Μια ανθολογία εικόνων, στις οποίες αποτυπώνεται η Ελλάδα την περίοδο 1940-1960, με τη γερμανική Κατοχή, την Α’ μεταπολεμική περίοδο και την ανασυγκρότηση, μέσα από το βλέμμα δύο κορυφαίων φωτογράφων του 20ού αιώνα, της Βούλας Παπαϊωάννου και του Δημήτρη Χαρισιάδη, αποτελεί η έκθεση «Πορτρέτα Ιστορίας», που συνδιοργανώνει το Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης με τα Φωτογραφικά Αρχεία του Μουσείου Μπενάκη.
Η έκθεση θα μείνει μέχρι τις 10 Σεπτεμβρίου και συνοδεύεται από παράλληλες δράσεις, όπως προβολές, διαλέξεις, εκπαιδευτικά προγράμματα κ.ά.
Στον πρώτο όροφο του Μουσείου Φωτογραφίας παρουσιάζονται περίπου 200 έργα, καθώς και άλλο ιστορικό υλικό, μαζί με δύο πορτρέτα των φωτογράφων από την τηλεοπτική εκπομπή «Παρασκήνιο» της ΕΡΤ. Στα έργα περιλαμβάνονται σε πλήρη μορφή τα σπάνια κατοχικά λευκώματα Μαύρο Λεύκωμα της Βούλας Παπαϊωάννου και Σούπα του παιδιού και ΙΚΑ Πειραιώς του Δημήτρη Χαρισιάδη, όπου αντανακλάται το σκληρό πρόσωπο του πολέμου και ο αγώνας για επιβίωση. Σχεδόν αυτοδίδακτοι στη φωτογραφία, η Βούλα Παπαϊωάννου και ο Δημήτρης Χαρισιάδης ωρίμασαν δημιουργικά την ταραγμένη εικοσαετία 1940-1960.
Οι φωτογραφίες τους από τον πόλεμο και την περίοδο της ανασυγκρότησης αποτελούν κατεξοχήν δείγματα του φωτογραφικού μοντερνισμού στην Ελλάδα, όπως αυτός εκφράστηκε μέσα από δύο κυρίαρχες κατευθύνσεις: της ανάδειξης της «καθαρής» (ή «ανόθευτης» κατά τον Χαρισιάδη) φωτογραφίας, αλλά και την ανάπτυξη ενός νέου είδους ανθρωπιστικής φωτογραφίας κοινωνικής καταγραφής.Χρονικά, η έκθεση ξεκινά με φωτογραφίες από το Αλβανικό Μέτωπο, την Κατοχή και τον Εμφύλιο.
Η Παπαϊωάννου χρησιμοποιεί τη δραματουργία του «ανθρώπινου ντοκουμέντου», είδος φωτογραφίας καταγραφής που εμφανίστηκε στην Αμερική τη δεκαετία του 1930, για να αποδώσει την τραγικότητα στο βλέμμα της μάνας που αποχωρίζεται τον γιο της στην επιστράτευση, την καρτερικότητα αυτών που συνωστίζονται στα υπαίθρια συσσίτια, την απόγνωση των λιμοκτονούντων, τον χειμώνα του 1941-1942.Από τις πρώτες φωτογραφίες του στο Αλβανικό Μέτωπο, ο Χαρισιάδης διατηρεί μια εξίσου άμεση, αλλά πιο αποστασιοποιημένη προσέγγιση. Οι εικόνες του από το ΙΚΑ Πειραιώς, για παράδειγμα, θυμίζουν ανθρωπομετρικές φωτογραφίες του προηγούμενου αιώνα, παρουσιάζοντας τους «οιδηματίες» γυμνούς, χωρίς συνθετική ή σκηνοθετική επιτήδευση.
Οι σχέσεις που αναπόφευκτα αναπτύσσονται με την παραβολή των φωτογραφιών στην έκθεση αναδεικνύουν όχι μόνο τις διαφορετικές ερμηνείες της Ιστορίας, αλλά και τα μορφολογικά και οντολογικά στοιχεία που συνθέτουν τον μοντερνιστικό κανόνα στην ελληνική φωτογραφία στα μέσα του 20ού αιώνα.