Γράφει ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΨΑΡΡΗΣ
Η Ορθόδοξη Εκκλησία μας έχει καθιερώσει να εορτάζεται η μνήμη της Μεγαλομάρτυρος Αγίας Βαρβάρας, προστάτιδος του Πυροβολικού, στις 4 Δεκεμβρίου. Ένας από τους Ιερούς Ναούς αφιερωμένους σ’ αυτήν, που εόρτασε, ήταν και το παρεκκλήσι της Αγίας Βαρβάρας Καλαμπάκας.
Ο μονόχωρος, ρυθμού βασιλικής ναός, είναι κτισμένος στην παλαιά Καλαμπάκα νότια από το ναό της Παναγίας και ανατολικά από το ναό του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου.
Πάνω από τη βορινή είσοδο του ναού, τώρα είναι κλειστή, υπάρχει εντοιχισμένη πλάκα με τη χρονολογία «1798 Μαρτίου 25». Ο ναός όμως πρέπει να είναι αιώνες παλαιότερος ο ίδιος, ή να προϋπήρχε ναός άλλος στην ίδια θέση. Αυτό αποδεικνύεται από διασωθέν γραπτό στοιχείο. Πρόκειται για το Πρακτικό Απογραφής («Διάγνωσις») των ορίων, δικαίων και κτημάτων της Επισκοπής Σταγών που συντάχτηκε και εκδόθηκε τον Απρίλιο του 1163, στο οποίο αναφέρεται και ο ναός της Αγίας Βαρβάρας. Άρα ο ναός είχε κτιστεί πριν το 1163.
Στο Πρακτικό αυτό αναφέρεται: «… πλησίον της βρύσεως της εξερχομένης από του ναού του τιμίου Προδρόμου και πλησίον της αγίας Βαρβάρας, και δέντρα συκάμινα τον αριθμόν ογδοήκοντα πέντε…».
Αρκετά κατατοπιστική είναι η περιγραφή. Αναφέρει το ναό του Τιμίου Προδρόμου με τη βρύση που ακόμη υπάρχει, καθώς και 85 μουριές (σκαμνιές), προφανώς για την εκτροφή μεταξοσκωλήκων για την παραγωγή μετάξης.
Αντίγραφα του πρακτικού αυτού υπάρχουν στην Εθνική Βιβλιοθήκη των Παρισίων και (σε κακή κατάσταση) στην Ιερά Μονή Βαρλαάμ Μετεώρων. Τα ιστορικά αυτά στοιχεία μετέφερε από την Επισκοπή Σταγών στη Μονή Βαρλαάμ ο Επίσκοπος Σταγών (Μάρτιος 1751 έως Μάρτιος 1784) Παρθένιος.
Το απόγευμα της Τρίτης τελέστηκε ο Εσπερινός μετά σίτου, αρτοκλασίας και Θείου Κηρύγματος από τους ιερείς Ελευθέριο Κουκουράβα και Ευάγγελο Γκιουζέλη. Στους πιστούς προσφέρθηκε και λουκούμι.
Το πρωί της Τετάρτη τελέστηκε Όρθρος και Θεία Λειτουργία από τους ιερείς Ελευθέριο Κουκουράβα και Βασίλειο Ντούλα.
Πλήθος πιστών παρακολούθησαν και τις δυο θρησκευτικές τελετές.
Βιβλιογραφία:
Δημήτριος Ζ. Σοφιανός, Καθηγητής Ιονίου Πανεπιστημίου, «Η Επισκοπή Σταγών – Σύντομο ιστορικό διάγραμμα», Καλαμπάκα 2004, έκδοση Ιεράς Μητροπόλεως Σταγών και Μετεώρων.