«Όταν θριαμβεύουν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, πεθαίνει ο άνθρωπος»
Ουμπέρτο Έκο
Σ’ έναν καιρό όπου η δυναστεία της τηλεόρασης έχει επιβληθεί ολούθε, μπορούμε να μιλάμε για ”τηλεοπτική Ελλάδα”.
Αυτή κυριαρχεί, όχι η αληθινή η πραγματική Ελλάδα. Η τηλεοπτική αλλοτρίωση του νεοέλληνα, που χωρίς να το αντιλαμβάνεται στη μεγάλη πλειοψηφία του, έχει πέσει σε καινούρια υποδούλωση.
Παντοδύναμη λοιπόν η θεά TV, πήγε και χώθηκε παντού. Με μια δυναμική μάλιστα (και επίδραση καταλυτική), ώστε εκείνο το …αλήστου μνήμης «Ελλάς Ελλήνων Χριστιανών» να μπορεί να μετατραπεί σήμερα σε «Ελλάς Ελλήνων τηλεθεατών». Το μαγικό κουτί σ’ όλα τα μήκη και τα πλάτη της επικράτειας. Ακόμα και το τελευταίο καλύβι διαθέτει τηλεόραση (γιατί όχι και παράγκες ακόμα) κι όλοι βέβαια οι εξοχικοί οικισμοί ”πνίγονται” από τις κεραίες της, κεραίες μάλιστα προκλητικά τονισμένες μέσα στην απαλότητα του τοπίου.
Η καινούρια …βασιλεία έχει φροντίσει να τονίζει και από μακριά την παρουσία της με τα ορισμένα σύμβολά της. Εκείνο δηλαδή το θρυλούμενο παλιότερα ”τηλεόραση και στο μαντρί” έχει βρει στις μέρες μας την απόλυτη εφαρμογή του.
Μίλησα για θρίαμβο, όχι απλά για ύπαρξη. Με την έννοια πως η τηλεόραση περνάει σε επίπεδο συνεχούς λειτουργίας και γίνεται το κεντρικό μέλημα της οικογένειας ή του καφενείου. Θα ‘λεγε κανείς πως χωρίς αυτή δεν μπορεί να ζήσει πια ο νεοέλληνας. Ύστερα δηλαδή (αλλά και πρώτα) απ’ το αχαλίνωτο φαγοπότι, η τηλεόραση.
Κρίμα που ο ευαγγελικός λόγος ευλόγησε μόνο τα τρία «σίτον, οίνον και έλαιον».
Με την προσθήκη και της «τηλεόρασης» θα καλυπτόταν το εύρος της βουλιμίας του σύγχρονου έλληνα. Καλά «κρατεί ο χορός», αφού ολόκληρο το 24ωρο έχει ο καθένας τη δυνατότητα να βλέπει τηλεόραση. Να ξυπνάς το πρωί και να τρέχεις στο γυαλί. Να τρως το μεσημέρι και μαζί με τα φαγιά, να ”καταναλώνεις” και τις εικόνες της οθόνης. Το βράδυ το ίδιο, και τη νύχτα -όλη τη νύχτα- πλάι στο κρεβάτι ανοιχτή η συσκευή.
Εκείνοι που αγωνίστηκαν για την ελευθερία μας παλιότερα, πού να ‘ξεραν ότι στο όνομά της θα παγιωνόταν μια άλλη μορφή σκλαβιάς στους απογόνους τους. Σκλαβιά με τη σφραγίδα
της μονιμότητας όπως φαίνεται, όχι σαν τις άλλες που προηγήθηκαν.
Δεν με πειράζει η τηλεόραση αυτή καθ’ εαυτή. Η υπερβολή της χρήσης της είναι εκείνη που ενοχλεί (και ζημιώνει).Η αράγιστη εξάρτηση του νεοέλληνα απ’ την καινούρια ”θεότητα”, η υπέρβαση του μέτρου και σ’ αυτή τη περίπτωση με τα γνωστά επακόλουθα. Δεν κουβεντιάζει πια η ελληνική οικογένεια όπως παλιότερα. Κάνει κάποιο μέλος να μιλήσει και αμέσως αντικρίζει την παλάμη του διπλανού του σε κίνηση εμποδιστική της ομιλίας.
”Κρέμονται” οι άνθρωποι απ’ τη μικρή οθόνη. Να μη χάσουν τι είπε και τι θα πει παρακάτω η κάθε αστόχαστη τηλεντίβα, ο κάθε φωνακλάς τηλεπαρουσιαστής.
Να μη χάσουμε τη συνέχεια του όποιου έργου, μη μας διαφύγει τίποτα. Πρόσωπα μαρμαρωμένα μπροστά σε οθόνες να δέχονται από στάση παθητική, συχνά και αποχαυνωτική, ό,τι τους σερβίρει το κανάλι με την προχειρότητα τόσες φορές στο λόγο και τη διατύπωση. Να εξαρτιόμαστε απ’ τον καθένα που βγαίνει στο γυαλί και αν μην έχω μια δύναμη επιλογής και αντίδρασης. Όλος δοσμένος εκεί, να γίνομαι έρμαιο της τηλεόρασης, δούλος και θύμα της.
Περνάτε μέσα σε σπίτια -δεν γενικεύω προς Θεού- και βλέπετε τους φαμελίτες καθηλωμένους μπροστά στο κουτί μόλις και σας αντιλαμβάνονται, προτείνοντάς κάθισμα μ’ ένα απονευρωμένο χέρι. Για να μπείτε και σεις στο νόημα του έργου που παίζεται, σε βάρος βέβαια των ανθρώπινων σχέσεων, σε βάρος ακόμα και της ανώτερης πνευματικής λειτουργίας που είναι το διάβασμα.
Τώρα πάει… περίπατο η συνομιλία, ο προαιώνιος τρόπος επικοινωνίας των ανθρώπων. Μα και αν κάποιος προσπαθήσει να την αρχίσει, συνοφρυωμένος ο άλλος τον επαναφέρει στην …τάξη. Εδώ οι άνθρωποι δε μιλούν, απλά παρακολουθούν. Όχι αυτό που θέλουν -έχει σημασία τούτο- αλλά εκείνο που θέλει ο άλλος όποιος κι αν είναι, όποιου
πολιτιστικού επιπέδου και ήθους και κοινωνικής συνείδησης. Αρκεί που βγαίνει και μιλάει και παρασταίνει.
Άβουλος εγώ, θα πέσω στα πόδια του να τον ”φάω με τα μάτια”, απορροφώντας τους λόγους του.
Να τον κάνω είδωλο μέσα μου και στ’ όνομά του να ορκίζομαι. Με τέτοια δουλική συμπεριφορά τινάζεται στον αέρα το οικογενειακό περιβάλλον και διασαλεύεται η αντίληψη του κόσμου.
Δεν αναφέρομαι εδώ στα παιδιά (τόσα έχουν γραφτεί), που συνεπαρμένα κι αυτά από τη στάση των γονιών τους και βέβαια από την προκλητική παρουσία μιας ντίβας και τη φανταχτερή πλαισίωσή της, ακινητοποιούν μπροστά στο γυαλί με τα θλιβερά επακόλουθα: απώλεια πολύτιμου χρόνου σ’ έναν καιρό οικοδόμησης της προσωπικότητάς τους και διάλυση της ταυτότητάς τους.
Μια πολιτιστική αποσάθρωση μικρότερων και μεγαλύτερων, ένα σμπαράλιασμα των πάντων, ένα θανάσιμο χτύπημα στην προαιώνια πνευματική υποδομή του Γένους από την κυρίαρχη
θεά του καιρού μας. Η θεά που κάνει ό,τι θέλει και σερβίρει ό,τι καταλαβαίνει και περνάει σ’ ένα λαό που απόλεσε τις παλιές του αντιστάσεις, αγόμενος και φερόμενος από τα είδωλα (πυροτεχνήματα) του καιρού του.
Το βάρος της ευθύνης δεν πέφτει αποκλειστικά στον ίδιον. Το φέρνει, σε μεγαλύτερο βαθμό, η ίδια η Πολιτεία. Ποτέ στ’ αλήθεια δεν είδαμε και δεν ακούσαμε να γίνεται αντικείμενο μελέτης και προβληματισμού στη Βουλή, ας πούμε, ή σε επίπεδο πολιτικών αρχηγών τούτη η θλιβερή πραγματικότητα. Οι πάντες απ’ τους πολιτικούς μας σιωπούν και εγκρίνουν. Έδωσαν στο λαό τηλεόραση με τη …σέσουλα, αλλά δε φρόντισαν πρώτα να του καλλιεργήσουν το άλλο το πιο σπουδαίο: τη δυνατότητα της αντίστασης.
Αντίστασης σε ό,τι φθείρει και διαφθείρει τον άνθρωπο και τον πολιτισμό του, μέσ’ από ένα σύστημα εποικοδομητικών επιλογών και ουσιαστικών αναζητήσεων. Θα γίνει ποτέ αυτό;
Το πιστεύω, όταν κάποια κυβέρνηση κάποτε θελήσει να κηρύξει μια πνευματική επανάσταση στην Ελλάδα.
ΑΠΟ ΤΟ ΑΡΧΕΙΟ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ “ΤΑ ΜΕΤΕΩΡΑ”