Ήταν από λύπηση ή για να δώσει εύκολο τέλος σε αυτή την ενοχλητική υπόθεση; – Έτσι καθώς τον είχαν ντύσει οι στρατιώτες, με μια ψεύτικη αλουργίδα και για κορόνα ένα στεφάνι από αγκάθια, τον έστησε μπροστά στον όχλο τών φωνασκών, για να γελάσουν και να τον σπλαχνιστούν. «Ίδε ο άνθρωπος» ! τούς είπε. Σαν να τους έλεγε: «Να, ο άνθρωπος που θέλετε να σταυρώσω. το αξίζει;» Περιφρόνηση, μπορεί και συμπόνια, σήμαινε η φράση τού Ρωμαίου Ανθυπάτου. Οι αιώνες όμως την επανέλαβαν με άλλο νόημα. Με το νόημα όχι του εμπαιγμού και του οίκτου, αλλά του δέους και του θαυμασμού.
Να έχεις δώσει τη ζωή σου ολόκληρη στα έργα του καλού. Να έχεις σταθεί κοντά στον φτωχό, στον καταφρονεμένο, στον άρρωστο, έτοιμος να τον βοηθήσεις στη δυστυχία του. Όλους να τους έχεις κλείσει μέσα στην καρδιά σου. ακόμη και τις πόρνες και τους ληστές. Με έναν σκοπό πάντα μπροστά σου: Πώς να ξαναφέρεις τους παραστρατημένους στον δρόμο τής αρετής με το χαμόγελο της καλοσύνης. Επιεικής προς όλους, καταδεχτικός και αμνησίκακος. κανέναν να μην έχεις πικράνει και αυστηρά να έχεις μιλήσει προς τους υποκριτές και τους καπήλους τών οσίων και των ιερών. Και αίφνης, αντί να ακούσεις ένα απλό και ανέξοδο ευχαριστώ από τον κόσμο που ευεργέτησες, εγκαταλειμμένος και προδομένος από τους ίδιους τους συντρόφους σου να έχεις πέσει στα βρόμικα χέρια τής Εξουσίας και να διαπομπεύεσαι. Να προπηλακίζεσαι βάναυσα και να πληγώνεσαι χωρίς έλεος.
Έως ότου θανατωθείς με τον επαίσχυντο τρόπο, με τον οποίο τιμωρούνται οι κακούργοι . . . «Ίδε ο άνθρωπος»!
Η ευαγγελική αφήγηση με την απαράμιλλη λιτότητα του ύφους της στην τελευταία πράξη τού δράματος δεν αποτελεί μόνο την αποκάλυψη μιας υψηλής θρησκευτικής ιδέας. έχει σκιαγραφήσει και την πιο συγκλονιστική εικόνα τού ανθρώπινου πεπρωμένου. Αν η μορφή τού Ιησού υψώνεται επιβλητική σε όλα τα πλάτη τής Οικουμένης, πέρα από τα σύνορα του Χριστιανισμού, και επί δύο χιλιετίες συγκινεί σοφούς και ασόφους κάθε χρώματος, είναι γιατί συμβολίζει με τρόπον ανεπανάληπτο μια βαθιά και πικρή αλήθεια: Ότι ο αυθεντικός άνθρωπος, εκείνος δηλαδή που ταυτίζεται με το χρέος του, έχει προοριστεί για το μαρτύριο. θρίαμβός του είναι ο σταυρός. Δεν επιζητεί βέβαια ο ίδιος τον θάνατο. τέτοια ματαιοδοξία δεν την καταδέχεται. Απεναντίας, θα ήθελε να τον αποφύγει («Παρελθέτω το ποτήριον τούτο»). πώς θα μπορούσε να είναι «άνθρωπος», εάν δεν είχε δοκιμάσει το φόβο – και την αμφιβολία; («Θεέ μου, ίνα τί με εγκατέλιπες;»). Η πορεία του όμως είναι χαραγμένη. στο τέρμα της βρίσκεται ο Γολγοθάς…
«Αυτός είναι ο άνθρωπος»! Αφότου άρχισαν οι συζητήσεις για τη διατύπωση του Χριστολογικού Δόγματος έως τις πρόσφατες διερευνήσεις τής ιστορικότητας του Ιησού, πολλοί αμφισβήτησαν τη θεότητά του. Την «ανθρωπιά» του όμως, το ανθρώπινο βάθος και το ανθρώπινο κάλλος του, κανείς. Στο βάθρο του στέκει μόνος και απρόσιτος, απάνω και πέρα από τα πρόσωπα που γνώρισε η ιστορία και έπλασε η ποίηση. Γιατί είναι η ανθρώπινη αρετή σε όλη την ακτινοβολία της και η ανθρώπινη μοίρα σε όλο το τραγικό μεγαλείο της!
Ε.Π. Παπανούτσου
Εφημ. «Το Βήμα», Πάσχα του 1976 (25-4)