Κυρίες και κύριοι βουλευτές, η διαδικασία αναθεώρησης του Συντάγματος αποτελεί μια κορυφαία θεσμική στιγμή, η οποία καθορίζει, όχι μόνο την πολιτειακή λειτουργία του κράτους, αλλά και την ίδια την προστασία των κοινωνικών αγαθών, των δικαιωμάτων και των ελευθεριών των πολιτών. Το πραγματικό διακύβευμα της συνταγματικής αναθεώρησης είναι το πώς θα κατοχυρωθούν, με αυξημένη τυπική ισχύ και όσο το δυνατόν πληρέστερα, τα κοινωνικά κεκτημένα και παράλληλα το πώς θα ισχυροποιηθούν ακόμα περισσότερο οι δημοκρατικοί θεσμοί.
Κυρίες και κύριοι βουλευτές, είναι σημαντικό να αναλογιζόμαστε κάθε στιγμή σε ποια χρονική συγκυρία διεξάγεται αυτή η συζήτηση. Μπορεί κάποιος, άραγε, να ισχυριστεί ότι αυτός ο διάλογος στέκεται ή θα μπορούσε να στέκεται ουδέτερος απέναντι στην εμπειρία της πολυετούς κρίσης, έναντι των πληγών και των συνεπειών που επέφερε αυτή η κρίση, η βίαιη δημοσιονομική προσαρμογή στις πολιτικές λιτότητας; Ή μπορεί και δικαιούμαστε εμείς να σφυρίζουμε αδιάφορα απέναντι στην εμφάνιση των φαντασμάτων του φασισμού και του ρατσισμού, της ακραίας μισαλλόδοξης ρητορείας και της δράσης, που φαίνεται ότι ολοένα κερδίζει έδαφος και λαμβάνει χώρα σε όλα τα επίπεδα της δημόσιας ζωής;
Δικαιούμαστε, άραγε, να σφυρίζουμε αδιάφορα στη συνεχιζόμενη απαξίωση του πολιτικού συστήματος και των θεσμών; Πρέπει ή δεν πρέπει τα δημοκρατικά πολιτικά κόμματα, που αποτελούν τα κύτταρα, ουσιαστικά, της δημοκρατίας, να απαντήσουν δραστικά απέναντι σ’ αυτές τις μορφές εκφυλισμού, συμβάλλοντας με τον καλύτερο δυνατό τρόπο και με όλα τα δυνατά κοινοβουλευτικά μέσα σ’ αυτή την κορυφαία διαδικασία; Σε αυτό το πλαίσιο δεν χωρούν, κατά την άποψή μου, κανενός είδους σκοπιμότητες, ούτε κοινοβουλευτικά τερτίπια, που στο τέλος της ημέρας υπονομεύουν και την ίδια τη διαδικασία και τελικά την ίδια τη δημοκρατία και τον κοινοβουλευτισμό.
Η ελληνική κοινωνία απαιτεί -και ορθά κατά τη γνώμη μου- να σταθούμε στο ύψος της ιστορικής αυτής στιγμής και συγκυρίας. Θα πρέπει να απαντήσουμε -και κάθε κόμμα ξεχωριστά και κάθε κοινοβουλευτική ομάδα και κάθε ένας και κάθε μια βουλευτής- με σαφή και καθαρό τρόπο όσον αφορά στην αντίληψη για το ποια άρθρα θα πρέπει να αναθεωρηθούν και προς ποια κατεύθυνση, προκειμένου να απαντήσουμε σε αυτές τις νέες προκλήσεις και τα νέα δεδομένα.
Όσον αφορά στην πρόταση της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ, θέλω να θυμίσω εδώ ότι με πρωτοβουλία του Πρωθυπουργού είχε συσταθεί ειδική Επιτροπή Διαλόγου για τη Συνταγματική Αναθεώρηση. Η διαδικασία αυτή αναίτια είχε λοιδορηθεί αρκετά και από τη Νέα Δημοκρατία και από το ΠΑΣΟΚ, αν και από την αρχή είχε ξεκαθαριστεί ότι το πόρισμα αυτό δεν θα ήταν δεσμευτικό, αλλά στόχος ήταν να προσδώσει κοινωνική υπεραξία και να μεταφέρει τις σκέψεις των πολιτών σε κρίσιμα θέματα που επηρεάζουν και τη ζωή τους.
Αποτέλεσμα αυτού του διαλόγου αποτελεί σε μεγάλο βαθμό η πρόταση της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ, η οποία αντλεί τις κοινωνικές αναφορές της από τον κόσμο της εργασίας, από εκείνους που παλεύουν σκληρά για δικαιοσύνη, για δημοκρατία, για ανθρώπινη αξιοπρέπεια, για προστασία των κοινωνικών αγαθών.
Η πρόταση αυτή είναι με την πλευρά εκείνων που θέλουν πιο άμεση δημοκρατία, με εκείνους που επιδιώκουν μια ανάπτυξη πιο δίκαιη, δίνοντας έμφαση στην προστασία των αγαθών που απαντούν σε θεμελιώδεις ανάγκες της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.
Το νερό, η ενέργεια, τα δίκτυα, η πρόσβαση στην υγεία, η ορεινότητα και η νησιωτικότητα, η δέσμευση του κράτους στη διασφάλιση ενός κατώτατου ορίου αποδεκτής διαβίωσης είναι κοινωνικά αγαθά και κεκτημένα τα οποία η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ επιθυμεί να θέσει και υπό την προστασία της αυξημένης τυπικής ισχύος του Συντάγματος.
Εκτός από την προστασία των κοινωνικών αγαθών, η πρόταση αυτή εμπεριέχει και σημαντικές πρωτοβουλίες στην κατεύθυνση της εμβάθυνσης της κοινωνικής προστασίας των ατομικών και δημοκρατικών δικαιωμάτων και ελευθεριών και της οικολογίας.
Η προστασία των εργασιακών κεκτημένων, των συλλογικών συμβάσεων, του κατώτατου μισθού, η αναβάθμιση της κοινωνικής πρόνοιας, αποτελούν κρίσιμα πεδία για τον κοινωνικό χαρακτήρα του κράτους.
Στο πεδίο των ατομικών και δημοκρατικών ελευθεριών η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ για τη συνταγματική αναθεώρηση περιλαμβάνει μια σειρά μέτρων, όπως τον θεσμό του δημοψηφίσματος με λαϊκή πρωτοβουλία, τη δυνατότητα κατάθεσης πρότασης νόμου επίσης με λαϊκή πρωτοβουλία, την υποχρεωτική προσφυγή σε δημοψήφισμα για την κύρωση διεθνούς συμφωνίας που εκχωρεί εθνική κυριαρχία, τις λαϊκές συνελεύσεις και τα τοπικά δημοψηφίσματα. Αυτές είναι κάποιες από τις σημαντικές πολιτειακές καινοτομίες οι οποίες εμπεριέχονται στην πρόταση αυτή.
Παράλληλα, στο πεδίο των ατομικών δικαιωμάτων, προτείνεται η προστασία της ελευθερίας στα θέματα φύλου, ταυτότητας φύλου και σεξουαλικού προσανατολισμού, ενώ στο πεδίο της περιβαλλοντικής προστασίας τίθεται το θέμα της συνταγματικής κατοχύρωσης της ευζωίας των ζώων.
Διασφαλίζεται η θρησκευτική ουδετερότητα του Κράτους, αναγνωρίζοντας ταυτόχρονα την ιστορική του σχέση με την Εκκλησία. Ενισχύεται η σχέση της πολιτείας με τον ελληνισμό της διασποράς. Εισάγεται επίσης η δυνατότητα κοινοβουλευτικής εκπροσώπησής της.
Στο κρίσιμο ζήτημα της προστασίας από τη διαφθορά και τη διαπλοκή, σημείο αιχμής της πρότασης αποτελεί το θέμα της κατάργησης της αποσβεστικής προθεσμίας για τη διερεύνηση ποινικών ευθυνών των υπουργών. Καμία υπόθεση διαφθοράς δεν θα μπορεί πλέον να μπει στο συρτάρι, πλήττοντας έτσι την κοινωνία αλλά και την αξιοπιστία του πολιτικού συστήματος.
Όλες αυτές οι πρωτοβουλίες, κυρίες και κύριοι Βουλευτές, δεν συμπεριλήφθηκαν τυχαία στην πρότασή μας. Αντίθετα αποτελούν ιδεολογικά πεδία πάνω στα οποία όλα τα προηγούμενα χρόνια δόθηκαν κοινωνικοί και πολιτικοί αγώνες.
Η σύγκρουση με τις δυνάμεις του νεοφιλελευθερισμού και της συντήρησης σε αυτά τα ζητήματα ήταν διαρκής, με σημαντικές κατακτήσεις και νίκες για την κοινωνία, όπως είναι η αύξηση του κατώτατου μισθού, η επαναφορά των συλλογικών συμβάσεων εργασίας, το κοινωνικό εισόδημα αλληλεγγύης, η πρόσβαση των ανασφάλιστων πολιτών στην υγεία.
Όπως σε εκείνες τις κοινωνικές μάχες, βέβαια, έτσι και σήμερα, απέναντι βρίσκονται οι ιδεολογικές αναφορές και οι πολιτικές θέσεις της Νέας Δημοκρατίας, θέσεις οι οποίες χαρακτηρίζονται από απόλυτη άρνηση σε όλες τις προτάσεις τροποποίησης άρθρων που διευρύνουν κοινωνικά αγαθά και δικαιώματα, αλλά και από απόλυτη ιδεολογική εμμονή σε μέτρα συνταγματικής εδραίωσης του νεοφιλελευθερισμού, θεσμοθέτηση της ασυδοσίας της αγοράς, κατάργηση κάθε προστασίας της εργασίας, ιδιωτικά πανεπιστήμια, καταψήφιση όλων ανεξαιρέτως των προτάσεων για την προστασία της υγείας, του νερού, για τον δημόσιο έλεγχο στο κοινωνικό αγαθό της ενέργειας.
Η αναθεώρηση του Συντάγματος στην προοδευτική κατεύθυνση θα σηματοδοτήσει, χωρίς καμία επιφύλαξη, τη δίκαιη ανάπτυξη και τη δημοκρατική ανασυγκρότηση της πολιτείας μετά από μια δύσκολη περίοδο κρίσης. Με την πρότασή της η κοινοβουλευτική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ προσπαθεί να δώσει απαντήσεις σε όλα αυτά τα κρίσιμα ζητήματα, επιχειρώντας ταυτόχρονα να κατοχυρωθούν όλα όσα ο λαός κέρδισε με τις θυσίες και τις προσπάθειές του τα προηγούμενα χρόνια. Οι κατακτήσεις αυτές δεν μπορούν να μείνουν στη μέση. Αντίθετα, θα πρέπει να τύχουν της ευρύτερης δυνατής συναίνεσης, ώστε στη νέα εποχή για τη χώρα, ο άνθρωπος και οι ανάγκες να μπουν και σε συνταγματικό επίπεδο μπροστά από τις επιταγές και τις επιθυμίες των αγορών.
ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΔΡΙΤΣΕΛΗ
ΒΟΥΛΕΥΤΗΣ ΤΡΙΚΑΛΩΝ ΤΟΥ ΣΥΡΙΖΑ