Ο καιρός μπορεί να μην ακολουθεί τις καλοκαιρινές προσταγές, αλλά το κάνουν οι εκδότες: χαρμόσυνα τα νέα της επιστροφής της Ζυράννας Ζατέλη με νέο τίτλο. Αρκεί να περιμένουμε μέχρι τον Ιούλιο για να ανακαλύψουμε τι ακριβώς κρύβει η γνωστή συγγραφέας στο λογοτεχνικό εργαστήρι της και να φιλοξενηθούμε για λίγο στις μαγικές ατραπούς που οδηγούν στο «ζατέλειο» ατμοσφαιρικό σύμπαν μέσα από τα Τετράδια Ονείρων που αναμένεται να κυκλοφορήσουν από τις εκδόσεις Καστανιώτη έναν χρόνο σχεδόν πριν από την κυκλοφορία του πολυαναμενόμενου γ’ μέρους της τριλογίας Με το παράξενο όνομα Ραμάνθις Ερέβους που θα έχει τον τίτλο Ορατή σαν αόρατη (εννοείται πως και αυτό, όπως όλα τα βιβλία της Ζατέλη, υπακούν στον μαγικό αριθμό 7, έναν απαραίτητο κύκλο ο οποίος οφείλει να συμπληρωθεί για την επόμενη έκδοση).
Μια άλλη σπουδαία γυναίκα, από άλλη εποχή όμως, έρχεται να προστεθεί στον κύκλο των μεγάλων ονομάτων, η επιβλητική συγγραφέας του Μετρόπολις, Τέα Γκαμπριέλε φον Χάρμπου. Καθώς μαθαίνουμε, το βιβλίο, στο οποίο βασίστηκε η περίφημη, ομώνυμη ταινία του Φριτς Λανγκ, το χαρακτηριστικότερο δείγμα του γερμανικού εξπρεσιονισμού, συμπεριλαμβάνεται στις νέες εκδόσεις του καλοκαιριού (από την Αλεξάνδρεια, σε μετάφραση Δημήτρη Αρβανίτη).
Ένας αξιομνημόνευτος τίτλος σε δύο εκδοχές, για την ακρίβεια σε διαφορετικές μεταφράσεις από διαφορετικούς οίκους, είναι από τις ευχάριστες θερινές εκπλήξεις: το αριστούργημα του Αντρέι Μπιέλυ, Πετρούπολη, το οποίο εξύμνησε ο Ναμπόκοφ ως ένα εξέχον δείγμα του ρωσικού μοντερνισμού, εκδόθηκε πρόσφατα από τους Αντίποδες σε μετάφραση Ελένης Μπακοπούλου αλλά και από την Κίχλη σε μετάφραση Σταυρούλας Αργυροπούλου και επίμετρο Αλεξάνδρας Ιωαννίδου.
Παραμένοντας στη Ρωσία, αλλά με άλλο τρόπο, ο τίτλος Οι Κόκκινοι παραπέμπει άμεσα στο όνομα του Λένιν αλλά και στις κόκκινες ψευδαισθήσεις που γαλούχησαν γενιές και γενιές, αφού, όπως λέει και σε απόσπασμα του βιβλίο του ο Καρλ Αντερόλντ: «Η πολιτική μάς κρατούσε σε εγρήγορση, μας έδινε την επιθυμία να γίνουμε σπουδαιότεροι, μας προστάτευε ενάντια στον κυνισμό όπως και απέναντι σε κάθε πικρία» – ένα συναρπαστικό μυθιστόρημα που μπορεί να διαβαστεί και ως γλυκόπικρη παρωδία για μια εποχή που δεν υπάρχει πια (εκδόσεις Στερέωμα, σε μετάφραση Κώστα Κατσουλάρη).
Στο αντίπαλο ακριβώς δέος, αυτό της Αμερικής, συναντάμε την εμβληματική μορφή του Αβραάμ Λίνκολν, από την οποία εμπνέεται ο μάστορας της μικρής φόρμας Τζορτζ Σόντερς για να μιλήσει για τους οικογενειακούς δεσμούς και την απώλεια στο μυθιστόρημα Λήθη και Λίνκολν που άφησε τις καλύτερες εντυπώσεις (από τις εκδόσεις Ίκαρος, σε μετάφραση Γιώργου-Ίκαρου Μπαμπασάκη). Από τον κύκλο των σπουδαίων προσωπικοτήτων που θα συνοδεύσουν τα καλοκαιρινά διαβάσματα δεν θα μπορούσε να λείπει, φυσικά, ούτε ο Τζον Κέινς, ο οποίος τολμάει να αποκαλύψει τα παρασκήνια των κρισιμότερων διπλωματικών διαπραγματεύσεων στις οποίες έλαβε μέρος αλλά και την ομοφυλοφιλική του ταυτότητα στις αυτοβιογραφικές Δύο αναμνήσεις: Δρ. Μέλχιορ, ένας ηττημένος εχθρός και στο Τα νεανικά μου πιστεύω – Από το Μπλούμσμπερυ στο Παρίσι, το οποίο αναμένεται από Άγρα σε μετάφραση Σπύρου Γιανναρά.
Φιντέλ Κάστρο θα κυκλοφορήσουν οι εκδόσεις Τόπος, συγκεκριμένα ανέκδοτα κείμενά του με τον τίτλο Ο Φιδέλ Κάστρο για τον Αλιέντε, σε μετάφραση Χρυσάνθης Παρτσανάκη και επιμέλεια-πρόλογο και σχόλια του Δημήτρη Καλτσιώνη. Νέο, πάντα επαναστατικό και άκρως δυνατό Καρύλ Φερέ περιμένουμε από την Άγρα με τον τίτλο Κόνδωρ, σε μετάφραση Αργυρώς Μακάρωφ, ενώ από τον ίδιο οίκο θα εκδοθεί άλλη μια συναρπαστική Πατρίτσια Χάισμιθ, η Κραυγή της κουκουβάγιας, με την υπογραφή του Ανδρέα Αποστολίδη στη μετάφραση. Χάισμιθ περιμένουμε και από τις εκδόσεις Μίνωα, την αιματοβαμμένη Καταδίωξη στη Βενετία, την οποία ενέπνευσε η διαμονή της στην Ιταλία (η απόδοση στα ελληνικά είναι του Βασίλη Πουλάκου).
Λογοτεχνία
Πολλοί λένε ότι το καλύτερο βιβλίο του Γιώργου Σκαμπαρδώνη είναι το άρτι εκδοθέν Ντεπό με διηγήματα που κάνουν τη διαφορά (Πατάκης), ενώ συζήτηση αναμένεται να προκαλέσει και ο Γιάννης Μακριδάκης και το Όλα για καλό (Εστία). Το Πάπλωμα είναι το νέο μυθιστόρημα του Φίλιππου Δρακονταειδή που θα κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Γαβριηλίδης και το αίμα τους πίσω φαίνεται να παίρνουν και οι γυναίκες: τις καλύτερες εντυπώσεις έχει προλάβει ήδη να αφήσει το Λιθόστρατο της Μαρίας Τσιμά –η πρώτη, ουσιαστικά, εμφάνιση των εκδόσεων Στερέωμα στον χώρο της ελληνικής πεζογραφίας–, ενώ νέο βιβλίο μόλις κυκλοφόρησε και η Βίκυ Τσελεπίδου με τον τίτλο Αλεπού, αλεπού, τι ώρα είναι; (Νεφέλη).
Το Βραβείο του Αναγνώστη μάς δίνει αφορμή να ξαναθυμηθούμε την Καρολίνα Μέρμηγκα και τον Έλληνα γιατρό της, τη διασκευασμένη, συναρπαστική ιστορία του παππού της, που επανέρχεται στο προσκήνιο ως ένα από τα απαραίτητα καλοκαιρινά αναγνώσματα (Μελάνι). Επειδή όμως το φετινό καλοκαίρι δείχνει να είναι αμερικανική υπόθεση, πολλές είναι οι λογοτεχνικές αφίξεις από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού: ελπίζουμε να δούμε σύντομα τον Χλωμό Βασιλιά του Ντέιβιντ Φόστερ Γουάλας σε μετάφραση Γιώργου Κυριαζή από τις εκδόσεις Κέδρος, ένα έργο που δεν πρόλαβε να ολοκληρωθεί από τον αδικοχαμένο αυτόχειρα. Από τις ίδιες εκδόσεις περιμένουμε Τζόναθαν Σάφραν Φόερ και το πολυσυζητημένο, απρόσμενο και «διαβαστερό» Είμαι Εδώ, πάντα με ισχυρές αυτοβιογραφικές δόσεις, σε μετάφραση Μυρσίνης Γκανά, αλλά και επανέκδοση του Εξαιρετικά δυνατά και απίστευτα κοντά (μτφρ. Ελένη Ηλιοπούλου – επίμετρο Μαριλένα Αστραπέλλου).
Οι αδυναμίες, όμως, δεν κρύβονται και ο μεγάλος Ντον ΝτεΛίλλο είναι μία από αυτές: στα αναμενόμενα μεγάλα hits συμπεριλαμβάνεται φυσικά και το Ζέρο Κ από τις εκδόσεις της Εστίας σε μετάφραση Λαμπρινής Κουζέλη. Τσαρλς Μπουκόβσκι και πάλι από το Μεταίχμιο με νέο τίτλο.
Το Χόλιγουντ είναι το αυτοβιογραφικό κείμενό του για τη συγγραφή του σεναρίου της ταινίας Μπαρφλάι, σε μετάφραση Γιώργου-Ίκαρου Μπαμπασάκη. Πολλοί επιμένουν πως πρέπει οπωσδήποτε να διαβαστεί το βιβλίο του πρωτοεμφανιζόμενου Πίνο Κόριας με την ιστορία του Όσκαρ Μαρτέλο, του αδίστακτου μεγιστάνα που αποπειράται να κατακτήσει την Αιώνια Πόλη (σε μετάφραση Άννας Παπασταύρου, από τις εκδόσεις Κριτική). Γλυκό Τραγούδι λέγεται το βιβλίο της Λέιλα Σλιμάνι που έτυχε της ύψιστης για τους Γάλλους διάκρισης με το Βραβείο Γκονκούρ, ένα γοητευτικά σκληρό βιβλίο για την ιστορία ενός ζευγαριού που νόμιζε ότι είχε βρει την ιδανική νταντά, μια εντύπωση διαμετρικά αντίθετη με την πραγματικότητα (Ψυχογιός).
Το Τραπέζι της Γάτας του γνωστού από τον Άγγλο Ασθενή Μάικλ Οντάατζε αποδίδει στα ελληνικά η Κατερίνα Σχινά και θα κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Πατάκη, ενώ η Θεία Τούλα του Μιγκέλ ντε Ουναμούνο θα ανατυπωθεί από τον Gutenberg (μτφρ. Κων/νος Παλαιολόγος). Ένα βιβλίο, ωστόσο, που θυμίζει γιατί η Ιαπωνία είναι χώρα με σπουδαίους λογοτέχνες, όπως ο νομπελίστας Γιασουνάρι Καβαμπάτα με τις υπέροχες περιγραφές της φύσης, τη γιαπωνέζικη απλότητα και την απαράμιλλη ευαισθησία, είναι το Κιότο που επανακυκλοφορεί από τον Καστανιώτη σε μετάφραση Πόλλας Βλάχου-Ζαχοπούλου.
Πολύτιμα αποσπάσματα του Κάφκα, συνολικά 366, κυκλοφορούν οι εκδόσεις Bibliotheque με τον τίτλο Σήμερα πάλι ωραία ημέρα (μτφρ. Αλέξανδρος Κυπριώτης). Όσοι αγαπάμε (αγαπάτε) τον Πέδρο Χουάν Γκουτιέρες μπορούμε να τον βρούμε στις εκδόσεις Μεταίχμιο με τις ακριβείς μεταφράσεις της Κλεοπάτρας Ελαιοτριβιάρη, γιατί «Έτσι είναι η ζωή. Η ζωή είναι πιο περίπλοκη από τη λογοτεχνία, αλλά και λιγότερο έντονη. Η λογοτεχνία πρέπει να προχωράει με υπερβολική ταχύτητα για να διατηρεί την ένταση. Αλλιώς θα ήταν ένα νυσταλέο και βαρετό ταξίδι. Διαλέγεις τα κομμάτια, γράφεις και προσπαθείς να μην είσαι βαρετός. Τελικά, ο μόνος οδηγός που έχω είναι το ένστικτο. Λίγο ένστικτο. Κι αυτό είναι πολύ λίγο». (απόσπασμα από το Ο έρωτας νοστάλγησε την Κούβα).
Δοκίμια
Ένας νέος εκδοτικός οίκος κάνει την εμφάνισή του με σημαίνοντες θεωρητικούς τίτλους, που μπορούν όμως να διαβαστούν απ’ όλους: οι νεοσύστατες εκδόσεις Δώμα μάς προτείνουν να αλλάξουμε γραμμή πλεύσης, ανατρέχοντας σε κλασικά κείμενα, όπως η Ελευθερία του Επίκτητου, με τον Σενέκα και τον Γάιο Μουσώνιο Ρούφο να αποδεικνύονται οι ιδανικότεροι νοεροί συνομιλητές μας στην προσπάθειά μας να δούμε τη ζωή αλλιώς. Οι εκδόσεις Πλέθρον μάς ξαναδίνουν την αφορμή να θυμηθούμε την αξεπέραστη Αρχαιολογία της Γνώσης του Μισέλ Φουκώ (στη μετάφραση του Κωστή Παπαγιώργη) και οι εκδόσεις Αιώρα κυκλοφορούν την Ιστορία των λαών της Ευρώπης του Γουίλιαμ Πελτζ μέσα από σκοτεινές αφηγήσεις και ιστορίες που οι επιστήμονες θα ήθελαν να μείνουν στην αφάνεια.
Μια άλλη, πιο ζοφερή στιγμή της Ευρώπης μάς θυμίζει η Έκκληση προς Ευρωπαίους του Στέφαν Τσβάιχ (σε μετάφραση Σώτης Τριανταφύλλου, εκδόσεις Μελάνι), ο οποίος οραματιζόταν μια ενωμένη ήπειρο, χωρίς εθνικισμούς και αντιπαλότητες. Ουτοπική, σίγουρα, ενατένιση που αξίζει να επανέλθει στο προσκήνιο, γιατί οι ουτοπίες υπάρχουν πάντα, όπως εξαγγέλλει και το άκρως ενδιαφέρον βιβλίο του Ρούτγκερ Μπρέγκμαν, Ουτοπία για Ρεαλιστές (από τις εκδόσεις Ψυχογιός, σε μετάφραση Ανδρέα Σοκοδήμου).
Η ποίηση εμπνέει
Η πιο μεστή και άκρως υπαρξιακή ποιητική συλλογή του εξαιρετικού Γιάννη Στίγκα μόλις κυκλοφόρησε από τη Μικρή Άρκτο με τον τίτλο Εξυπερύ σημαίνει χάνομαι, ενώ οι στίχοι του Zbigniew Herbert μας εισάγουν στο σύμπαν ενός Άτλαντα της ποίησης με αδαμάντινο ηθικό λόγο, όπως είχε περιγράψει τον περήφανο Πολωνό ποιητή ο Heaney: η συλλογή με τα ποιήματα του Zbigniew Herbert, Τιμές στον μικρό θεό της ειρωνείας μεταφράστηκαν στα ελληνικά από τον Χάρη Βλαβιανό (εκδόσεις Πατάκη). Αυτοβιογραφικές, σπαρακτικές ομολογίες από την Άννα Αχμάτοβα θα βρει κανείς στο Φως του προβολέα από το Ροδακιό, σε απόδοση στα ελληνικά της Ασπασίας Λαμπρινίδου.
Επειδή όμως ένας ποιητής όπως ο Σαίξπηρ πάντα εμπνέει διαφορετικές μεταφορικές ιστορίες, μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει το Hogarth Shakespeare Project που μας συστήνει το Μεταίχμιο, στο οποίο πολλοί γνωστοί συγγραφείς καταθέτουν τη δική τους σαιξπηρική εκδοχή: τελευταίος τίτλος που κυκλοφορεί στο πλαίσιο αυτής της σειράς στα ελληνικά είναι το Παιδί της Τρικυμίας, σε απόδοση Τρισεύγενης Παπαϊωάννου. Ως γνωστόν, εκτός από τον Σεφέρη, άλλος ένας Έλληνας ποιητής έχει μεταφραστεί σε διάφορες γλώσσες, ο Καβάφης. Η αξιομνημόνευτη ιταλική απόδοση των ποιημάτων του από τον ελληνιστή Μαουρίτσιο ντε Ρόζα θα κυκλοφορήσει σε δίγλωσση έκδοση από την Αιώρα, γιατί πάντα στην τέχνη της ποιήσεως προστρέχουμε, που «κάπως ξέρει από φάρμακα, νάρκης του άλγους δοκιμές, εν Φαντασία και Λόγω».