Οι κοινές απόψεις και προτάσεις 13 φορέων της Καλαμπάκας για τις νέες απαγορεύσεις στα Μετέωρα

Το κοινό έγγραφο με τις απόψεις τους και τις προτάσεις τους για την προτεινόμενη απαγόρευση δράσεων και δραστηριοτήτων στα Μετεώρα δημοσιοποίησαν 13 φορείς.

Το έγγραφο έχει ως εξής:

Καλαμπάκα, 17/02/14

Προς: Δήμαρχο Καλαμπάκας

Κοινοποίηση:
Υπουργό Πολιτισμού
Υπουργό Τουρισμού
Υπουργείο Πολιτισμού,
Γενική Διεύθυνση Αρχαιοτήτων
Περιφερειάρχη Θεσσαλίας
Αντιπεριφερειάρχη Ν. Τρικάλων
19η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων
Ιερά Μητρόπολή Σταγών και Μετεώρων
Ιερές Μονές Μετεώρων

θεμα: Δράσεις – Δραστηριότητες έντος του Αρχαιολογικού χώρου των Μετεώρων

Τα Μετέωρα εκτός της υπάρχουσας Ελληνικής νομοθεσίας δεσμεύονται με αποφάσεις διεθνών οργανισμών. Οι αποφάσεις αυτές είναι οι εξής:
– Της UNESCO με τις οποίες ανακηρύσσονται τα Μετέωρα παγκόσμιας φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς.
– Του I.CO.MOS με την οποία τα Μετέωρα εγγράφονται στη λίστα της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομίας.

Οι σχεδιασμοί αυτοί διασφαλίζουν τη δυνατότητα κάθε ανθρώπου, ανεξάρτητα καταγωγής, θρησκευτικών και κοινωνικών αντιλήψεων να απολαύσει τα φυσικά και ανθρώπινα δημιουργήματα που αποτελούν πλέον ιδιοκτησία της ανθρωπότητας.
Τα μετέωρα χαρακτηρίζονται από ένα διπολισμό (ή αντίθεση) ανάμεσα τουριστικό και πνευματικό τους χαρακτήρα. Το αναπτυξιακό πρόβλημα των Μετεώρων είναι η εναρμόνιση των δύο αυτών στοιχείων. Σ’ αυτή τη κατεύθυνση θέλουμε να αποθαρρύνουμε την ποσοτική αύξηση της τουριστικής κίνησης και να ενισχύσουμε τον ποιοτικό της χαρακτήρα. Για να μπορέσουμε να επιτύχουμε την ποιοτική αυτή στροφή που θα μας δώσει ένα τουριστικό μοντέλο ανάπτυξης με περισσότερα οφέλη για την τοπική κοινότητα θα πρέπει να δοθεί έμφαση και να αναπτυχθούν μια σειρά από εναλλακτικές δραστηριότητες.
Ο τουρισμός είναι η πιο σημαντική οικονομική δραστηριότητα στην περιοχή και οι επιπτώσεις από την επιτυχία ή αποτυχία της ετήσιας τουριστικής κίνησης, επιδρούν σημαντικά στην καθημερινή ζωή όλων και επηρεάζουν το βιοτικό επίπεδο όλων μας. Ιδιαίτερα σήμερα με τα γνωστά οικονομικά προβλήματα ο τουρισμός είναι η μόνη οικονομική και αναπτυξιακή διέξοδος για την κοινότητά μας και ο μόνος τρόπος να κρατήσουμε τους νέους στην περιοχή μας. Αν γίνουν λάθος χειρισμοί και αστοχίες κρίνεται η επιβίωση όλων μας και γι αυτό χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή στον τρόπο που λαμβάνονται αποφάσεις που επηρεάζουν άμεσα τον τοπικό τουρισμό.
Παράλληλα πρέπει να διασφαλίζονται εκείνες οι προϋποθέσεις προστασίας του φυσικού και του θρησκευτικού χώρου των Μετεώρων. Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στην προστασία της πνευματικής λειτουργίας του χώρου και το σεβασμό της ιερότητας με κεντρικό στοιχείο τη ζωή των μοναστηριών.
Η πρότασή μας, συμβάλει στην τοπική ανάπτυξη αλλά και στην προστασία των Μετεώρων. Το γενικότερο τουριστικό ζήτημα της περιοχής επισκιάζεται από τα Μετέωρα και από την θέση που αυτά τείνουν να καταλάβουν στην τοπική οικονομία ως τουριστικός πόλος. Το πρόβλημα της προστασίας των Μετεώρων ως φυσικού, πολιτιστικού, και πνευματικού αγαθού και ως στοιχείου της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς είναι στρατηγικός στόχος μείζονος σημασίας.
Άλλωστε από τότε που η UNESCO έθεσε τα Μετέωρα στον κατάλογο των μνημείων της παγκόσμιας φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς, η προστασία τους δεν είναι μόνο ηθική και πνευματική επιταγή, αλλά και μια διεθνής νομική υποχρέωση της χώρας μας.
Για τους λόγους αυτούς συμφωνούμε πως πρέπει να μην είναι επιτρεπτές οι παρακάτω δραστηριότητες:
1) Η εκτέλεση αγώνων με μοτοσικλέτες απλές ή ανωμάλου δρόμου (enduro) και αυτοκινήτων κάθε τύπου στο ασφάλτινο οδικό δίκτυο των Μετεώρων και στα μονοπάτια του Ιερού χώρου της ζώνης Α. Μπορούν να επιτραπούν μόνο κατόπιν εγκρίσεως οπό τις αρμόδιες υπηρεσίες του ΥΠΠΟΑ και τη σύμφωνη γνώμη των ιερών Μονών.
2) Η θήρα στον αρχαιολογικό χώρο των Μετεώρων. Εδώ να σημειώσουμε πως νοτιοδυτικά και βόρεια των ιερών βράχων υπάρχουν καταφύγια θηραμάτων όπου απαγορεύεται το κυνήγι. Επίσης το κυνήγι απαγορεύεται από τα όρια οικισμού σε απόσταση 250μ σε ευθεία γραμμή. Άρα η μόνη περιοχή που θα πρέπει να επιτρέπεται το κυνήγι εντός των Μετεώρων είναι η ανατολική πλευρά από τη δεξιά πλευρά του δρόμου και σε απόσταση 300 μέτρων σε ευθεία γραμμή από Μοναστήρι.
3) Η διαμονή στην ύπαιθρο εντός των ασκηταριών, των προσευχαδιών και των λοιπόν σπηλαίων.
4) Η εγκατάσταση οργανωμένης κατασκήνωσης και μεμονωμένων σκηνών ή στάση – στάθμευση με σκοπό τη διανυκτέρευση τροχόσπιτων και τροχοβιλών εντός του ιερού χώρου.
5)Η κοπή δέντρων χωρίς την έγκριση των αρμόδιων υπηρεσιών με εξαίρεση τις εργασίες για τη συντήρηση και την διάνοιξη των μονοπατιών.
6) Οι περιφράξεις με συρματοπλέγματα εντός της Α ζώνης.
7) Η ρίψη μπαζών και σκουπιδιών και να γίνει η σήμανση του χώρου με πινακίδες που να ενημερώνουν για κυρώσεις και να ζητούν την προστασία το φυσικού τοπίου.
8) Η αναρρίχηση σε βράχους που υπάρχουν εν λειτουργία Μοναστήρια.
9) Η αλλοίωση του χαρακτήρα των δασικών εκτάσεων εντός της Α ζώνης. Σε περίπτωση αναδάσωσης ή εκτέλεσης έργου προστασίας του δάσους, απαιτείται η σύμφωνη γνώμη των αρμόδιων υπηρεσιών.
10) Η εγκατάσταση λυόμενων οικίσκων και τροχοβιλών χωρίς άδεια από τις αρμόδιες υπηρεσίες.
11) Η εγκατάσταση αιολικών σταθμών, φωτοβολταϊκών και κεραιών σταθερής και κινητής τηλεφωνίας.
12) Η οποιαδήποτε αλλοίωση του εδάφους ή η εγκατάσταση οποιασδήποτε κατασκευής.
13) Η διάνοιξη νέων οδών, καθώς και οποιαδήποτε διαπλάτυνση των υφιστάμενων οδών, εκτός για τις ανάγκες πυροπροστασίας των μνημείων και τις διάνοιξης των υφιστάμενων μονοπατιών από την βλάστηση που εμποδίζει τη διέλευση των πεζών. Μπορεί να επιτρέπεται μόνο η συντήρηση αυτών κατόπιν εγκρίσεως οπό τις αρμόδιες υπηρεσίες.
Όλοι μας κατανοούμε πως η επίτευξη των στόχων που θα συμβάλλουν στην ανάπτυξη της περιοχής που ζούμε και δραστηριοποιούμαστε οικονομικά, θα γίνει κυρίως μέσα από την ενίσχυση των εναλλακτικών μορφών τουρισμού ώστε να ενθαρρυνθεί η πολυήμερη παραμονή. Η πλειοψηφία των επισκεπτών μένει στην περιοχή από μερικές ώρες έως 1 μέρα και εδώ εντοπίζεται ο σημαντικότερος αρνητικός παράγοντας που καθιστά μη βιώσιμη και παραγωγική την λειτουργία για μια μεγάλη μερίδα επιχειρήσεων. Δηλαδή ενώ υπάρχει ένας αρκετά μεγάλος αριθμός επισκεπτών και διευρυμένη τουριστική περίοδος σε σχέση με άλλες περιοχές η τοπική οικονομία αδυνατεί να επωφεληθεί στο μέγιστο βαθμό, ώστε να επιτύχουμε μια πραγματικά βιώσιμη και αειφόρο ανάπτυξη.
Για αυτό το λόγο, δεν μπορεί να στερηθεί η δυνατότητα να εκμεταλλευτούμε και να διαφημίσουμε τουριστικές δράσεις, που αποσκοπούν σε μια πιο ήπια τουριστική χρήση του χώρου, με έμφαση στις εναλλακτικές μορφές τουρισμού (πολιτιστικός τουρισμός, οικοτουρισμός, ειδικός αθλητικός – τουρισμός, τουρισμός περιπέτειας. κ.α.)
Θα πρέπει να περάσουμε το μήνυμα πως καταρχήν ο χώρος είναι ανοικτός στο ευρύ κοινό για τις ήπιες τουριστικές χρήσεις που περιγράψαμε παραπάνω αλλά υιοθετούνται μια σειρά μέτρων και κανόνων ασφαλείας που προστατεύουν και αναδεικνύουν τον πνευματικό χαρακτήρα των Μετεώρων.
Πρόσφατη μελέτη του πανεπιστημίου George Washington University αναφέρει πως ο τουρισμός περιπέτειας αφορά μια παγκόσμια αγορά με τζίρο 263 δισεκατομμυρίων δολαρίων το χρόνο με ετήσια αύξηση 65% η οποία είναι η ταχύτερα αναπτυσσόμενη κατηγορία του τουρισμού παγκοσμίως
Για όλους τους παραπάνω λόγους ομόφωνα ζητούμε να μην υπάρξει καμία απαγόρευση στις παρακάτω δραστηριότητες:
1) Η ποδηλασία δρόμου σε ολόκληρο το οδικό δίκτυο των Μετεώρων αλλά και η ποδηλασία βουνού στα οριοθετημένα μονοπάτια. Να επιτρέπονται οι οργανωμένοι αγώνες ποδηλασίας εφόσον υπάρχει απλή διέλευση χωρίς να βρίσκονται τα σημεία αφετηρίας και τερματισμού εντός της Α ζώνης.
2) Η αναρρίχηση στους βράχους που δεν κατοικούνται από μοναχούς ή ασκητές καθώς δεν βλάπτει με κανέναν τρόπο η αλλοιώνει το φυσικό και πολιτιστικό μνημείο. Οι ασφάλιση των αναρριχητικών διαδρομών, γίνεται σύμφωνα με τα αποδεκτά διεθνή πρότυπα χωρίς καμία αλλοίωση στην μορφολογία των βράχων, δεν τραυματίζουν και δεν επιφέρουν μερική ή ανεπανόρθωτη βλάβη.
Επιπλέον η αναρρίχηση, πέρα από την τεράστια σημασία για την τουριστική ανάπτυξη προσφέρει ποιότητα ζωής μέσα από τον αθλητισμό στη φύση στον ντόπιο πληθυσμό (κυρίως στους νέους), οι οποίοι εξασκούνται στο άθλημα, στο Μετεωρίτικο πεδίο.
Είναι γνωστό πως η αναρρίχηση υφίσταται στην περιοχή από τον 2ο αι. π.Χ. (Πρακτικά 1ου Ιστορικού συνεδρίου Καλαμπάκας).
Σύμφωνα με τα υπάρχοντα γνωστά κείμενα, ντόπιοι βοσκοί και κυνηγοί οι οποίοι γνώριζαν την τέχνη του “πετροβατείν”,ήταν αρωγοί στις πρώτες αναβάσεις των μοναχών στα Μετέωρα (Πλατύς Λίθος, Αγ. Μονή κ.α.). Με την ίδρυση των κοινοβίων, έχουμε πολύ δύσκολες αναρριχήσεις επί των πύργων, σε εποχές που πουθενά αλλού στον κόσμο, δεν είναι γνωστές αναβάσεις τέτοιας δυσκολίας.
Συνεπώς, θεωρείται ότι η αναρρίχηση γεννήθηκε στα Μετέωρα. Η αναρρίχηση εξασκήθηκε συστηματικά στο παρελθόν στην περιοχή από τους ασκητές και τους μοναχούς και είναι αναπόσπαστο κομμάτι της τοπικής ιστορίας και παράδοσης. (π.χ. το έθιμό του Αϊ Γιώργη του Μαντηλά ανάβαση στο Άγιο πνεύμα).
3) Όσον αφορά το HIGHLINE (σχοινοβασία)
Η κατασκευή ενός highline συστήματος είναι παντελώς λυόμενη. Ο δε εξοπλισμός που χρησιμοποιείται και οι κανόνες ασφαλείας που δίνονται από κατασκευαστές αυτών, δεν επιτρέπει να εκτίθενται σε δυνάμεις εφελκυσμού, ακόμα και σε ήπια καιρικά φαινόμενα (έκθεση σε ήλιο, σε νερό κλπ. ) παραπάνω από λίγες μέρες μιας και είναι αρκετά για να τα καταστρέψουν.
Το άθλημα του highline είναι ένα άθλημα που έχει γίνει τα τελευταία χρόνια γνωστό στο ευρύ κοινό για τις δεξιότητες, ψυχικές και σωματικές που πρέπει να κατέχει ο αθλητής, για να διασχίσει ένα τεντωμένο σκοινί – ιμάντα με απόλυτη αρμονία και ισορροπία.
Μπορούμε έτσι να καταλάβουμε ότι ή διάρκεια για να γίνει και η ηχορύπανση που προκαλεί στο φυσικό και αρχαιολογικό χώρο είναι μηδαμινή.
Παρόμοια παραδείγματα άσκησης του highline είναι γνωστά σε ολόκληρη την υφήλιο ακόμα και σε μνημεία της UNESCO χωρίς να δημιουργούνται αντιδράσεις όπως στα δυτικά Νορβηγικά φιόρδ και σε πολλά άλλα.
4) Όσον αφορά το BASEJUMP & WINGSUIT
Ουδεμία κατασκευή (πχ. Βατήρας ή βαρέως τύπου μηχανήματα) και αλλοίωση δεν επιβάλλεται στους βράχους των Μετεώρων για την διεκπεραίωση αυτών.
Το basejump είναι η ελεύθερη πτώση ατόμου από βράχους και άλλα ψηλά αντικείμενα με φορά προς τα κάτω. Οπότε το αλεξίπτωτο φέρει ολοκληρωτική μορφή 50 μέτρα από το έδαφος. Άρα δεν έχει καμία οπτική επαφή με τις μονές των Μετεώρων.
Το wingsuit δεν φέρει μηχανισμό προώθησης και δεν μπορεί να γίνει από βράχο των Μετεώρων καθώς το ύψος δεν επαρκεί, παρά μόνο με ανεξάρτητο της στολής και του αλεξιπτώτου προωθητικό μηχανισμό ανύψωσης (ελικόπτερο, αεροπλάνο κλπ.)
Το basejump και το wingsuit επιτρέπονται σε διάφορα μνημεία της UNESCO όπως Tianmen (Κίνα), στη Utah (ΗΠΑ), West Norwegian Fjords (Νορβηγία), και σε άλλα μνημεία αρχαιολογικού και πολιτιστικού ενδιαφέροντος σε ολόκληρο τον κόσμο, καθώς δεν επιφέρουν καμία απολύτως βλάβη στον περιβάλλοντα χώρο.
5) Όσον αφορά άλλες μορφές ανεμοπτερισμού
Μορφές ανεμοπτερισμού οι οποίες δεν φέρουν μηχανισμό προώθησης και οι οποίες δεν κινούνται πάνω από τις ενεργές μονές θα πρέπει να επιτρέπονται μιας και δεν ενοχλούν με ηχορύπανση την περιοχή και δεν είναι επικίνδυνες καθώς δεν κινούνται πάνω από οποιαδήποτε υπαίθρια συγκέντρωση ατόμων. Και οι φέρουσες μηχανισμού προώθησης θα πρέπει να κινούνται με απενεργοποιημένο το μηχανισμό.
Δεν μπορεί να θεωρείται άτοπη η δραστηριότητα και η δράση ενός ή και περισσοτέρων αθλητών όταν τα αθλήματα που λαμβάνουν μέρος είναι στο φυσικό περιβάλλον.
Δεν μπορεί να είναι κατακριτέο ένα άθλημα που απλά δεν είναι διάσημο στο ευρύ κοινό.
Παραδείγματα άλλων χωρών καθώς και περιοχές στον Ελλαδικό χώρο έχουν γίνει διάσημες για αυτού του είδους τις αθλητικές δραστηριότητες.
(Σύμη, Ζάκυνθος, Κάλυμνος και πολλές ανερχόμενες άλλες.)
Αυτές οι δραστηριότητες μόνο οφέλη μπορούν να επιφέρουν στον τόπο μας, σε αντίθεση με την απόκρουση αυτών όπως για παράδειγμα το φρενάρισμα τηλεοπτικών γυρισμάτων παγκοσμίως γνωστής εταιρείας ενεργειακού ποτού η οποία έγινε τελικά σε άλλο προαναφερθέν μνημείο της UNESCO.
6) Να επιτρέπεται η φωτογράφηση και βιντεοσκόπηση της περιοχής των Μετεώρων με σκοπό την εμπορική εκμετάλλευση από τοπικές επιχειρήσεις αλλά και τοπικούς φορείς. Ιδιαίτερα δε για το σκοπό της διαφήμισης και προβολής της περιοχής, των διάφορων εκδηλώσεων και των αθλητικών event.
7) Να επιτρέπεται η ελεύθερη πρόσβαση, διάνοιξη, σηματοδότηση και χαρτογράφηση, όλων των υφιστάμενων παλαιών μονοπατιών, όπως αυτά περιγράφονται στους αναρριχητικούς οδηγούς METEORA KLETTERN und WANDERN (Band I, II), κατόπιν εγκρίσεως οπό τις αρμόδιες υπηρεσίες του ΥΠΠΟΑ.
Η ιερότητα του χώρου και το φυσικό τοπίο βεβηλώνεται πολύ περισσότερο από την άκρατη εμπορευματοποίηση και τον μαζικό τουρισμό και όχι από τις εναλλακτικές και αθλητικές δραστηριότητες.
Η ιερότητα του χώρου και το φυσικό τοπίο βεβηλώνεται πολύ περισσότερο από την ηχορύπανση που προκαλούν τα λεωφορεία του μαζικού τουρισμού και όχι από την ποδηλασία και την πεζοπορία.
Η ιερότητα του χώρου και το φυσικό τοπίο βεβηλώνεται πολύ περισσότερο από την ρύπανση με τα σκουπίδια που αφήνουν οι ορδές των τουριστών που κινούνται με λεωφορεία, πέριξ των παρκινγκ των μοναστηριών και όχι από τους αναρριχητές.
Η ιερότητα του χώρου και το φυσικό τοπίο βεβηλώνεται πολύ περισσότερο από την έλλειψη υποδομών(WC), την έλλειψη καθαρισμού, τα γκράφιτι στις πινακίδες και όχι από τα αεραθλήματα.
Εξάλλου, η έκθεση της UNESCO του 2009 για την διατήρηση των μνημείων της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομίας της Ευρώπης, αναφέρει για τους κινδύνους και απειλές του μνημείου των Μετεώρων μόνο απειλές που έχουν να κάνουν με τις αιτήσεις για υπέρβαση της δόμησης και τις συνέπειες που μπορούν να προκληθούν από την μαζικότητα του τουρισμού χωρίς την παραμικρή αναφορά σε τυχόν κινδύνους από τις εναλλακτικές μορφές τουρισμού.
Η τοπική κοινωνία με μια φωνή δυνατή και αποφασισμένη, διεκδικεί το δικαίωμα στο όραμα για το δύσκολο παρών αλλά και τις μελλοντικές γενιές. Το όραμά αυτό είναι να αναδειχθεί η περιοχή μας σαν ένας παγκοσμίου ακτινοβολίας τουριστικός προορισμός, μοναδικού φυσικού, θρησκευτικού και πολιτιστικού ενδιαφέροντος.
Σαν ένα ιδιαίτερο μεγάλο θρησκευτικό – οικολογικό πάρκο, ανοιχτό και προσβάσιμο για όλους, πάντα με την προϋπόθεση της προστασίας του μοναχισμού και των πολιτιστικών και φυσικών θησαυρών μας.