Είναι μια γυναίκα ευαίσθητη, φιλική, στοχαστική. Την χαρακτηρίζει μια προσωπική σφραγίδα, που συλλαμβάνει λεπτές έννοιες και τις εντάσσει σ’ ένα δικό της ποιητικό σύμπαν. Πάντα της άρεσε να γράφει και από μικρή λάτρευε τις εκθέσεις και αναλύσεις στα φιλολογικά μαθήματα. Ο λόγος της είναι εκφραστικός, άμεσος, ανεπιτήδευτος.
Στο βιβλίο της «Το τυφλό σημείο» η χαρά και ο πόνος, το άσπρο και το μαύρο, το εφικτό και το αδύνατο αλληλεπιδρούν, αλληλεπικαλύπτονται και εναλλάσσονται.
Η πένα της συλλαβίζει το ανέφικτο και ο αναγνώστης πιστεύει πως οι ιστορίες της είναι αποσπασμένες από τα γήινα και πετούν πάνω από την πραγματικότητα.
Η Λήδα Διζέλου έχει τεχνική αρτιότητα, πυκνότητα, πειθαρχία και οξυμμένη παρατηρητικότητα. Πιστεύει πως σήμερα, περισσότερο από ποτέ, οι άνθρωποι πρέπει να στραφούν στο βιβλίο, γιατί θα μας κάνει καλύτερους, θα μας ανοίξει το μυαλό, θα μας βοηθήσει να συνειδητοποιήσουμε τι αξίζει τελικά και τι όχι. Διότι για εκείνη η λογοτεχνία πρέπει να προσφέρει απόλαυση και συγκίνηση αλλά συγχρόνως να προβληματίζει και να διδάσκει.
Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
Τι σας οδήγησε να γράψετε το πρώτο σας βιβλίο «Το τυφλό σημείο», που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις «Κέδρος», κυρία Διζέλου;
Από τότε που απέκτησα παιδιά, με προβλημάτιζε το γεγονός ότι υπάρχουν γονείς που απλά αποφασίζουν ότι μπορούν να απαλλαγούν από τον γονεϊκό τους ρόλο. Προσπάθησα φυσικά να δω σφαιρικά το θέμα, από όλες τις οπτικές γωνίες, διότι οπωσδήποτε υπάρχουν αρκετοί τρόποι για να ερμηνεύσεις μία τέτοια απόφαση. Υπάρχουν πολλά παρόμοια περιστατικά στην πραγματική ζωή, τα οποία στάθηκαν η αφετηρία αυτού του μυθιστορήματος.
Το βιογραφικό σας λέει ότι έχετε σπουδάσει στο τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας και από το 2001 εργάζεστε στη Μέση Εκπαίδευση. Η αγάπη σας για τη συγγραφή πώς προέκυψε; Ήταν κάτι που υπήρχε μέσα σας;
Πάντα μου άρεσε να γράφω, από μικρή λάτρευα τις εκθέσεις και αναλύσεις στα φιλολογικά μαθήματα. Νομίζω πως απλώς κάποια στιγμή πήρα την απόφαση να δοκιμάσω στα σοβαρά να καταπιαστώ με ένα θέμα. Ήταν ή τώρα ή ποτέ για μένα… κάτι τέτοιο. Περισσότερο ήθελα να καταλάβω αν μπορώ να ολοκληρώσω ένα τόσο απαιτητικό εγχείρημα. Ήταν σίγουρα λυτρωτικό και απολαυστικό!
Ποια ήταν τα αναγνώσματά σας κατά την παιδική και εφηβική ηλικία;
Τα πρώτα μου «επίσημα» βιβλία ήταν «Οι Άθλιοι» και «Η Καλύβα του Μπάρμπα Θωμά», το καλοκαίρι που τελείωσα την τρίτη Δημοτικού. Μέχρι τότε διάβαζα μόνο παραμύθια. Με συντάραξαν και τα δύο. Σαν να τραβήχτηκε μία κουρτίνα μπροστά στα μάτια μου. Από τότε πάντα κουβαλάω ένα βιβλίο. Ακολούθησε ο Ιούλιος Βερν, η Ζωρζ Σαρή, η Άλκη Ζέη, και μετά, στο Γυμνάσιο, ο Μυριβήλης, ο Βενέζης, ο Τερζάκης.
Θυμώσατε με την πρωταγωνίστρια του βιβλίου σας, τη Μαρίνα; Θέλατε να της φωνάξετε να βάλει τη λογική μπροστά και να δει αλλιώς τα πράγματα;
Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι γύρω μας που σκέφτονται πάνω απ’ όλα τον εαυτό τους. Δεν είναι απλή υπόθεση να τους αλλάξεις την οπτική γωνία, αυτό άλλωστε είναι που με γοήτευσε εξ αρχής: πόσο διαφορετικά μπορούν να αντιδρούν οι άνθρωποι στο ίδιο ερέθισμα.
Πάντως, η Μαρίνα με δυσκόλεψε περισσότερο από τις τρεις.
Πόσο δύσκολο ήταν για εσάς να μην χαθείτε μέσα στις ζωές των τριών γυναικών πρωταγωνιστριών σας;
Είναι αλήθεια, κυρία Δούλη, ότι δέθηκα πολύ με τις ηρωίδες μου, προσπάθησα να τις φανταστώ στον χώρο τους, να τις ψυχογραφήσω στην καθημερινότητά τους. Έζησαν μία πραγματική ζωή μέσα στο μυαλό μου, σε σημείο που μερικές φορές δυσκολευόμουνα να πιστέψω ότι δεν υπάρχουν στ’ αλήθεια! Όταν θεώρησα ότι το βιβλίο είχε ολοκληρωθεί, μου έλειπε αφάνταστα –για ένα διάστημα– που δεν έγραφα γι’ αυτές!
Κατά την άποψή σας, ποιος είναι ο ποιο τραγικός ήρωας στο βιβλίο «Το τυφλό σημείο»;
Νομίζω πως είναι και οι τρεις ηρωίδες τραγικές. Κάθε μία με τον τρόπο της φυσικά, η Μαρίνα με τις πράξεις της προκαλεί συναισθηματικές εξελίξεις και τα κορίτσια άθελά τους τις υφίστανται. Κανείς δεν μένει ανεπηρέαστος. Το πιο σημαντικό, κατά τη γνώμη μου, είναι το θέμα της ευθύνης. Αυτοί που πληρώνουν χωρίς να φταίνε, κουβαλάνε μία άλλου είδους τραγικότητα.
Υπήρξαν άνθρωποι που σας καθόρισαν, κυρία Διζέλου;
Σίγουρα υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που αγαπώ και θαυμάζω, αλλά με την έννοια που το εννοείτε, νομίζω πως δεν υπήρξε κάποιος τέτοιος.
Όταν ετοιμάζατε το βιβλίο σας και κατά τη διάρκεια της συγγραφής του, «επηρεαστήκατε» συναισθηματικά από τους ήρωες στους οποίους δίνατε ζωή;
Η συγγραφή είναι μία απίστευτα δημιουργική κατάσταση, αφού κουβαλάς μέσα σου τις ιστορίες. Υπάρχουν μέσα σου σε ένα βαθύτερο επίπεδο ό,τι άλλο και αν κάνεις. Μοιάζει λίγο σαν να κυκλοφορείς μεθυσμένος! Τουλάχιστον εγώ έτσι το βίωσα, οπότε από αυτήν την άποψη η συγγραφή σίγουρα με επηρέασε συναισθηματικά.
Ποιοι συγγραφείς σάς ενδιαφέρουν ιδιαίτερα;
Αγαπώ πολύ τον Μάριο Βάργκας Λιόσα, τον Κάρλο Φουέντες, τον Φίλιπ Ροθ, τον Τζων Μπάνβιλ, τον Τζόναθαν Κόου και Έλληνες φυσικά, τη Ρέα Γαλανάκη, τη Ζυράννα Ζατέλη, μεταξύ πολλών άλλων αγαπημένων. Νομίζω ότι κατά περιόδους –ανάλογα με ό,τι χρειάζομαι σε κάθε φάση της ζωής μου– διαμορφώνονται και οι προτιμήσεις μου.
Ποιες είναι οι ιδανικές συνθήκες κατά τη συγγραφή ενός βιβλίου κατά τη γνώμη σας;
Να ξέρεις τι θέλεις να γράψεις και να πιστεύεις στην ιστορία σου. Τα υπόλοιπα έρχονται ή τα δημιουργείς εσύ. Όση ησυχία ή χρόνο και αν έχεις, χρειάζεται έμπνευση, οργάνωση και πειθαρχία. Χωρίς αυτά δεν μπορεί να ολοκληρωθεί ένα βιβλίο. Πάντως ιδανικές συνθήκες δεν υπάρχουν ποτέ.
Πολλά άτομα γράφουν επειδή το γράψιμο είναι το μεράκι τους, αλλά πολύ λιγότερα είναι εκείνα που μπαίνουν στη διαδικασία να επιδιώξουν την έκδοση των ιστοριών τους. Ποιο ήταν το αρχικό έναυσμα που σας προέτρεψε να εκδώσετε το πρώτο σας βιβλίο;
Όπως είπα, η συγγραφή ενός βιβλίου απαιτεί σίγουρα μεγάλη πειθαρχία, ειδικά όταν ο χρόνος είναι περιορισμένος. Το γεγονός ότι κατάφερα να ολοκληρώσω το μυθιστόρημα μου έδωσε τον απαραίτητο ενθουσιασμό για να μπω στη διαδικασία να το εκδώσω. Είναι συγκινητικό να βλέπεις σε βιβλίο ό,τι υπήρχε μέσα στη φαντασία πριν από μερικούς μήνες. Νομίζω πως οποιοσδήποτε ολοκληρώσει ένα έργο, εύχεται να το δει δημοσιευμένο.
Με δεδομένο πως το μυθιστόρημά σας πραγματεύεται ανθρώπινα αισθήματα, θέλετε να μας εκφράσετε τι σημαίνουν για εσάς οι λέξεις: απόρριψη, αφοσίωση, προδοσία και επούλωση;
Νομίζω ότι οι περισσότεροι ανθρώποι εκτιμούμε την αφοσίωση και τη θέλουμε σε κάθε είδους σχέση, και αντίστοιχα η απόρριψη και η προδοσία μας θλίβουν. Ευτυχώς η ίδια δεν χρειάστηκε να αντιμετωπίσω συναισθηματικά τραύματα σαν αυτά που περιγράφω και είμαι πολύ χαρούμενη γι’ αυτό.
Θέλετε να μας αποκαλύψετε έναν από τους προσωπικούς σας στόχους;
Θα μου άρεσε πολύ να μπορέσω να εντάξω τη συγγραφή στο ήδη φορτωμένο πρόγραμμά μου. Τα παιδιά μου είναι μικρά και η δουλειά του εκπαιδευτικού πολύ απαιτητική, οπότε αποτελεί ένα είδος προσωπικού στοιχήματος να διατηρήσω αυτό το κομμάτι, που είναι εντελώς δικό μου.
Ποιος είναι ο ρόλος τής λογοτεχνίας στην εποχή τής κρίσης;
Να προσφέρει απόλαυση και συγκίνηση, να προβληματίσει, αλλά και να διδάξει, όπως έκανε πάντα. Ιδιαίτερα σήμερα, περισσότερο από ποτέ, θα έπρεπε οι άνθρωποι να στραφούν προς το βιβλίο. Το χρειαζόμαστε για να μας κάνει καλύτερους, να μας ανοίξει το μυαλό, να μας βοηθήσει να συνειδητοποιήσουμε τι αξίζει τελικά και τι όχι. Σίγουρα ένα βιβλίο δεν σου αλλάζει τη ζωή, αλλά η συστηματική ανάγνωση αφήνει το αποτύπωμά της στον καθένα από μας.
Ποιος άνθρωπος, κατά την άποψή σας, παρουσιάζει ενδιαφέρον;
Πάντα μου άρεσαν οι εύστροφοι και οι ειλικρινείς άνθρωποι, με χιούμορ απέναντι στις διάφορες ανατροπές τής ζωής.
Ποια είναι τα λογοτεχνικά σας σχέδια για το μέλλον;
Έχω μία άλλη ιστορία στο μυαλό μου, ελπίζω να πάνε όλα καλά και να καταφέρω να την ολοκληρώσω!
ΤΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΤΗΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΣ
Η Λήδα Διζέλου γεννήθηκε στην Αθήνα, όπου ζει με την οικογένειά της. Σπούδασε στο τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο Λονδίνο. Από το 2001 εργάζεται στη Μέση Εκπαίδευση. Της αρέσει να ταξιδεύει και να διαβάζει. «Το τυφλό σημείο» είναι το πρώτο της μυθιστόρημα.
* Η συνέντευξη δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Τα Μετέωρα» στις 11/4/2014.
Ακολουθήστε το tameteora.gr στο Google News!