Το τελευταίο καιρό ακούμε συχνά για εκατοντάδες εκατομμύρια που θα δοθούν στην αντιμετώπιση της ανεργίας των πιο ευάλωτων κοινωνικών ομάδων που πλήττονται από τη κρίση, αλλά αποκρύπτεται το γεγονός ότι πάνω από το 40% αυτών των πόρων πηγαίνει σε «πιστοποιημένους» μεσάζοντες κυρίως για «κατάρτιση» προς όφελος «Των κλειστών επαγγελμάτων» στο χώρο και εις βάρος των πραγματικών δικαιούχων των ανέργων και των αδύναμων κοινωνικών ομάδων που είναι ο αντικειμενικός προορισμός τους.
Το πακέτο που θα διατεθεί για παράδειγμα την τρέχουσα περίοδο φτάνει τα 600 εκατομμύρια και αφορά πόρους που προέρχονται κυρίως κατά 95% από το Ευρωπαϊκό κοινωνικό ταμείο.
Οι μεγάλοι ωφελούμενοι αυτών των προγραμμάτων όπως, η επιταγή (voucher), ΤΟΠΕΚΟ-ΤΟΠΣΑ, και προγράμματα υποτιθέμενης κοινωνικής οικονομίας είναι οι διαμεσολαβητές και μεσάζοντες σε ποσοστό που φθάνει από 40εως εως 80%. Πρόκειται για τους διάφορους ιδιώτες παρόχους όπως λέγονται Συμβουλευτικής και κατάρτισης και ενημέρωσης.
Για παράδειγμα, μια πρόσκληση των επιταγών (voucher) ύψους 108.000.000 που προκηρύχθηκε μέσα στον Αύγουστο για 30.000 θέσεις εργασίας από το ποσόν αυτό περίπου 40.000.000 θα πάει «λάφυρο» στα ΚΕΚ για κατάρτιση 80 ωρών σε κάθε ωφελούμενο ενώ συνολικά το πακέτο για φέτος είναι 450 εκατ. Ευρώ περίπου.
Η πρόσκληση προβλέπει ότι πό κάθε επιταγή εργασίας για την κατάρτιση 80 ωρών τα ΚΕΚ εισπράττουν 1.380 για κάθε άτομο και ο ίδιος ο ωφελούμενος για πεντάμηνη απασχόληση 2400 Ε. Πρόκειται για θεωρητική Κατάρτιση που εν πολλοίς είναι πλασματική και δεν χρησιμεύει σε τίποτε στους νεοπροσλαμβανόμενους για πέντε μήνες στις ιδιωτικές επιχειρήσεις .
Εάν προσθέσουμε και το λειτουργικό κόστος της γραφειοκρατίας των υπουργείων και του ΟΑΕΔ που διαχειρίζονται αυτά τα προγράμματα τότε εύλογο είναι να υποθέσει κανείς ότι το πάνω από το 50% των κονδυλίων που προορίζονται για την αντιμετώπιση της ανεργίας στην Ελλάδα πηγαίνει στη γραφειοκρατία και σε κάθε είδους διαμεσολαβητές. Πρόκειται για μια παλιά υπόθεση κατάχρησης του όρου της κατάρτισης εργαζομένων.
Πουθενά στην Ευρώπη δεν υπάρχει τέτοια σκανδαλώδης διαχείριση των κοινοτικών πόρων και ειδικότερα με τους πόρους του ΕΚΤ. Τέτοια διαχείριση που να δίνει προνόμια σε επιτηδευματίες κατά παράβαση της κοινοτικής νομοθεσίας που ως γνωστόν απαγορεύει το μονοπώλιο κάθε επιτήδευσης. Ανάλογη καταγγελία για αυτή την υπέρβαση υπάρχει και από την Ομοσπονδία Υπαλλήλων ΟΑΕΔ Αρ. Πρωτ. 90 / 20-6 – 2014.
Να Θυμίζουμε ότι πριν 3 χρόνια είχε ξεσπάσει μέγας θόρυβος από όλες τις παρατάξεις της Βουλής για το 5% που θα έπαιρναν οι μη κερδοσκοπικές εταιρείες για τη διαχείριση των προγραμμάτων της κοινωφελούς εργασίας τώρα με το 40% και πλέον των πόρων που πηγαίνει στους διαμεσολαβητές δεν υπάρχει πρόβλημα;
Με ποια κριτήρια και ποια νομιμοποίηση η διαχειριστική αρχή κοστολογεί τη κατάρτιση των ωφελούμενων στις ιδιωτικές επιχειρήσεις σε τετραπλάσια τιμή από εκείνη της ελεύθερης αγοράς των ιδιωτικών εκπαιδευτηρίων.
Με ποια νομιμοποίηση αυτά τα ειδικά κέντα διαμεσολάβησης θα εισπράξουν εκατομμύρια Ε χωρίς κανένα διαγωνισμό και αξιολόγηση καταστρατηγώντας τη κοινοτική και Ελληνική νομοθεσία;
Μια άλλη κραυγαλέα περίπτωση κατασπατάλησης των κοινοτικών πόρων χωρίς ουσιαστικό αντίκρισμα είναι τα προγράμματα ΤΟΠΕΚΟ και ΤΟΠΣΑ που αντικειμενικά στοχεύουν σε τοπικές πρωτοβουλίες για την απασχόληση μακροχρόνια άνεργων και ατόμων με ειδικές ανάγκες αλλά στη πράξη εξυπηρετούν πάλι τους ιδιώτες διαμεσολαβητές αφού κατά γενική ομολογία των εμπλεκομένων δεν ανταποκρίνονται ούτε στο 2% του προβλεπόμενου στόχου δημιουργίας απασχόλησης.
Η κατανομή των δαπανών στο συγκεκριμένο πρόγραμμα έχει ως εξής: το 40%των δαπανών πηγαίνει και εδώ για κατάρτιση στα ΚΕΚ, το 40% για συμβουλευτική – ενημέρωση δικτύωση το 10% για τον συντονισμό του έργου και μόνον περίπου το 10% για ενίσχυση των ωφελουμένων και μάλιστα στη κατάρτιση δηλαδή το 90% στους διαμεσολαβητές.
Επειδή προαπαιτούμενο της πρόσκλησης ήταν να δημιουργηθούν περίπου 10,000 θέσεις εργασίας για την εκταμίευση του συνόλου της επιχορήγησης και επειδή ο στόχος αυτός είναι αδύνατον να εκπληρωθεί οι σχεδιαστές αυτών των προγραμμάτων για να σώσουν προσχήματα πρότειναν στη πολιτική ηγεσία και πέτυχαν να περάσει και να υλοποιηθεί παράλληλα νέο πρόγραμμα που θα προσλάβει 10.000 ανέργους μέσω ΟΑΕΔ οι οποίοι θα έχουν παρακολουθήσει κατάρτιση και θα το πιστοποιητικό ΤΟΠΕΚΟ ΚΑΙ ΤΟΠΣΑ. Με τέτοια τεχνάσματα λοιπόν παρακάμπτεται η αποτυχία και απορροφούνται οι πόροι.
Το άλλο πρόσχημα λαφυραγώγησης των κοινοτικών πόρων από ιδιώτες συνοψίζεται στο ψευδεπίγραφο μοντέλο της κοινωνικής οικονομίας το οποίο λανσάρεται τα τελευταία 20 χρόνια από το ΕΠΑΝΑΔ . Όσα ποσά και να διατέθηκαν, όσα προγράμματα και αν εφαρμόστηκαν μέχρι τώρα, τα αποτελέσματα είναι μηδαμινά. Περισσότερες θέσεις εργασίας και περισσότερες κοινωνικές επιχειρήσεις ξεκίνησαν από εθελοντικές οργανώσεις και συνεταιριστικές ομάδες χωρίς καμιά επιδότηση παρά από μεγάλα προγράμματα που χρηματοδοτήθηκαν με τεράστια ποσά από κοινοτικούς πόρους.
Το Σεπτέμβριο αναμένεται η προκήρυξη του προγράμματος για τις «περιφερειακές δομές στήριξης της Κοινωνικής Οικονομίας» ή όπως αλλιώς λέγεται για τους «Μηχανισμούς στήριξης της κοινωνικής οικονομίας». Με σκοπό να στηριχθούν οργανωτικά και με τεχνογνωσία οι κοινωνικοί Συνεταιρισμοί και οι κοινωνικές επιχειρήσεις.
Για παράδειγμα η επιλεξιμότητα των εταίρων έχει ως προϋπόθεση μια εθελοντική μη κερδοσκοπική οργάνωση να έχει χρηματοδοτηθεί και στο παρελθόν ώστε να τεκμηριώνει εμπειρία. Δεν εξετάζει τα πραγματικά κοινωνικά αποτελέσματα της κάθε Οργάνωσης δεν ενδιαφέρει ο κοινωνικός αντίκτυπος, ας μην δημιούργησε ποτέ της μια μόνιμη θέση εργασίας ας μην δημιούργησε ποτέ της μια κοινωνική επιχείρηση αρκεί να φαίνεται ως δικτυωμένη στο club των προνομιούχων. Έτσι, το φαίνεσθαι τρώει κυριολεκτικά την ουσία.
Θα πρέπει να έχει χαθεί κάθε αίσθηση της κοινωνικής δικαιοσύνης για να συνεχίζεται μια τέτοια κατάσταση ώστε να συντηρείται αυτός ο λαβύρινθος της νομιμοποιημένης διαφθοράς ενώ ανεργία που καλπάζει με 28% και δεν αφήνει κανένα περιθώριο συγκάλυψης αυτού του φαινομένου.
Εάν εξετάσει και μελετήσει κανείς το φαινόμενο όλος ο σχεδιασμός του Επιχειρησιακού Προγράμματος Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού (ΕΠΑΝΑΔ) είναι στην ίδια κατεύθυνση: Οι στόχοι του προγράμματος ασφαλώς αναφέρονται στην αντιμετώπιση της ανεργίας και στη ν ενίσχυση των αδύναμων κοινωνικών ομάδων στη πράξη όμως ένα μεγάλο μέρος από τη διαχείριση αυτών των πόρων το καρπώνονται οι μεσάζοντες χωρίς ανταγωνισμό στο κόστος των υπηρεσιών που προσφέρουν. Αντί λοιπόν να μειωθεί το κόστος κατάρτισης προς όφελος της κοινωνίας και των ανέργων είναι πασιφανές ότι αυτό πολλαπλασιάζεται προς «δόξα» της κοινωνικής ευαισθησίας και της ψευδεπίγραφης κοινωνικής οικονομίας γραφειοκρατών και μεσαζόντων.
Για μια άμεση αντιμετώπιση αυτού του φαινομένου κατασπατάλησης των κοινοτικών πόρων υπέρ των μεσαζόντων και χωρίς να ανακοπεί η εκταμίευση πόρων για την ενίσχυση των ανέργων μπορεί να είναι η μείωση των άχρηστων και προσχηματικών προγραμμάτων κατάρτισης κατά 50% και εξοικονόμηση πόρων για ένα επιπλέον ποσοστό ανέργων. Τα προγράμματα τύπου ΤΟΠΕΚΟ ΚΑΙ ΤΟΠΣΑ να επανασχεδιαστούν ώστε οι δαπάνες για κατάρτιση, συμβουλευτική και ενημέρωση να μην υπερβαίνουν το 50% του ύψους τω συνολικών δαπανών του έργου, για να υπάρξει η δυνατότητα το υπόλοιπο 50% να διατεθεί για την εκκίνηση παραγωγικών πρωτοβουλιών των κοινωνικών συνεταιρισμών.
Οι δομές στήριξης Κοινωνικής Οικονομίας (Μηχανισμοί Στήριξης) σχετικά με την επικείμενη προκήρυξη οφείλουν να ανταποκρίνονται στην αντιπροσωπευτικότητα και αναλογικότητα των πραγματικών φορέων και επιχειρήσεων κοινωνικής οικονομίας που είναι οι μη κερδοσκοπικοί φορεί και οι συνεταιρισμοί που αποτελούν το τρίτο τομέα της οικονομίας και όχι στους ιδιώτες μεσάζοντες της ψευδεπίγραφης μέχρι τώρα «κοινωνικής οικονομίας» στην Ελλάδα.
Παρατηρητήριο Οργανώσεων Κοινωνίας Πολιτών Θεσσαλίας και
Κοινωνική Αναπτυξιακή Σύμπραξη Εθελοντικών Οργανώσεων Αττικής