Νικόλας Καλόγηρος: «Ο κόσμος της φαντασίας είναι τόπος δημιουργικού παιγνιδιού»

Η λογοτεχνία και οι συγγραφείς βρίσκονται κοντά στον άνθρωπο σε στιγμές που η ψυχή αναζητά αποθέματα. Ο Νικόλας Καλόγηρος είναι από τους ανθρώπους που αποδεδειγμένα δεν μένουν μόνο στις ιδέες, αλλά περνούν και στη δράση. Και δράση για εκείνον σημαίνει υλοποίηση, γι’ αυτό κι ενώ είναι μόνο τριάντα ενός χρόνων έγραψε το δεύτερο βιβλίο του με τίτλο «Κάιρο, Μητέρα του Κόσμου», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Κέδρος», ενώ είχε προηγηθεί η έκδοση της νουβέλας «Σλάλομ».

Πιστεύει ότι η συγγραφή ενός μυθιστορήματος είναι δύσκολη υπόθεση, διότι λόγω όγκου κι έκτασης απαιτεί πάρα πολύ χρόνο, κοπιαστική διαπάλη με τη γλώσσα, το ύφος, τον ρυθμό και την οργάνωση της συγκολλητικής ουσίας μεταξύ των κεφαλαίων.

Για εκείνον ο κόσμος της φαντασίας είναι ένας τόπος δημιουργικού παιγνιδιού, γι’ αυτό κατά τη συγγραφή δίνει στον λόγο τη θαλπωρή της επικοινωνίας, κάνει τις λέξεις να γελούν και να κλαίνε, και του αρέσει να αφηγείται ιστορίες και να προσπαθεί να βρει τις λέξεις που θα τις πλαισιώσουν.

Με το αναμφισβήτητο ταλέντο του, με τον πνευματώδη του τρόπο, με την ποιότητα που διαθέτει ως άνθρωπος και τη συγγραφική του διορατικότητα, είναι βέβαιο ότι θα αγγίξει τις καρδιές μας στο σωστό σημείο και στα επόμενα συγγραφικά του βήματα.

Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Πριν λίγο καιρό κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Κέδρος» το πρώτο σας συγγραφικό πόνημα με τίτλο «Κάιρο, Μητέρα του κόσμου». Πώς αισθάνεστε που η πρώτη σας συγγραφική δουλειά αγκαλιάστηκε από έναν μεγάλο εκδοτικό οίκο, κύριε Καλόγηρε;
Το «Κάιρο, Μητέρα του Κόσμου» που κυκλοφορεί από τον Κέδρο είναι το δεύτερό μου βιβλίο αλλά το πρώτο μου μυθιστόρημα. Για την ακρίβεια είχε προηγηθεί η έκδοση της νουβέλας «Σλάλομ». Το εκδοτικό τοπίο σε μια χώρα, όπου η φιλαναγνωσία παραμένει ζητούμενο και όπου αρκετοί άνθρωποι δεν διαβάζουν ούτε ένα βιβλίο τον χρόνο, δεν είναι ρόδινο. Ωστόσο, υπάρχουν εκδότες που τολμούν, χωρίς να κάνουν εκπτώσεις στην αισθητική τους.

Μπορεί να επηρεαστεί ένας δημιουργός από τον εκδότη του;
Θα σας μιλήσω για μένα, κυρία Δούλη. Και μόνο που ξέρω ότι η «Σονάτα του Σεληνόφωτος» του Γιάννη Ρίτσου έχει εκδοθεί στον Κέδρο νιώθω καλλιτεχνικό δέος. Το ποίημα το διδάχθηκα ως μαθητής Λυκείου και είχα τότε συγκλονιστεί. Ο Κέδρος είναι ένας ιστορικός εκδοτικός οίκος, με τον οποίο συνεργάστηκαν εμβληματικοί συγγραφείς, όπως ο Κώστας Βάρναλης κι ο Στρατής Τσίρκας που καθόρισαν την ελληνική λογοτεχνία. Άρα, καταλαβαίνετε πως υπάρχουν μέσα μου αισθήματα ευθύνης, ευγνωμοσύνης αλλά και μεγάλης χαράς.

Ταξιδεύοντας μέσα από τις σελίδες του βιβλίου σας «Κάιρο, Μητέρα του κόσμου», περπατήσαμε μαζί σας στην Αίγυπτο. Πότε άρχισε για εσάς αυτό το προσωπικό ταξίδι;
Όλα ξεκίνησαν το 2015, όταν πήγα να διδάξω αγγλικά στην Αμπέτειο Σχολή του Καΐρου, στο ελληνικό Γυμνάσιο και Λύκειο, στο εκπαιδευτικό κέντρο του Αιγυπτιώτη Ελληνισμού. Τότε μου ήρθε η ιδέα για το μυθιστόρημα.

Κτίσατε το μυθιστόρημά σας στον χωροχρόνο μιας περιόδου στην οποία καθεστωτικοί πολιτικοί, ισλαμιστές, αντεργκράουντ μουσικοί, νεαρές ακτιβίστριες, μυστικοί αστυνομικοί και απεργοί συναντιούνται στην αφρικανική μητρόπολη των είκοσι εκατομμυρίων κατοίκων. Θέλετε να μας εξηγήσετε αυτή την επιλογή σας;
Πρόκειται για την οργάνωση του μυθοπλαστικού υλικού γύρω από το θεματικό άξονα της πόλης σε μια περίοδο που η αιγυπτιακή κοινωνία βιώνει τεκτονικές πολιτισμικές, κοινωνικές και πολιτικές ανακατατάξεις. Η ανθρωπογεωγραφική βεντάλια των χαρακτήρων είναι τέτοια, που ευνοεί το διατρητικό συγγραφικό βλέμμα και την –όσο γίνεται- πιο αναπαραστατική περιγραφή αυτής της αφαίρεσης.

Είναι αλήθεια ότι βιβλία με τέτοιο περιεχόμενο, απαιτούν έρευνα, προσεκτική καταγραφή γεγονότων και προσώπων. Πόσο δύσκολο ήταν στην προκειμένη περίπτωση; Πόση έρευνα και πόσος χρόνος χρειάστηκε για να ολοκληρωθεί το βιβλίο σας;
Το μυθιστόρημα ως είδος απαιτεί βαριά «χειρωνακτική» εργασία. Λόγω όγκου κι έκτασης απαιτεί πάρα πολύ χρόνο, κοπιαστική διαπάλη με τη γλώσσα, το ύφος, τον ρυθμό και την οργάνωση της συγκολλητικής ουσίας μεταξύ των κεφαλαίων. Στη συγκεκριμένη περίπτωση υπήρχε το επιπρόσθετο καθήκον της βιβλιογραφικής έρευνας, όσον αφορά στα πολιτικά γεγονότα και οι άτυπες συνεντεύξεις που χρειάστηκε να πάρω από ανθρώπους που τα έζησαν. Η ερευνητική περίοδος διήρκεσε δύο χρόνια και η συγγραφική έναν χρόνο.

Οι δρόμοι του Καΐρου, της Αιγύπτου και της Αλεξάνδρειας οι τοποθεσίες, οι θύμησες. Τι έχει μείνει στη μνήμη σας; Το σκέφτεστε συχνά;
Κάθε βήμα που κάνεις πάνω στο αιγυπτιακό χώμα συνδέεται με μια μακραίωνη παράδοση ιστορίας και πολιτισμού. Σε αυτό η χώρα τους μοιάζει πολύ με τη δική μας. Τα μέρη αρχαιολογικού ενδιαφέροντος είναι πολλά και σημαντικά. Εάν σου αρέσει η Ιστορία, είναι ιδανικός προορισμός. Παράλληλα, η ίδια η πρωτεύουσα είναι ένα διαφεύγον χαοτικό αίνιγμα είκοσι εκατομμυρίων ανθρώπων. Σκεφτείτε την κλίμακα, δύο χώρες όπως η Ελλάδα σε μια πόλη! Πόλη με εσωτερικές αντιθέσεις, σπάνιες ομορφιές αλλά και πιο σκοτεινές πλευρές, όπως η ακραία φτώχεια που μαστίζει κάποιες γειτονιές της.Πολύ έντονα θυμάμαι τον ήλιο να βασιλεύει πάνω από τον αρχαίο Νείλο. Φυσικά και τους μαθητές μου, παιδιά από μικτό πολιτισμικό υπόβαθρο με μεγάλη όρεξη για μάθηση, που ανασυνθέτουν την έννοια της ελληνικής ομογένειας στην Αφρική.

Τι θέλετε να κρατήσει κάποιος τελειώνοντας το βιβλίο σας, κύριε Καλόγηρε;
Ό,τι και να επιθυμεί η συγγραφική πρόθεση, αυτό εναπόκειται αποκλειστικά στον αναγνώστη.

Αναμοχλεύοντας τις λογοτεχνικές σας μνήμες, ποιες πρώτες εικόνες ξεπηδούν στη θύμησή σας;
Από παιδική κι εφηβική λογοτεχνία τα βιβλία της Μαρούλας Κλιάφα. Ύστερα, τα διηγήματα του Μάριου Χάκκα και τα μυθιστορήματα του Στρατή Τσίρκα. Μεγάλη τριβή είχα με την αγγλική κι αμερικάνικη λογοτεχνία του 20ού αιώνα λόγω σπουδών.

Γιατί γράφετε, κύριε Καλόγηρε; Ποιο είναι το στοιχείο που κινεί τη συγγραφική σας πένα;
Μου αρέσει να αφηγούμαι ιστορίες και να προσπαθώ να βρω τις λέξεις που θα τις πλαισιώσουν. Θεωρώ επίσης τον κόσμο της φαντασίας έναν τόπο δημιουργικού παιγνιδιού.

Είστε ένας νέος άνθρωπος, που όμως έχετε καταφέρει ήδη πολλά. Τι θα συμβουλεύατε έναν νέο συγγραφέα που κάνει τα πρώτα του βήματα;
Δεν νομίζω πως έχω καταφέρει κάτι ιδιαίτερο, είμαι στο λογοτεχνικό μου ξεκίνημα κι επομένως δεν είμαι ο κατάλληλος να δώσω συμβουλές. Αυτό που με βοήθησε ήταν πως αγάπησα τις γλώσσες και διάβασα –και διαβάζω- αρκετή ελληνική και ξένη λογοτεχνία. Επίσης, με βοήθησαν τα ταξίδια. Έχω πάει σε αρκετά μέρη της Ελλάδας, χωριά, νησιά, πόλεις αλλά και στο Εξωτερικό. Αυτό διεύρυνε σημαντικά την αντίληψή μου για τον κόσμο. Προσπαθούσα να έχω τα αυτιά και τα μάτια μου ανοιχτά. Οι άνθρωποι κουβαλούν συνήθως έναν ορυκτό πλούτο ιστοριών και γλώσσας.

Κατάγεστε -και έπειτα από κάποιες «περιπλανήσεις» σε Γαλλία, Βρετανία και Αίγυπτο- σήμερα ζείτε στα Τρίκαλα. Αυτό δείχνει ότι τρέφετε μεγάλη αγάπη για την πόλη και την περιοχή. Τι είναι τα Τρίκαλα για εσάς;
Αγαπώ τα Τρίκαλα και την ιστορία τους, τα βουνά και τους ποταμούς του νομού. Επιτρέψτε μου όμως να μιλήσω λίγο για την περιοχή της Καλαμπάκας και τους ανθρώπους της. Διδάσκω, εδώ και λίγα χρόνια, στο φροντιστήριο αγγλικών “Welcome” που διατηρεί η αδελφή μου Πέννυ Καλογήρου-Λαγούδη και έχω παρατηρήσει κάτι αξιοσημείωτο για τους Καλαμπακιώτες και τους Καστρακινούς. Αφενός, δίνουν μεγάλη βαρύτητα στην καλλιέργεια και στην εκπαίδευση των παιδιών τους. Αφετέρου, έχουν καταφέρει παρά την έντονη τουριστική δραστηριότητα στην περιοχή να μην αλλοτριωθούν, και νιώθω πως περιφρουρούν την ταυτότητα και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους. Έχουμε δει τοπικές κοινωνίες σε άλλα τουριστικά μέρη να χάνουν το χρώμα, τον ξεχωριστό τους χαρακτήρα. Εδώ παραμένουν αυθεντικοί. Το θεωρώ σημαντικό.

ΤΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ

Ο Νικόλας Καλόγηρος γεννήθηκε στα Τρίκαλα το 1989. Έχει σπουδάσει Αγγλική Γλώσσα και Φιλολογία, Μετάφραση και Διαπολιτισμική Επικοινωνία, Ευρωπαϊκή Λογοτεχνία και Πολιτισμό στη Θεσσαλονίκη και στο Λονδίνο.

Έχει ζήσει στη Γαλλία, στη Βρετανία και στην Αίγυπτο. Είναι καθηγητής αγγλικών και μεταφραστής.

Το 2016 έγραψε μια μικρή νουβέλα με τίτλο «Σλάλομ», η οποία κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Πανοπτικόν».

Το «Κάϊρο, Μητέρα του κόσμου» είναι το πρώτο του μυθιστόρημα, με το οποίο κάνει την είσοδό του στο χώρο της συγγραφής και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Κέδρος».

*Η συνέντευξη δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα “Τα Μετέωρα” στις 24 Απριλίου 2020.