υπάρχουν όλες οι τέχνες μαζί μηδεµιάς εξαιρουμένης, συμπεριλαμβανομένης βέβαια και της αρχιτεκτονικής, την οποία έχω σπουδάσει.
Νιώθω μερικές φορές ότι έχω ευνοηθεί πάρα πολύ από τους δασκάλους µου στο παρελθόν έτσι που να συνειδητοποιήσω που είμαι, που βρίσκομαι, τι κάνω, τι σχέση έχει η γνώση, τι σημαίνει αγάπη, έρωτας, αισθητική, να µην έχεις συμπλέγματα και πώς να τα αποβάλλεις, να έχεις καθαρότητα σκέψης, να παίρνεις φόρα από το παρελθόν και να πηγαίνεις στο μέλλον, να πιστεύεις στο μέλλον και στις νεότερες γενιές, να μπαίνεις στη διαδικασία της παράδοσης. Οπότε επειδή κι εγώ θέλω να παραδώσω πράγματα τώρα είναι η καλύτερη φάση για να κάνω πράγµατα πιο συγκεκριµένα, πιο ουσιώδη, ακόµα πιο εύστοχα µε συγκεκριµένο στόχο, διότι στο παρελθόν σκεφτόμουν πολύ πιο ελεύθερα. Δυστυχώς, η ζωή δεν είναι τόσο ελεύθερη που θα επιτρέψει στον οποιοδήποτε δηµιουργό, καλλιτέχνη, επιστήµονα, εργαζόµενο, να κάνει ό,τι θέλει στη ζωή του. Θέλω να µπω στην αλήθεια και στην ελευθερία, είµαι πιο αληθινός τώρα δε διστάζω να πάρω θέση για τα πράγµατα ενώ παλαιότερα ήμουν επηρεασμένος από λογικές μαζικές. Τώρα όμως έχω µπει στην διαδικασία της μοναδικότητας των ανθρώπων, δεν πιστεύω σε οτιδήποτε μαζικό, ανησυχώ και πονάω για την Ελλάδα, πιστεύω στον πολιτισµό µας αλλά δυστυχώς δεν έχει εφαρµογή όπως και η ελληνική παιδεία οπότε όλα αυτά είναι θέµατα που µ’ απασχολούν για να δηµιουργήσω μια νέα κατάσταση και ένα νέο έργο αν µου το επιτρέψει στο επόµενο βήµα η ζωή.
Φαίνεται ότι είχατε πολύ καλούς δασκάλους και µου προκαλεί ιδιαίτερο ενδιαφέρον που αναφερόσαστε σ’ αυτούς, διότι σπάνια αναφέρονται άνθρωποι σε αυτά που έχουν πάρει. Εσείς μάλλον έχετε πάρει πολλά γι’ αυτό και µας δίνετε τόσα πολλά.
Όλα αµοιβαία είναι στη ζωή και αν δεν είναι αµοιβαία δεν υπάρχει τίποτα, δεν υπάρχει ούτε σκέψη στο έλλειµµα αβεβαιότητας.
Ο πολιτισμός, η Τέχνη, η μουσική και το τραγούδι τι ρόλο παίζουν στη σημερινή κοινωνία, μπορούν να γίνουν τα άλογα που θα βγάλουν «το κάρο» από τη λάσπη;
Αυτά είναι αλληλένδετα. Η ζωή είναι αντανάκλαση. Αντανάκλαση είναι η τηλεόραση, η τέχνη, η καθημερινότητα. Πιστεύω ότι το μέλλον µας είναι η καθημερινότητα, δεν πιστεύω στο αύριο, ούτε πιστεύω στην ελπίδα. Πιστεύω ότι όταν ελπίζεις περιμένεις στη γωνία µε βλοσυρό βλέμμα για να µην κάνεις τίποτα και περιμένεις από την ελπίδα να τα κάνει όλα αυτή. Αυτός που δημιουργεί δεν χρειάζεται να ελπίζει, διότι μπαίνει στην διαδικασία της άμεσης δημιουργίας. Αυτός που δημιουργεί δεν εξαρτάται από καμία λογική εξουσίας, Κυβέρνηση, κόμματα κ.λπ. Παλαιότερα που οι άνθρωποι ήταν πιο ανοιχτοί ο πολιτισμός έπαιζε καθοριστικό ρόλο, τώρα είναι υποβαθμισμένος. Και εγώ πιστεύω ότι όλο αυτό ξεκινάει από το ότι δεν περνάμε κρίση, αλλά περνάμε παρακµή. Η παρακµή είναι ό,τι χειρότερο µπορεί να συµβεί στον άνθρωπο, στην οικογένεια, στην ευρύτερη κοινωνία, στα κόµµατα, στην εξουσία. Και η παρακµή ακριβώς ήρθε, διότι χαθήκαν οι αξίες, χάθηκε η επικοινωνία, ο αληθινός έρωτας, η ποίηση, η γνώση.
Οι πνευματικοί άνθρωποι έχουν λουφάξει όχι γιατί το επέλεξαν αλλά γιατί προσπαθούν κι αυτοί μέσα από το δικό τους στεγανό ή άσυλο να γράψουν αλλά αυτά δεν επικοινωνούν μεταξύ τους. Κατά την άποψή μου δεν υπάρχει κάτι που να μπορεί να ευνοήσει τον πολιτισμό. Η εξουσία τον έχει σε δεύτερη μοίρα, δεν ασχολείται διότι επιλέγει αυτό που αντιλαμβάνεται, και πώς να αντιληφθεί αφού ασχολείται μόνο µε πράγματα του συμφέροντος. Παρόλα αυτά υπάρχει πρόβλημα και με τους παρουσιαστές και τους δημοσιογράφους. Αυτοί προσωπικά πιστεύω ότι είναι τα πιο αδαή άτομα που έχω γνωρίσει στην ζωή µου. Οι δηµοσιογράφοι με fake ειδήσεις και µε ειδήσεις που ταυτίζονται µε τα συμφέροντα των εκδοτών και πάει λέγοντας, αυτό το έχω ζήσει όλα µου τα χρόνια. Δεν μιλάω για τις εξαιρέσεις, διότι δεν τις βλέπω. Στην περιφέρεια όμως υπάρχουν ακόμη φωνές. Έκανα µια συνέντευξη στην Κρήτη σε κανάλι όπου εκεί ότι είπα µου το έβαλαν –χωρίς να κόψουν τίποτα- και ήταν πάρα πολύ σκληρά αυτά που είπα για το λαό µας- τον οποίο αγαπώ πάρα πολύ- και τις επιλογές του. Στην Αθήνα τα κανάλια προβάλλουν ή αυτό που καταλαβαίνουν ή αυτό που τους βολεύει, δηλαδή λες κάτι απομονώνουν αυτό που θέλουν και εκτίθεσαι. Έχουμε κι έναν λαό που μόλις δεν μπορεί ν’ αντέξει την υπόσταση του πολίτη ή του καλλιτέχνη λέει ότι δεν έχει πολιτεία. Ένα πολύ μικρό ποσοστό Ελλήνων είναι πολίτες και δεν αποποιούνται αυτή τη διάσταση. Τα τελευταία χρόνια έχω κάνει τουλάχιστον 30 με 40, μπορεί και παραπάνω πολιτικά τραγούδια. Δεν τα έχει µμεταδώσει κανείς. Τι να κάνω να πάρω τηλέφωνο στον παραγωγό να τον παρακαλέσω, δεν υπάρχει αυτή η περίπτωση. Έχω γράψει το «Diller Killer και Σια», που μιλάει για την εκπαίδευση και δεν μεταδίδεται από κανένα. Έχω γράψει επίσης έναν δίσκο σατιρικό µε έντονο πολιτικό στοιχείο το «Με γεια το κούρεμα» τότε που έπεσαν κουρέματα πριν χρόνια και δεν μεταδόθηκε τίποτα. Υπάρχει έντονη συντηρητικότητα, είναι συντηρητικές οι επιλογές σε όλους τους χώρους και στους πολιτιστικούς και στους πολιτικούς, για να γίνει αυτό πρέπει ν’ αλλάξουν οι λογικές, ν’ αλλάξουν οι διαστάσεις των ανθρώπων και να απομαζικοποιηθούν. Δυσκολεύομαι να πιστέψω ότι θα γίνει. Σε µια Ελλάδα σκυλάδικο πώς να λειτουργήσει η τέχνη, κυρία Δούλη;
Δείχνετε μια ιδιαίτερη αδυναμία στη νέα γενιά, σας βλέπουμε συχνά να συγκινείστε για το μέλλον που τους κληρονομήσατε όλοι εσείς οι μεγαλύτεροι. Τι θα αλλάζατε αν ήταν στο χέρι σας, κύριε Ζουγανέλη;
Είναι στο χέρι µου έχω εκδώσει πολλά τραγούδια νέων. Κάποτε που είχα την πολυτέλεια τους χρηματοδοτούσα κιόλας, διότι είχα την ανάγκη να τους χρηματοδοτώ. Βέβαια τα CD και οι δίσκοι τότε πωλούσαν πιο πολύ και έτσι σε ένα μεγάλο βαθμό σε µια εταιρεία που είχα δημιουργήσει προωθούσα συνεχώς νέους καλλιτέχνες. Δεν ήθελα να έχω κέρδος απ’ αυτή την εταιρεία αλλά τώρα πια κάθε χρόνο μπαίνω μέσα, παρόλα αυτά συνεχίζω να στηρίζω τους νέους εμπράκτως. Δεν χρηματοδοτώ πια, ούτως ή άλλως και οι δικοί µας οι δίσκοι δεν χρηματοδοτούνται από τις εταιρείες. Εμείς τους παράγουμε και οι εταιρείες τους κυκλοφορούν. Το CD όμως του Παναγιώτη Αυγερινού το επιμελήθηκα, το εξέδωσα κι έχω κάνει πολλά τέτοια αντίστοιχα. Και όταν κάνω εκπομπές μονίμως συστήνω νέους. Πρώτα απ’ όλα γιατί σήμερα δεν υπάρχουν χρήματα πια για να πληρωθεί ένας επώνυμος και από την άλλη παίρνω από τη φρεσκάδα τους και αν δείτε στο «φόρτσα παρτίδα» που μεταδίδεται στην ΕΡΤ µε εξαίρεση τρία-τέσσερα άτομα που είναι πιο γνωστά όλα τα άλλα είναι νέα.
Φέτος συνδυάζετε αρμονικά το παλιό με το καινούριο καθώς η συνεργασία σας με τη Γιώτα Γιάννα, το Διονύση Τσακνή και τα «Φρούτα Εποχής» καλύπτουν τις μουσικές επιλογές ακόμη και του πιο απαιτητικού κοινού. Πώς προέκυψε αυτή η συνεργασία και τι ευελπιστείτε να προσφέρετε στο κοινό που σας ακολουθεί πιστά τόσα χρόνια τώρα;
Χρησιμοποιώ τη λέξη κόσμος ή αποδέκτες, διότι δεν είναι σίγουρη η σχέση μεταξύ µας, ότι δηλαδή έχουμε κάτι κοινό. Κάποιες φορές βάζουμε και από την τσέπη µας άλλες πάλι πάµε αλλού και είµαστε καλά. Εγώ τη ΓΙιώτα Γιάννα τη θαυµάζω. Τη θαύµαζα και στο παρελθόν, διότι ήταν έξω από τις λογικές τις δικές µου, µού έδειξε ομως τι σημαίνει διαφορετικότητα. Όταν ήμουν µε τον Νίκο Ξυλούρη στην «Ύδρα» δίπλα υπήρχε µια υπόγα που κανείς δεν πήγαινε από το δικό µας το σινάφι. Τότε ήμουν πιτσιρικάς εικοσάχρονος, δίπλα λοιπόν ήταν «τα χρυσά κλειδιά» και έλεγα στον Ξυλούρη πάμε ρε παιδιά να δούμε διαφορετικούς ανθρώπους. Αυτό βέβαια δε µε πτόησε και πήγα κάτω στην υπόγα και πραγματικά βρέθηκα σε ένα χώρο που υπήρχαν λαϊκά τραγούδια µε ιδιαίτερο τρόπο ειπωμένα. Η Γιώτα Γιάννα ήταν εξαιρετική και τρομερά επικοινωνιακή µε φοβερή ενέργεια και της το χρωστούσα να συνεργαστώ μαζί της. Της έγραψα και δυο τραγούδια, τα δυο τραγούδια που τα είπε σε πρώτη εκτέλεση. Πρόκειται για µια γυναίκα, η οποία δεν έχει ηλικία και θα δείτε την ενέργειά της και στην σκηνή. Επίσης, ο Τσακνής είναι φίλος και χαμηλών τόνων άνθρωπος. Είμαστε σχεδόν συνομήλικοι, ήμασταν μαζί φαντάροι και βρεθήκαμε τυχαία σε ένα θάλαμο στρατοπέδου, έχω αυτές τις αναμνήσεις έχει γράψει κι ένα από τα καλύτερα τραγούδια που έχουν γραφεί το «Γυρίζω τις πλάτες µου στο μέλλον» και ο Παναγιώτης Αυγερινός και η Τάνια Ρόκα, μια νέα ηθοποιός εξαιρετική. Θα δείτε µια ορχήστρα που έχει να δώσει πολλά. Δυστυχώς δεν έχω μαζί µου τον ανιψιό µου τον Αλέξανδρο.
Στην Καλαμπάκα έχετε ξανάρθει πριν από έντεκα χρόνια το 2007, με τον Βασίλη Παπακωνσταντίνου. Πώς σας φάνηκαν οι άνθρωποι εδώ;
Τους ανθρώπους της περιοχής σας τους ξέρω πάρα πολύ καλά και έχω ένα τρομερό φίλο εκεί στα Τρίκαλα, κτηνοτρόφο διανοούμενο της γαστρονομίας. Την ξέρω πάρα πολύ καλά την Ελλάδα την αγαπώ παραπάνω από οποιαδήποτε άλλη χώρα, τη σέβομαι, την πονάω και µε καθορίζει η φράση του Σεφέρη όπου και να ταξιδεύω η Ελλάδα µε πληγώνει. Γνωρίζω πολύ καλά τους ανθρώπους εκεί τους θεωρώ πιο αθώους, όχι αγαθούς, έχουν τη διάθεση να επικοινωνήσουν, να σκεφτούν. Τότε εκεί στην Καλαµπάκα το κάναμε για κάποιο Φιλανθρωπικό σκοπό, νομίζω για τα ναρκωτικά. Υπάρχει κι εκεί το πρόβλημα της ανισορροπίας µε το πνεύμα, υπάρχει το πρόβλημα του ξεπουλήματος των αξιών όπως σ’ όλη την Ελλάδα. Πιστεύω πολύ στην έννοια περιφέρεια και τον επαρχιωτισμό τον συναντώ περισσότερο στις μεγαλουπόλεις παρά στην περιφέρεια. Βλέπω ανθρώπους που µε συγκινούν, που θυμούνται. Είναι πιο αθώοι οι άνθρωποι εκεί και εύχομαι να μείνουν έτσι. Είδα όμως και ένα έλλειμμα πρωτοβουλιών να γίνουν πράγματα, είδα παιδιά να παρατούν κτηνοτροφικές ή αγροτικές δουλειές για να ‘ρθούν στην Αθήνα για να δουλέψουν ντελιβεράδες και διαφωνώ ριζικά. Έχω γυρίσει πολύ καλά τα μέρη σας από τη λίµνη Πλαστήρα, τα Τρίκαλα, την Καρδίτσα έχω µια άποψη και θεωρώ φυσικά κομβικό σημείο τα Μετέωρα.
Τι έχετε να πείτε στους Καλαμπακιώτες -και όχι μόνο- που θα έρθουν να σας δουν την επόμενη Πέμπτη στον αύλειο χώρο του ΚΕΓΕ;
Μακάρι νά ‘ρθουν όσο γίνεται περισσότεροι και θέλω να επιτύχουμε, διότι κάνουμε τις συναυλίες για να επικοινωνήσουμε με τους ανθρώπους. Έχετε υπόψη σας το εξής: Επειδή είμαι και συμπλεγματικό άτομο -παλαιότερα δεν το έλεγα, τώρα όμως το ομολογώ- πάμε σε κάθε συναυλία µε αμφιβολία εάν θα πληρωθούμε, για να πληρωθούμε και να βγει η παραγωγή, η οποία σημειωτέον δεν είναι αμελητέα ειδικά στις συναυλίες, καθώς θέλουμε ηχητικά, φώτα, μετακίνηση υπάρχει μεγάλο κόστος. Οπότε, το θέμα είναι και πρακτικό, και πρέπει να ξεπεράσουμε το πρακτικό για να μπορούμε να επικοινωνούμε, για να μπορούμε να κάνουμε περιοδείες, για να μπορούμε να νιώθουμε κι εμείς αυτό που νιώθουν οι άνθρωποι και να µπει ο ένας στην ψυχή του άλλου. Και βέβαια, εγώ τις συναυλίες τις λέω γέλιου και χαράς και διαδραστικές. Επομένως, εμείς δεν είμαστε τίποτα, αν δεν έρθουν να µας δουν. Υπάρχουμε, διότι κάποιος µας βλέπει, κάποιος µας ακούει. Ξέρετε, έρχονται και µας συγχαίρουν στο θέατρο και στις μουσικές σκηνές. Πρώτα απ’ όλα επειδή σκέφτομαι ελληνικά «συγχαίρω» σημαίνει χαίρομαι μαζί σου και δεύτερον για φανταστείτε να κάνουμε αυτό που κάνουμε χωρίς να υπάρχει κάποιος να µας βλέπει. Καλώ τον κόσμο λοιπόν νά ‘ρθει και υπόσχομαι ότι θα περάσουμε καλά, τους έχουμε ανάγκη. Και ονομάζω τις συναυλίες μας γέλιου και χαράς, διότι η χαρά για µένα έχει μεγάλη σημασία, είναι μεγάλο πακέτο. Η χαρά είναι κομβική, αυτή είναι και η λογική του Σοφοκλή του μεγάλου αυτού τραγικού ποιητή της αρχαιότητας, αν δείτε στην Αντιγόνη µ’ αυτό τελειώνει, ότι πρέπει να μπούμε στη διαδικασία της χαράς και από την άλλη το γέλιο είναι µια έκφραση που από το ζωικό βασίλειο µόνο οι άνθρωποι μπορούν να κάνουν αυτή τη σύσπαση στο πρόσωπό τους. Τέλος, το όνομα «Φρούτα εποχής» δείχνει μια όμορφη πλευρά της ζωής μια που οι εποχές έχουν χρώματα και χυμούς, είναι η εικαστική έκφραση της φύσης, της ζωντανής φύσης και από την σκωπτική του πλευρά να το δεις όταν γνωρίζουμε έναν τύπο ή όταν κάνει κάποιος οτιδήποτε λέμε τι φρούτο είναι αυτός βρε παιδάκι µου; Οπότε κι εμείς είμαστε τέτοια φρούτα και θέλουμε να δούμε και τι είδους φρούτα θα είναι και οι άνθρωποι που θα µας δουν και πάει λέγοντας. Σας ευχαριστώ από καρδιάς!
Κι εγώ, κύριε Ζουγανέλη και με χαρά σας περιμένουμε να σας γνωρίσουμε και από κοντά. Καλώς να μας ορίσετε!
*Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα “Τα Μετέωρα” στις 29 Ιουνίου 2018.
Ακολουθήστε το tameteora.gr στο Google News!