Επιμέλεια Νικολάου Κατοίκου, Καθηγητή Φιλολογίας
1. Ευτυχία
• «Το μεγαλύτερο αγαθό είναι η ευτυχία· δεύτερο αλλά όχι κατώτερο σε αξία είναι η σωστή σκέψη. Όταν απουσιάζει το δεύτερο, αναιρείται και το πρώτο», Δημοσθένης (Αναφορά τού Ανωνύμου στο έργο «Περί Ύψους»), σελ. 18.
2. Η μεγαλοφυΐα τών Αρχαίων εμπνέει
• «Στις ψυχές εκείνων που είναι προσηλωμένοι στη μεγαλοφυΐα τών Αρχαίων, χύνονται νάματα σαν από ιερές πηγές, από τις οποίες ακόμη και εκείνοι που δεν έχουν δυνατή τη χάρη τού Απόλλωνα, εμπνέονται και γίνονται θεϊκοί από τη μεγαλοσύνη τών άλλων» (σελ. 40).
3. Οι έξοχοι συγγραφείς ως πρότυπα λόγου
• «Όταν θέλουμε να επεξεργαστούμε ένα θέμα που χρειάζεται υψηγορία και μεγαλοφροσύνη, καλό είναι να αναπλάθουμε στην ψυχή μας αυτό που θα έλεγε στην ανάλογη περίπτωση ο Όμηρος, αυτό στο οποίο ο Πλάτων ή ο Δημοσθένης θα έδιναν το χαρακτήρα τού υψηλού ή, αν πρόκειται για Ιστορία, ο Θουκυδίδης. Οι εξέχουσες αυτές προσωπικότητες καταλάμπουν την ψυχή μας, οδηγώντας την ώς τα όρια των νοητικών μας μορφωμάτων» (σελ. 41).
4. Τα μικρά φρονήματα
• «Όταν τα φρονήματα είναι μικρά και δουλοπρεπή, και σε όλη μας τη ζωή πορευόμαστε με αυτά, δεν θα μπορέσουμε να δημιουργήσουμε τίποτε που να αξίζει» (σελ. 28).
5. Το δυνατό πάθος
• «Τίποτε δεν είναι τόσο μεγαλήγορο, όσο το δυνατό πάθος, εκεί που αρμόζει, φυσημένο σαν από κάποια μανία και ενθουσιαστικό πνεύμα, που δίνει στον λόγο μιαν απολλώνια έμπνευση» (σελ. 27).
6. Η φαντασία
• «Ως φαντασία γενικά ορίζεται κάθε σκέψη, ικανή να παράγει εξωτερικευμένον λόγο·στα χρόνια μας όμως επικράτησε να ορίζεται ως φαντασία το να νομίζεις ότι εκείνα που λες από ενθουσιασμό ή πάθος, τα βλέπεις και τα παρουσιάζεις ζωντανά στα μάτια τών ακροατών» (σελ. 42).
7. Σκοπός τής φαντασίας
• «Σκοπός τής ποιητικής φαντασίας είναι η έκπληξη, ενώ της ρητορικής η ενάγεια των λόγων· όμως, και οι δύο (μορφές φαντασίας) αποβλέπουν στη διέγερση πάθους και συγκίνησης (σελ. 42).
8. Η αληθινή Τέχνη
• «Τότε η Τέχνη είναι αληθινή, όταν δίνει την εντύπωση ότι είναι φύση (σελ. 11).
9. Δημοκρατία και Τέχνη
• «Δημοκρατία εστίν η των μεγάλων αγαθή τιθηνός (=τροφός), ή (δοτ.) μόνη σχεδόν και συνήκμασαν οι περί τους λόγος δεινοί και συναπέθανον» (σελ. 11).
Δηλαδή: Τροφός τών μεγάλων λογοτεχνών είναι η δημοκρατία.
10. Το αληθινά υψηλό ανεβάζει την ψυχή
• «Είναι στη φύση τής ψυχής μας να την ανεβάζει το αληθινά υψηλό, και παίρνοντας έτσι ένα περήφανο ανάστημα, να γεμίζει από χαρά και μεγαλοφροσύνη, σαν να δημιούργησε εκείνη αυτό που άκουσε» (σελ. 24).
11. Η αίσθηση του υψηλού
• «Δεν μπορείς να αρθείς στο υψηλό, αν δεν έχεις την αίσθηση του υψηλού· δεν μπορείς να κατορθώσεις το μεγάλο, αν δεν έχεις τις προϋποθέσεις για το μεγάλο» (σελ. 9).
12. Προϋποθέσεις για το ψηλό στο γράψιμο
• «Για να πετύχει κανείς το υψηλό στο γράψιμο, πρέπει και ο ίδιος να έχει μεγαλοφροσύνη και να μη ζει μέσα στα ταπεινά• να μη δαπανάται μέσα στην καθημερινότητα» (σελ. 9).
13. Το υψηλό ως γέννημα της δημοκρατίας και της ελευθερίας
• «Το υψηλό δεν είναι μόνο γέννημα της μεγαλοφυΐας, αλλά και δημιούργημα της δημοκρατίας και της ελευθερίας» (σελ. 12).
14. Υψηλό και μεγαλοφροσύνη
• «Το υψηλό είναι απήχημα μεγαλοφροσύνης» (σελ. 27).
15. Το υψηλό αρέσει σε όλους
• «Υψηλό και αληθινό είναι γενικά εκείνο που αρέσει σε όλους και για πάντα» (σελ. 25).
16. Από το υψηλό ξεχώρισαν οι μεγάλοι λογοτέχνες
• «Το ύψος είναι στοιχείο χαρακτηριστικό τής τελειότητας και της υπεροχής τού λόγου· οι μεγάλοι ποιητές και συγγραφείς από αυτό κυρίως το στοιχείο ξεχώρισαν και περιέζωσαν με δόξα τους αιώνες. Γιατί το υψηλό δεν αποβλέπει στο να πείσει τους αναγνώστες, αλλά στο να τους οδηγήσει στην έκσταση (σελ. 16).
ΣΗΜ. Τα παραπάνω κομμάτια είναι από το βιβλίο τού Ανωνύμου «Περί Ύψους» (1ος αι. μ.Χ.), Εκδόσεις «Αστρολάβος Ευθύνη», 1991, μετάφραση Κώστα Χωρεάνθη. Οι τίτλοι τών κομματιών είναι δικοί μας.
Ακολουθήστε το tameteora.gr στο Google News!