Κάθε άνθρωπος κρύβει μία γοητεία μέσα του. Απλώς κάποιοι έχουν το προσόν να τη μεταδίδουν. Αυτό είναι χάρισμα. Η Ελένη Γαρυφαλάκη είναι εξαιρετικά δραστήρια και κοινωνική, άνθρωπος γεμάτη κέφι και καρδιά, με μια ιδιαίτερα δημιουργική φαντασία και εκλεπτυσμένη αξιοπρέπεια. Πιστεύει πως η ίδια η ζωή είναι κάτι που πάντα θα εκπλήσσει και δεν πρέπει να ξεχνάμε ποτέ να την παρατηρούμε. Θερμή και ειλικρινής, με έντονη κοινωνική δικτύωση και συνεχή αναζήτηση ενδιαφερόντων σχετικά με την εκπαίδευση και την ψυχολογία, θεωρεί ότι ένα παιδί διευρύνει το πνεύμα του, όταν υπάρχει ισορροπία σε νου και καρδιά. Με δύναμη επιμονής, αντλεί τις σταθερές της αξίες από την οικογένεια, τα παιδιά, το χαμόγελο, το παιχνίδι, την πίστη στη ζωή. Για εκείνη η γαλήνη της μνήμης επιτρέπει στην ευτυχία να ενυπάρχει στο τώρα και στο αύριο. Είναι η ζωντανή απόδειξη ότι υπάρχει για να αντλήσουμε δύναμη και να αντέξουμε τη σκληρότητα της πραγματικής ζωής.
Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
Διαβάζοντας τo βιβλίο σας «Πολλα-πλή νοημοσύνη», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Διόπτρα», κυρία Γαρυφαλάκη, αντιλαμβάνεται κανείς ότι έχετε καταθέσει σε αυτό το έργο σκληρή δουλειά και πολλή έρευνα. Πόσο χρόνο χρειαστήκατε για να ολοκληρώσετε το βιβλίο σας;
Επειδή το περιεχόμενο δομείται επί 12 χρόνια τώρα, η αλήθεια είναι ότι ως συγ-γραφέας το αντιλαμβάνομαι διαφορετικά απ’ ό,τι εσείς ως αναγνώστρια. Είναι όντως προϊόν δημιουργικής συνεργασίας με πάρα πολλά παιδιά και ενήλικες στην Ελλάδα και στο Εξωτερικό, καθώς και μελέτης και έρευνα, την οποία αγαπώ πολύ.
Το συγκεκριμένο βιβλίο αφορά στην νοημοσύνη και έχει πολλά στοιχεία καινοτομίας. Εκτός από ιστορικά παραδείγματα (με προσωπικότητες που είχαν το αντίστοιχο είδος νοημοσύνης), περιλαμβάνει πρακτικά τεστ που θα βοηθήσουν τον αναγνώστη να βρει το δικό του είδος νοημοσύνης, θέλετε να μας πείτε γιατί ασχοληθήκατε με τη συγγραφή ενός τέτοιου βιβλίου;
Λογικά θα υπέθετε κανείς ότι κάτι τέτοιο έγινε λόγω σπουδών και επαγγελματικής ενασχόλησης με το αντικείμενο. Ένας λόγος είναι κι αυτά, βέβαια. Ο κύριος λόγος όμως που ήθελα να εκδοθεί ένα τέτοιο βιβλίο, είναι διότι προσπάθησα να συμβάλλω, στο ποσοστό που θα μπορέσω τελικά, για να υπάρχει περισσότερη φαντασία και δη-μιουργικότητα στη (δια βίου) μάθηση και λιγότερος ρατσισμός των «έξυπνων».
Υπήρξε κάποια πολύ ιδιαίτερη δυ-σκολία, που συναντήσατε κατά τη συγγραφή του;
Η συγγραφή γινόταν επί χρόνια, οπότε η τελική οργάνωση των κειμένων και των δραστηριοτήτων έγινε εύκολα και κατά την έκδοση είχα την τύχη να συνεργαστώ με μια πολύ μεθοδική, δημιουργική και υπο-στηρικτική εκδοτική ομάδα, επομένως… Νομίζω τελικά πως είμαι ένα πολύ αισιόδο-ξο παράδειγμα συγγραφέα!
Ποια είναι τα ανανεωτικά στοιχεία και οι καινούργιες ιδέες που φέρνετε στη συγγραφή σε βιβλία οικογενειακής φροντίδας;
Ξέρετε, μερικές φορές, τυχαίνει αυτό που θεωρεί κάποιος ανανέωση και καινοτομία, κάποιος άλλος να το θεωρεί αυτονόητο και συνηθισμένο, ειδικά όταν μιλάμε για συγγραφή βιβλίου. Γνωρίζοντας τους διαφορετικούς τρόπους αντίληψης που έχει ο καθένας, ήθελα το βιβλίο να δίνει έμφαση στην εικόνα, στην εύκολη αναζήτηση πληροφορίας και στην πλαισιωμένη παρουσίαση του κειμένου, για να είναι φιλικό προς κάθε τύπο αναγνώστη. Όσον αφορά στο περιεχόμενο όμως, θα έλεγα ότι υποστηρίζω μια τόση που θέλει ακόμη λίγη υποστήριξη και ενθάρρυνση για να έρθει στο προσκήνιο. Το να αντιμετωπίζουμε έναν άνθρωπο (είτε παιδί είτε ενήλικα) ολιστικά και πολύ-πλευρα, δεν είναι ασφαλώς μια καινούρια ιδέα, όμως οι τρόποι που προτείνονται για να γίνει αυτό είναι κάπως διαφορετικοί.
Είστε εξειδικευμένη παιδαγωγός και σύμβουλος αγωγής και εκπαίδευσης. Έχετε προτάσεις για μεταρρυθμίσεις στο εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας μας;
Προτάσεις για μεταρρυθμίσεις, όχι δεν έχω. Τι νόημα έχει να προτείνεις αλλαγές σε ένα σύστημα με λάθος βάσεις; Το εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας μας στηρίζεται σε ένα βιομηχανικό μοντέλο μάθησης, το οποίο δεν αντιστοιχεί στις ανάγκες ενός κόσμου που αλλάζει συνεχώς, αφενός, και, αφετέρου, λειτουργεί παρά φύσιν της ανθρώπινης φύσης και κυρίως της παιδικής. Σε ένα εκπαιδευτικό σύστημα, που θα έχει ως βάση την ελεύθερη έκφραση και ανάπτυξη της νοημοσύνης, της δημιουργικότητας και της φαντασίας, ναι, θα είχα πάρα πολλές προτάσεις, κάποιες απ’ τις οποίες είναι ήδη γραμμένες και στο βιβλίο.
Από τα μέσα του Σεπτέμβρη δημιουργήσατε και λειτουργείτε έναν ει-δικά διαμορφωμένο χώρο Πολλαπλής Νοημοσύνης στο Ηράκλειο Κρήτης, όπου υλοποιούνται δράσεις για παιδιά, εφήβους και ενήλικες. Τι σας οδήγησε να ασχοληθείτε μ’ αυτό το ευαίσθητο θέμα;
Οταν άρχισα να σκέφτομαι ότι θα ήθελα να έχω παιδιά, συνειδητοποίησα ότι ζω σε μια πόλη, που δεν είναι και τόσο φιλική προς αυτά, μια που προσφέρει ελάχιστες ευκαιρίες για να περάσεις με την οικογέ- νειά σου όμορφα και δημιουργικά, να ψυ-χαγωγηθείς ουσιαστικά, και όχι απλά να διασκεδάσεις. Επειδή δεν είμαι άνθρωπος της γκρίνιας, αλλά των λύσεων, απλά μια μέρα πήρα την απόφαση να δημιουργήσω έναν τέτοιο χώρο εγώ η ίδια!
Πώς θεωρείτε ότι έχει επηρεάσει η κρίση τα παιδιά; Διακρίνετε κάποιες διαφορές στα παιδιά που συναντάτε στον χώρο όπου εργάζεστε;
Νομίζώ ότι τα παιδιά που έχουν περάσει μέσα από αυτή την περίοδο κρίσης, δεν θα βγουν ζημιωμένα τελικά. Με όσα παιδιά συνεργάζομαι, παρατηρώ όχι είναι πιο «προσγειωμένα», πεισματάρικα στο να πετύχουν τον στόχο τους και η επικοινωνία είναι πιο ουσιαστική και συναισθηματική. Πριν την κρίση, υπήρχε ένα ανικανοποίητο, ακόμα και αν τα είχαν όλα. Ίσως γι’ αυτό μάλλον, επειδή είχαν ό,τι ήθελαν, αμέσως, δίχως να χρειαστεί να προσπαθήσουν ιδιαίτερα.
Κυρία Γαρυφαλάκη, γνωρίζουμε πως είστε εξαιρετικά δραστήρια και κοινωνική, συστηματική αρθρογράφος, με έντονη κοινωνική δικτύωση και συ-νεχή διοργάνωση σεμιναρίων σχετικά με την εκπαίδευση και την ψυχολογία. Πρόσφατα προέκυψε και η συνεργασία με τις εκδόσεις «Διόπτρα», θέλετε να μας μιλήσετε για το νέο αυτό κεφάλαιο στη ζωή σας αλλά και γι’ αυτή σας τη συνεργασία;
Δεν είχε τύχει ποτέ να γνωρίσω κάποιον που να δραστηριοποιείται στον χώρο των εκδόσεων, παρόλο που από πολύ μικρή διαβάζω αμέτρητα βιβλία κάθε χρόνο. Η συνεργασία με τις εκδόσεις Διόπτρα ήταν για μένα μια τυχερή έκπληξη, όχι μόνο διότι προέκυψε αθώα, αλλά, κυρίως, διότι πάντα ήθελα να συνεργαστώ με μια ομάδα ανθρώπων που να είναι συνεργάσιμοι, δημιουργικοί, αποτελεσματικοί, οργανωμένοι και «προσγειωμένοι». Στη χώρα που ζουμε είναι ουτοπία να βρίσκεις τέτοιους συνερ-γάτες, οπότε δεν μπορώ παρά να είμαι πολύ ευγνώμων που μου δόθηκε αυτή η ευκαιρία!
Πόσο συντελεί ένα βιβλίο στη διαπαιδαγώγηση και διεύρυνση των πνευματικών οριζόντων ενός παιδιού;
Όσο και μια βόλτα στην εξοχή, μια ειλι-κρινής κουβέντα με ένα αγαπημένο πρό-σωπο, μια ξεχωριστή μουσική μελωδία, μια ώρα κολύμπι σε ήρεμη θάλασσα ή η παρατήρηση αστεριών παρέα με παραμυ-θάδες. «Ενα παιδί διευρύνει το πνεύμα του όταν υπάρχει ισορροπία σε νου και καρδιά κι αυτό από μόνο του το βιβλίο δεν μπορεί να το καταφέρει. Σε συνδυασμό με το παιχνίδι όμως μπορεί να καταφέρει απίστευτα πράγματα!
Πού κρύβεται η «ευτυχία» τής ζωής μας, σε στιγμές τής καθημερινότητάς μας ή στα μελλοντικά μας χρόνια;
Η ευτυχία κρύβεται στο παρελθόν, στο κατά πόσο έχουμε συμφιλιωθεί με τη ζωή, με τις αναμνήσεις και τα βιώμαχά μας. Η γαλήνη της μνήμης επιτρέπει στην ευτυχία να ενυπάρχει στο τώρα και στο αύριο.
Υπάρχει «δεν μπορώ» κι αν υπάρχει έχουμε όλοι το δικαίωμα να το λέμε;
Φυσικά και πρέπει να το λέμε και να δι- εκδικούμε την παύση και τον αναστοχασμό. «Δεν μπορώ» δεν σημαίνει απαραίτητα «δεν θέλω», κυρία Δούλη. Σημαίνει «μπορώ, αλλά όχι τώρα» ή «μπορώ, αλλά θέλω τον χρόνο μου». Όποιος δουλεύει με παιδιά και τα παρατηρεί, θα δει ότι ζητούν να σταμα¬τούν για λίγο, για να μπορούν να οκεφτούν, να γεμίσουν ενέργεια και να καταφέρουν τα πάντα, διότι το θέλουν τα ίδια.
Ποια είναι η σημαντικότερη συμβουλή που δεχτήκατε ποτέ και από ποιον;
Γενικά, ακούω ευγενικά συμβουλές και νουθεσίες, αλλά δεν νομίζω όχι χις δέχομαι εύκολα. Για μένα τα ζωντανά παραδείγματα μετρούν περισσότερο. Το χαμόγελο, η πατρική στοργή και το υπέροχο ήθος δύο καθηγητών μου –ένας στο λύκειο και ένας στο πανεπιστήμιο– με βοήθησαν να έχω εμπιστοσύνη στις δυνάμεις μου και πίστη στη ζωή.
Ποια είναι η σημαντικότερη λέξη στη ζωή, που δεν πρέπει να ξεχνάμε ποτέ;
Δεν υπάρχει σημαντικότερη λέξη. Οι λέξεις είναι κατασκευάσματα ανθρώπινα, φθαρτά και δυσνόητα πολλές φορές. Η ίδια η ζωή είναι κάτι που πάντα θα εκπλήσσει και δεν πρέπει να ξεχνάμε ποτέ να την παρατηρούμε.
Εκτός δουλειάς τι σας κάνει να χαλαρώνετε;
Συνήθως δεν τη διαχωρίζω, αλλά χαλαρώνω μέσα από την εργασία μου, γι’ αυτό ήμουν πολύ προσεκτική στην επιλογή της!
ΤΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΤΗΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΣ
Η Ελένη Γαρυφαλάκη είναι εξειδικευμένη παιδαγωγός και σύµβουλος αγωγής και εκπαίδευσης, που ζει και εργάζεται στο Ηράκλειο Κρήτης. Οι σπουδές της αφορούν στην εκπαίδευση όλων των ηλικιών, τόσο οι προπτυχιακές (Ιταλική & Ισπανική Φιλολογία, Δηµοτικό Παιδαγωγικής Εκπαίδευσης) όσο και οι µεταπτυχιακές (Γλωσσικές Διαταραχές, Διά Βίου Εκπαίδευση).
Τον Σεπτέμβριο του 2013 δημιούργησε και ξεκίνησε να λειτουργεί έναν ειδικά διαμορφωμένο χώρο Πολλαπλής Νοηµοσύνης στο Ηράκλειο Κρήτης, όπου θα υλοποιούνται δράσεις για παιδιά, εφήβους και ενήλικες.